Kernenergie. Winsten voor de privé, risico’s voor de gemeenschap

Artikel door Alain (Namen) uit de mei-editie van De Linkse Socialist

25 jaar na de catastrofe in Tsjernobyl toont de ramp in Fukushima ons dat de winsthonger van de kapitalisten in de energiesector geen rekening houdt met de schade die kan worden toegebracht aan mens en milieu. De toename van het aantal kankers en andere ziektes of het feit dat mensenlevens op het spel worden gezet in een poging om de catastrofe onder controle te krijgen, het is allemaal “collateral damage” in de zucht naar meer winst.

De afgelopen weken was er protest van de arbeiders die in Tsjernobyl voor de opkuis van de kerncentrale instonden. Zij eisten een beter pensioen en een grotere erkenning van het heldhaftig werk dat ze hebben verricht na de ramp in de Oekraïene. De gelijkenissen met de honderden arbeiders die in Fukushima worden ingezet in een poging om de ramp onder controle te krijgen, zijn opvallend.

Vandaag worden die arbeiders als helden bestempeld. Maar zullen zij binnen enkele jaren net als de helden van Tsjernobyl in de vergeethoek verdwijnen? We moeten alvast niets verwachten van Tepco die niet aarzelt om daklozen aan te werven om de kerncentrales te kuisen.

De nucleaire sector in Japan kende jarenlang een gouden tijd. Maar liefst 65% van het nationaal budget voor onderzoek ging naar de nucleaire sector. Er waren goedkope leningen mogelijk en de bedrijven moeten bij ongevallen slechts opdraaien voor maximaal 1,2 miljard dollar aan schade. De winsthonger ging voor op de veiligheid, waarbij ook controles werden vervalst. Nu zien we het resultaat van zo’n beleid. De schade zal uiteraard meer dan 1,2 miljard dollar bedragen en de gemeenschap zal er voor opdraaien.

Niet enkel in Japan vormt kernenergie een probleem. Overal zien we het fenomeen dat op veiligheidsnormen wordt beknibbeld om de kosten te drukken. De internationale organisatie van uitbaters van kerncentrales, WANO, stelde in een rapport: “de nucleaire industrie wordt bedreigd door gemakzucht en verwaarlozing.” De gemakzucht dient de aandeelhouders, de verwaarlozing heeft gevolgen voor de veiligheid en de werknemers.

Dit probleem is niet beperkt tot kernenergie. Minder dan een jaar geleden was er de olieramp met het diepzeeplatform Deepwater Horizon in de Golf van Mexico. Ook daar werd bespaard op veiligheid. Elf personeelsleden kwamen om en het milieu en de omwonenden kregen een zware opdoffer te verwerken door de vrijgekomen olie.

In ons land werd beslist om de kerncentrales langer open te houden. Dat komt vooral Electrabel ten goede. Volgens Electrabel bedraagt de nucleaire winst hierdoor 650 miljoen euro per jaar terwijl de CREG (Commissie voor Regulatie van Elektriciteit en Gas) het over 2 miljard euro heeft. Het langer openhouden van de kerncentrales zal een gigantische winst opleveren voor de aandeelhouders van moederbedrijf GDF Suez. De risico’s daarentegen zijn voor de gemeenschap. Wat zal de regering daaraan doen? Jodiumtabletten uitdelen? Dat bleek al onvoldoende toen de radioactieve wolk van Tsjernobyl ons land in 1986 overtrok.

We moeten opkomen voor een energiesector in publieke handen, onder de controle en het beheer van de werkenden en hun gezinnen. Op deze basis kunnen we naar een kernuitstap gaan waarbij de winsten van de sector worden ingezet om het onderzoek naar alternatieve energie uit te breiden alsook om te investeren in een publiek plan om huizen te isoleren. Energie moet in publieke handen komen, het is te belangrijk en te gevaarlijk om dit aan de privé over te laten.

Met deze eis staan we niet alleen. Op 21 april verspreidde het ABVV een persbericht waarin ze de hernationalisatie van de nucleaire sector eist. Op 4 april verklaarde nucleair chemicus Alain de Halleux: “We moeten de centrales opnieuw nationaliseren, ze uit de winstlogica van de privésector halen en maximaal inzetten op veiligheid.”