Regering-Jambon bespaart alsof er nooit een pandemie was

De coronacrisis toonde de tekorten in de zorg en het onderwijs. Internationaal werd het besparingsbeleid deels opzij geschoven om plaats te maken voor publieke investeringen. Dit alles is reeds lang vergeten in de regering-Jambon. Die wil 900 miljoen besparen, waarbij sterk gekeken wordt naar welzijn (100 miljoen) en onderwijs (100 miljoen). De regering-Jambon maakt duidelijk dat ze niets, maar dan ook helemaal niets, leerde uit de pandemie.

Jambon stelde dat een begroting in evenwicht het belangrijkste was en dat dit nu eenmaal niet kan zonder dat het pijn doet. Nu er een sterk maar fragiel economisch herstel is, na een historische krimp en herstel dat vooral aangedreven is door de vele stimulusmaatregelen, wil de regering-Jambon meteen de besparingspolitiek terug bovenhalen. Als andere regeringen een pak voorzichtiger zijn, is dat niet zozeer met onze levensstandaard in gedachte, maar vanuit het besef dat het herstel erg fragiel en instabiel is. De Vlaamse regering hoopt wellicht dat de economie kan meeprofiteren van stimulusmaatregelen elders, terwijl ze zelf het besparingsmes terug bovenhaalt.

Minister van Welzijn Wouter Beke, bevoegd voor de vele coronadoden in de commerciële woonzorgsector en de wachtlijsten in vele andere delen van de zorg, krijgt geen extra miljoenen om de sector gezond te maken. Hij moet integendeel 100 miljoen besparen. Na de coronaramp kon uiteraard niet op ouderenzorg bespaard worden. Dat zou al te gortig overkomen. Daarom wordt naar de andere kant gekeken: het gros van de besparingsoperatie op welzijn, namelijk 65 miljoen euro, komt van de kinderbijslag.

Jambon merkte op dat de kinderbijslag niet afneemt, maar minder snel zal toenemen. Dat is nonsens: een indexering is geen stijging, maar een aanpassing aan de stijgende prijzen. Met zijn ministerloon van duizenden euro’s per maand heeft Jambon daar blijkbaar geen idee meer van. De indexering van de kinderbijslag met 2% per jaar wordt herleid tot 1%. Dit was al geen aanpassing die de reële stijging van de prijzen volgde. Tegen de achtergrond van een aantrekkende inflatie zou er meer dan 2% moeten komen: nu loopt de inflatie al op tot 2,7% en voor de armste gezinnen tot meer dan 2,8%. Een verhoging van de kinderbijslag met 1% per jaar is een besparingsoperatie ten koste van gezinnen met kinderen. Die gezinnen met de laagste inkomens zullen dit het hardste voelen.

In het onderwijs werden recent extra middelen aangekondigd, maar nu moet gezocht worden naar 100 miljoen euro besparingen. Welke maatregelen er concreet komen, is nog niet bekend. Minister Weyts wil daar met de sector over onderhandelen. Anders gezegd: de sector moet zelf maar zien waar het kan besparen. Terecht merkte de Gentse pedagoog Pedro De Bruyckere op de nieuwssite van de VRT op: “Dit komt net twee weken nadat er een nieuwe CAO (collectieve arbeidsovereenkomst, red) afgesproken is waarin een half miljard euro beloofd is aan onderwijs. En er zijn heel veel uitdagingen. Het lerarentekort, verouderde gebouwen, de digisprong (investeringen in de digitalisering bij onderwijs, red) en zo meer… Het wordt een heel moeilijke puzzel waar dat geld gehaald moet worden.”

Een groot deel van de besparingen gaat dus ten koste van kinderen: zowel de kinderbijslag als de besparingen in het onderwijs treffen hen. Terwijl bespaard wordt op zorg en onderwijs, vond minister Diependaele 350 miljoen euro om aan ArcelorMittal te geven voor een vergroening van de productie in de Gentse Kanaalzone. Om wachtlijsten en tekorten weg te werken, is er geen geld uit naam van het begrotingsevenwicht.

De verlaging van de registratierechten bij de eerste aankoop van een woning of appartement wordt door Jambon voorgesteld als een maatregel om wonen betaalbaarder te maken. Het probleem daarbij is natuurlijk dat dit volledig aan de markt wordt overgelaten. De voorbije maanden werd wonen fors duurder. Een verlaging van de registratierechten is welkom, maar zal die prijsstijgingen niet veranderen. De immobiliënsector zal er handig gebruik van maken om de prijzen nog wat verder op te voeren. Jambon antwoordde op dit argument met de stelling dat hogere registratierechten de prijzen niet zouden doen dalen. Alsof er rond betaalbaar wonen maar één factor meespeelt, met name de registratierechten. Dat is nonsens: een massaal plan van publieke investeringen in sociale huisvesting om de wachtlijsten weg te werken en meer kwalitatieve huisvesting aan lage prijzen aan te bieden, zou een effect hebben op de algemene prijszetting. Voor deze regering is alles wat buiten het enge patronale kader valt echter geen optie.

In 2019 en begin 2020 waren er de eerste acties tegen het besparingsbeleid van de Vlaamse regering. Het ging onder meer om besparingen op cultuur en welzijn. Slechts enkele dagen voor de eerste pandemiemaatregelen werd nog voor het kabinet van Beke betoogd tegen het gebrek aan middelen voor zorg en welzijn. Vandaag verklaart Jambon dat corona achter ons ligt en dat goed gaat met Vlaanderen. Dat is niet het geval voor de 150.000 mensen op een wachtlijst voor een sociale woning, de 1 op 7 kinderen die in armoede opgroeien, het vijfde van de jonge leerkrachten dat er binnen de vijf jaar de brui aan geeft, het personeel en de omwonenden van 3M die voor hun gezondheid vrezen, de vele gezinnen die een torenhoge energiefactuur op zich zien afkomen …

In zijn septemberverklaring zei Jambon dat hij het afgelopen jaar “dikwijls wakker heeft gelegen van het leed dat Corona heeft veroorzaakt.” Zo wil hij vooral de gevolgen van het besparingsbeleid van zijn regering op de effecten van de pandemie minimaliseren. Het zorgpersoneel krijgt geen betere sector, maar moet het stellen met een concert in het Sportpaleis (waarvoor sponsors en crowdfunding worden aangesproken…). Het is geen empathie maar cynisme. De Vlaamse regering van N-VA, CD&V en Open Vld wil het besparingsbeleid van voor de pandemie terug op volle toeren laten draaien. Jambon en co willen liefst zo snel mogelijk vergeten wat we tijdens de pandemie hebben meegemaakt en vastgesteld. Bredere lagen van de bevolking zullen dit niet zomaar vergeten, daarvoor was het te concreet. Als de besparingen terugkomen, is verzet ertegen ook eveneens opnieuw nodig.