Veiligheid en gezondheid arbeiders en omwonenden? Arbeidersbeweging moet zich verder organiseren!

Antwerps burgemeester De Wever mocht zonder veel weerwerk op de Zevende Dag alle verantwoordelijkheden voor het PFOS-schandaal naar anderen doorschuiven. Het was niet aan hem om te communiceren, OVAM stuurde niet de nodige informatie door en de groene bestuurders in Zwijndrecht hadden moeten handelen. Operatie ‘’t is de schuld van alle anderen’ draait weeral op volle toeren.

De voorbije dagen waren er twee vreselijke rampen in en rond Antwerpen. Er is de vervuiling met PFOS in de grond rond de site van chemiebedrijf 3M. Omwonenden en personeelsleden van 3M zijn bang voor de gevolgen van de vervuiling op hun gezondheid. Daarnaast was er het ongeval op een bouwwerf in de wijk Nieuw-Zuid waarbij vijf doden vielen. Telkens zijn de arbeiders en de omwonenden diegenen die het grootste gevaar lopen. Telkens wordt de winst op de eerste plaats gezet en telkens staan de gevestigde politici, niet in het minst die van N-VA, resoluut aan de kant van de rijke eigenaars en vastgoedbaronnen.

Onveiligheid op bouwwerven wordt al langer aangeklaagd door de vakbonden die zich verzetten tegen sociale dumping waarbij personeel aan erg lage lonen wordt ingezet om lange werkweken te kloppen. Een ABVV-verantwoordelijke stelde vandaag in De Standaard: “Zeker de grote werven hebben te kampen met een grote financiële druk en tijdsdruk. Projecten worden uitbesteed tegen de scherpste prijs. Het moet vooruitgaan. Dus zoeken aannemers bouwvakkers die veel uren willen draaien voor weinig geld.” Syndicale acties tegen sociale dumping vinden nooit gehoor bij de traditionele politici. De vastgoedbaronnen daarentegen staan bijzonder dicht bij het politieke establishment.

Ook bij 3M werd de bodemverontreiniging al langer in vraag gesteld door de vakbondsafgevaardigden. Hun vragen werden echter nooit duidelijk beantwoord door de directie. Veel arbeiders van 3M wonen in de buurt van de fabriek en worden zowel op hun werk als thuis geconfronteerd met de gevolgen van de vervuiling. Op een ogenblik dat de directie van 3M wist dat de bodemvervuiling met PFOS verregaande financiële gevolgen kon hebben (er was een proces in de VS afgekocht voor 850 miljoen dollar), zal ze maar al te blij geweest zijn dat de BAM (huidige Lantis) een dading wilde aangaan in het kader van de Oosterweelwerken. Hier zou de vervuiling 3M geen miljoenen kosten, maar 75.000 euro.

Voor De Wever en de N-VA zijn de Oosterweelwerken heilig. Er wordt naar alle kanten met een beschuldigende vinger gewezen, maar niet naar Lantis. Ook in de communicatie nu het schandaal bekend is, worden de belangen van de grote bedrijven centraal gesteld. Die belangen staan op de prioriteitenlijst veel hoger dan de gezondheid en de veiligheid van gewone mensen. Dat zijn kwesties waar N-VA de afkorting is van “niks van aantrekken”. Tenzij door middel van communicatie als er ongevallen opduiken, communicatie die vaak neerkomt op het doorschuiven van de verantwoordelijkheid.

Het is de arbeidersbeweging die de eerste maatregelen inzake veiligheid en gezondheid op de werkvloer heeft afgedwongen door zich te organiseren en ervoor te strijden. Dit omvat een gezonde leefomgeving, het bekomen van betere arbeidsvoorwaarden en erkenning van syndicale organisatie op werven, zodat het personeel sterk genoeg staat om tegen gevaarlijke situaties in te gaan. Als de arbeidersbeweging hiervoor opkomt, botsen ze op de bazen en de politieke vertegenwoordigers van die bazen.

Eind 19^e eeuw reeds kwam de socialistische beweging op voor eisen als “ware verantwoordelijkheid van de patroons in het overkomen van ongelukken gedurende het werk” (BWP-programma 1886) en nog het instellen van een commissie van werkenden om de gezondheidstoestand op de werkvloer en in de arbeiderswoningen te onderzoeken. Bij de oprichting van de Tweede Internationale in 1889 werd naast de oproep voor een internationale actiedag op 1 mei voor de 8-urendag ook gepleit voor internationale wetgeving rond arbeidsomstandigheden.

Ook vandaag is de arbeidersbeweging het best geplaatst is om de strijd voor betere arbeidsvoorwaarden, inclusief een gezonde leefomgeving, te voeren. De bazen en hun politici zullen elke stap vooruit telkens weer proberen af te breken en zijn erg creatief in het vinden van nieuwe methoden om de uitbuiting op te drijven. Uiteindelijk zullen we heel hun systeem aan de kant moeten schuiven vooraleer onze gezondheid en veilige werkomstandigheden echt prioritair zullen zijn.