Internationale Socialistische Feministische Conferentie

Strijden voor een wereld waar onze lichamen van ons zijn

Verslag door Becci Heagney (Socialist Alternative, ISA in Engeland, Wales en Schotland)

De socialistische feministische conferentie van International Socialist Alternative (ISA) had niet op een belangrijker moment kunnen komen. Aan de ene kant is er de wrede situatie waarmee vrouwen in de hele wereld mee worden geconfronteerd. Toen Jane Barros uit Brazilië en het Internationale Vrouwenbureau de conferentie opende, vestigde zij de aandacht op bijvoorbeeld de schrijnende omstandigheden van met name zwarte en inheemse vrouwen in Latijns-Amerika, waar 118 miljoen vrouwen onder de armoedegrens leven, en waar in Argentinië alleen al in januari 50 vrouwen werden vermoord. Anderzijds zijn in bijna alle landen de laatste twee jaar grote protesten en opstanden van vrouwen geweest.

Dit was de achtergrond van de eerste discussie over ‘Marxisme en de strijd tegen vrouwenonderdrukking vandaag’. Sarah Moayeri uit Oostenrijk leidde de discussie in door te wijzen op de gemeenschappelijke kenmerken van de vrouwenbeweging, met name hoe het verzet tegen gendergeweld er de kern van uitmaakt, samen met een diep wantrouwen jegens het kapitalistische establishment en de politie in het bijzonder. De rol van socialisten binnen deze beweging bestaat erin te beargumenteren waarom gender-gebaseerd geweld systemisch is, dat we er niet op kunnen vertrouwen dat de politie ons veilig houdt en te wijzen op de noodzaak van een fundamentele verandering van het systeem.

Leden uit de VS, onder wie Kshama Sawant, gemeenteraadslid van Socialist Alternative in Seattle, wezen op het failliet van het liberale of pro-kapitalistische feminisme, dat ervoor pleit dat vrouwen « moeten meegaan » om verder te komen op de werkvloer of in de politiek. Dit moet in de beweging worden afgezet tegen de noodzaak van socialistische feministische strijd, wat een collectieve strijd is die de arbeidersklasse verenigt om overwinningen te halen voor alle werkende en onderdrukte mensen. Ondanks de golfbewegingen in de omvang van de protesten van vrouwen in verschillende landen, is de algemene tendens een ondermijning van postmoderne, “postfeministische” argumenten, die door bredere lagen van de bevolking worden gezien als niet in staat om de problemen aan te pakken waarmee vrouwen uit de arbeidersklasse te maken hebben. Het is niet vanzelfsprekend dat de afwijzing van het « girl boss »-feminisme automatisch zal leiden tot de ontwikkeling van een socialistisch bewustzijn, maar in de context van een groeiend antikapitalisme onder met name jonge vrouwen is er steeds meer steun voor socialistische ideeën.

Socialistische feministische activisten uit Ierland, Oostenrijk, Zweden, Groot-Brittannië en Israël-Palestina werkten deze punten in de discussie verder uit, waarbij ze wezen op de radicalisering van jongeren over verschillende kwesties van onderdrukking en klimaatvernietiging, dat het vaak dezelfde mensen zijn die meedoen aan protesten tegen gendergerelateerd geweld en victim blaming, de Black Lives Matter-protesten en deelnemen aan de klimaatstakingen. Bijdragen uit Quebec, Brazilië, Cyprus en Canada lieten zien waarom meer vrouwen in actie komen, namelijk als reactie op het neoliberalisme en de gevolgen dat dit heeft gehad voor vrouwen de afgelopen decennia, en hoe dit nog is verergerd door de ervaringen tijdens de COVID-pandemie. Over het geheel genomen zijn er, zoals Anja uit België en het Internationale Vrouwenbureau in de slotconclusies zeiden, in veel landen nieuwe lagen van vrouwen uit de arbeidersklasse in actie gekomen, die niet wachten op « establishment-feministen » of niet tevreden zijn met de kleine concessies die ze tot nu toe hebben gevraagd, maar in plaats daarvan kijken naar de noodzaak van systeemverandering. En deze nieuwe lagen zullen de strijd tegen vrouwenonderdrukking inbrengen in andere strijd, zoals dat gebeurt in de revolutionaire beweging in Myanmar.

In de loop van het weekend namen meer dan 80 mensen uit 22 secties van ISA deel aan de commissies over de huidige strijd van vrouwen, een historische blik op de tweede feministische golf, een terugblik op het socialistisch feministisch werk van ISA in de afgelopen decennia en de opbouw van ISA onder vrouwen vandaag. De conferentie werd afgesloten met een belofte om te strijden tegen seksisme in al zijn vormen, ook in de arbeidersbeweging, en om een revolutionaire organisatie op te bouwen waaraan alle onderdrukte mensen kunnen deelnemen, vrij van vooroordelen en discriminatie.

Ter afsluiting werd opgemerkt dat bijna exact 100 jaar geleden een internationale vrouwenconferentie had plaatsgevonden, die van de Derde Internationale. De inspirerende marxiste Clara Zetkin had die conferentie samengevat met de woorden : ‘Wij vrouwen zijn niet ontmoedigd door wat achter ons ligt, noch zijn wij bang voor wat ons bedreigt. Onze ogen zijn gericht op het stralende doel van het communisme, dat de mensheid zal bevrijden. En ondanks alles hebben we maar één leus : ‘Voorwaarts !’’. Een eeuw later heeft de ISA haar ogen gericht op hetzelfde « glanzende doel » en deze internationale conferentie heeft ons de vastberadenheid gegeven om samen met de miljoenen arbeiders en onderdrukten internationaal te strijden voor de verwezenlijking ervan.