Als het VB niet met nazi’s wil geassocieerd worden, moet het voor eigen deur vegen

Het Vlaams Belang gebruikt haar positie om de media te censureren: lachen met de partij is voortaan verboden. Een fragment uit ‘De Ideale Wereld’ waarin komiek Geert Hoste VB’ers voorstelde als mensen die de Hitlergroet brengen, werd weggeknipt na een opmerking door extreemrechts. De N-VA en CD&V’ers in de raad van bestuur van de VRT zorgden daarvoor na een mail van bestuurslid Jan Huijbrechts (Vlaams Belang). In plaats van voor de eigen zwarte nazi-deur in het Vlaams Belang te vegen, wil extreemrechts een komiek de mond snoeren. Dit is problematisch op verschillende vlakken.

Eerst en vooral is er de hypocrisie van het Vlaams Belang. Die partij heeft er meer probleem mee als een komiek een link legt tussen het extreemrechtse VB en het extreemrechtse nazisme, dan als eigen leden dat doen. Eind vorig jaar doken beelden op van een extreemrechtse jongere die in het Fort Breendonk nota bene de Hitlergroet bracht. Het ging om een jongere die op de verkiezingsavond mee op het podium stond bij het Vlaams Belang. Begin vorig jaar kwam een Gentse VB-kandidate in opspraak omdat ze de verjaardag van Hitler vierde op haar Facebook-profiel. De reactie van het Vlaams Belang? “Net nu we pogingen doen om meer mainstream te gaan, is dit bovendien niet goed voor ons imago,” aldus fractieleider Deckmyn die Tollenaere op de lijst had gezet. Er werd aan toegevoegd: “Op zijn minst zijn publieke verontschuldigingen op zijn plaats.” Net als bij zowat alle eerdere incidenten waarbij VB’ers in de media kwamen wegens Hitler-sympathieën werd van die verontschuldigingen nadien niets meer vernomen.

De incidenten van VB’ers die met Hitler dwepen hebben zich doorheen de jaren opgestapeld. Dat een komiek daarmee lacht is dan ook normaal. Als het Vlaams Belang effectief een probleem heeft met die associatie, dan moet het eerst voor eigen deur vegen. Het Vlaams Belang verspreidt in Antwerpen propaganda onder de titel ‘Baas in eigen huis.’ Wel, in het VB-kot is Van Grieken de baas. Hij moet daar maar eens orde op zaken stellen vooraleer hij wil bepalen wat anderen mogen zeggen.

Een tweede probleem is één van de argumenten die gebruikt werd door Jan Huijbrechts in zijn mail over het fragment in ‘De Ideale Wereld’. Hij stelt dat twee familieleden van hem zijn omgekomen in de concentratiekampen en dat hij zich daarom “persoonlijk geschoffeerd” voelt. Het is nogal grof dat een vertegenwoordiger van een partij die regelrecht uit de collaboratie met het nazisme afstamt en jarenlang onderdak bood aan allerhande negationisten (die de Holocaust ontkennen of minimaliseren) zich nu plots witter dan wit wil voordoen. In de oorlogscontext is dit een frappant geval van ‘whitefacing’: opzichtig en zonder enige geloofwaardigheid het ‘witte’ (antifascistische) kamp claimen.

Ten derde is het wel bijzonder hypocriet dat het Vlaams Belang nu zelf mediacensuur organiseert, terwijl het gisteren nog uithaalde tegen censuur in de discussie rond onder meer Little Britain. VB-parlementslid en voormalig partijwoordvoerder Klaas Slootmans had het over een “antiracistische gedachtepolitie.” Nu moet er opgemerkt worden dat er in de straatacties nergens gepleit is voor het weghalen van televisiereeksen. Die beslissing afdoen als het resultaat van antiracistisch protest is wel erg vreemd. Los van de discussie daarover is het nog vreemder dat diegenen die waarschuwen voor de antiracistische gedachtepolitie zich tegelijk opwerpen als de extreemrechtse gedachtepolitie die niet aanvaardt dat met het Vlaams Belang gelachen wordt. Daarmee wil de partij een precedent scheppen. Dit zet de deur open voor meer algemene censuur, wat bijzonder gevaarlijk is.

Hiernaast is er natuurlijk de problematische situatie dat het Vlaams Belang het gedaan krijgt om haar censuur doorgedrukt te krijgen. Dat er vanuit de N-VA-vertegenwoordiger in de Raad van Bestuur steun kwam, is weinig verrassend. Maar ook Luc Van den Brande (CD&V) sprong meteen op de kar en mailde dat hij begrip had voor het VB-standpunt en de kwestie bijgevolg zou opnemen met de ceo van de VRT. Op vraag van de N-VA’er die regeringscommissaris is, werd een aangepaste versie van de bewuste aflevering van ‘De Ideale Wereld’ op het onlineplatform VRT Nu geplaatst. Kortom: de traditionele partijen verzetten zich niet tegen de extreemrechtse censuur, maar maken die mogelijk en laten een officiële woordvoerder van de VRT verklaren dat het bewuste fragment “ongepast” was en “geen vorm van humor.” Als de politici voortaan zullen bepalen wat humor is en wat niet, zullen we niet veel meer lachen…

Tot slot is het jammer dat ‘De Ideale Wereld’ zelf is meegegaan in deze heisa. “In diepe coronatijd hadden we geen zin om de discussie aan te gaan,” aldus Jan Jaap van der Wal. Dat kunnen we begrijpen, maar we hopen dat het satirische programma zich niet laat vloeren door druk van politici die willen bepalen wat humor is en wat het niet is. Dit aanvaarden zet de deur open naar volgende gevallen van censuur. Voor je het weet wordt ook ‘De Ideale Wereld’ een programma waarmee je meer moet huilen dan lachen. En zo zijn er al genoeg programma’s op de openbare omroep.

Sterk en strijdbaar antifascistisch verzet is het beste antwoord om ervoor te zorgen dat de ruimte voor extreemrechts beperkt wordt en om onze boodschap naar buiten te brengen. Dat is de beste manier om een krachtsverhouding op te bouwen zodat niet alleen met extreemrechts mag gelachen worden, maar dat het ook effectief wordt bestreden.