De afgelopen weken werden alle discussies in en rond het Europese parlement gedomineerd door de economische crisis, het Poolse vliegtuigongeval en het afsluiten van het vliegverkeer als gevolg van de Ijslandse vulkaanuitbarsting aan de andere kant. In haar column met nieuws uit het Europese parlement gaat Tanja in op de crisis en de catastrofen.
Catastrofe 1: het Poolse vliegtuigongeval
Een vliegtuigcrash leidde op enkele minuten tijd tot het einde van een groot deel van de Poolse regering en de militaire elite alsook van mede-oprichters van de pro-democratiebeweging Solidarnosc. De ramp lijkt intussen al opnieuw een eeuwigheid geleden te zijn in het Europese parlement. Het rouwboek en de fotoreportage over de overleden topfiguren in de inkomhal van de plenaire vergaderzaal in Brussel zijn opnieuw opgeborgen. Het gevoel van onbehagen blijft echter, ook nu er geen rouwende verkozenen (vaak met blauwe EVP-tasjes) meer zijn in de inkomhal.
Catastrofe 2: Eyjafjallajökul en het Europese parlement
De Poolse ramp werd al snel overschaduwd door de uitbarsting van de vulkaan met de intussen beruchte naam Eyjafjallajökul. Het vliegverbod in de meeste Europese luchthavens had een grote impact op de werking van het Europese parlement. Het vliegverbod kwam er net in de “week Straatsburg.” In het weekend suggereert mijn collega Paul reeds dat de plenaire zitting niet zal kunnen doorgaan. Ook op de email is er heel wat verkeer tussen verkozenen die het over de plenaire zitting hebben en als het nodige quorum om geldig te kunnen stemmen wel zal worden bereikt. Een officiële beslissing komt er niet in het weekend.
Een aantal verkozenen beslissen om sowieso niet naar Straatsburg te gaan, anderen kunnen niet komen omdat ze vast zitten. Nog anderen proberen met andere vervoersmiddelen ter plekke te geraken. Joe Higgins bijvoorbeeld zat in Ierland en neemt de boot naar Frankrijk, een operatie die 18 uur duurt. Nadien wou hij met de trein naar Straatsburg door reizen. Er wordt ook gesproken over een verkozene uit Letland die door zijn zoon met de auto naar Straatsburg wordt gebracht.
Wij zitten intussen ook in Straatsburg. We stellen er enkele uren na onze aankomst vast dat de conferentie van voorzitters (samengesteld uit de parlementsvoorzitter en de voorzitters van de verschillende fracties) heeft beslist om deze week geen stemmingen te houden. Eyjafjallajökull heeft ook hier heel wat macht. Het blad “The Economist” wordt er zelfs poëtisch van. “De blauwe lucht werd ontdaan van de zilveren draden die de wereld samenhouden.”
Het duurt ook niet lang vooraleer de eerste IJsland-grapjes de ronde doen. Mijn favoriet vind je hieronder.
Vertaling: “Laat vanavond aan de IJslandse ambassade 30 miljard euro achter in een plastic zak. Dan zullen we de vulkaan uitzetten. Haal er geen politie bij!”
Een televisieprogramma op de Duitse televisiezender ZDF leert me dat de uitbarsting van de Indonesische vulkaan Tambora aan de basis lag van de uitvinding van de fiets door Karl Drais. De uitbarsting in april 1815 was zo hevig dat het drie dagen donker bleef. Tienduizenden kwamen om. Ook Europa werd niet gespaard. Er kwamen stofdeeltjes tot hier met het mislukken van de oogst en hongersnood als gevolg. De boswachter Karl Drais (1785-1851) ontwikkelde een loopmachine. De uitvinding werd naar hem genoemd: Draisine. Het werd in 1916 in Mannheim voorgesteld: twee wielen die met elkaar verbonden werden met een stang, aangevuld met een zitje en een ondersteuning voor de armen. Deze “loopmachine” werd vervolledigd met een stuur dat met de voeten werd bediend. Hiermee kon de mens zich drie keer sneller verplaatsen dan als voetganger. Een mooie bevestiging van het historisch materialisme.
Dat is echter niet het enige dat ik van Eyjafjallajökull heb geleerd. Zowel op Europees als op nationaal vlak zijn er verhitte debatten over de Europese coördinatie en vooral het onbreken ervan bij de opvang van gestrande reizigers. In een dergelijke situatie zou een internationale coördinatie toch evident moeten zijn, een vulkaanuitbarsting heeft niet bepaald iets met nationale grenzen te maken.
De Europese Commissie verdedigt zich tegen de beschuldigingen en verklaart dat de vulkaancrisis uitzonderlijk is waarbij de nationale regeringen de controle moeten uitoefenen over het eigen luchtruim. Dat is het makkelijkste, leg de schuld gewoon in andermans schoenen. Dit blijkt echter ook een gevolg te zijn van een kernprobleem bij het EU-project. De Britse BBC stelde vast dat de verantwoordelijkheid voor het luchtruim bij de nationale staten ligt omdat het een gevoelige kwestie van nationale soevereiniteit en defensie betreft.
Crisis 1: Griekenland, Europa en het verzet
De Europese Unie is geen homogene politieke unie en zal dit ook niet worden. Er zijn verschillende belangen van de verschillende staten.
Dat wordt ook weerspiegeld in de felle discussies rond het “reddingspakket” voor Griekenland. Het feit dat de Duitse regering uiteindelijk instemde met het reddingspakket ter waarde van 110 miljard euro heeft vooral te maken met de belangen van de Duitse bedrijven en banken. Er staat voor de Duitse bedrijven en banken in totaal 390 miljard euro op het spel in Griekenland, Portugal, Spanje en Ierland.
Naar aanleiding van het Europese herstelplan voor Griekenland werd op de Raad van de Europese Unie overeengekomen om de Griekse crisis op de agenda te plaatsen van de plenaire zitting van 5 en 6 mei in Brussel. Nadat de Commissie en de Raad hun standpunten hebben bekend gemaakt, kwamen dan de voorzitters van de politieke fracties aan het woord.
De voorzitter van de christen-democratische EVP-fractie Joseph Daul verklaarde dat Europa een moeilijke periode doormaakt met dramatische en tragische gevolgen voor de mensen. “Het is tijd om lessen te trekken uit wat gebeurd is”. De regeringen moeten zich aanpassen zodat ze alleen en zonder overleg kunnen beslissen over kwesties als de begroting, belastingen en het sociale beleid. Aldus Daul.
Hij voegde er aan toe dat het maar de vraag is of het in het Europa van de toekomst nog mogelijk zal zijn om slechts 35 uur per week te werken en op 60 op pensioen te gaan, terwijl er in andere landen 48 uur gewerkt wordt en pensioen pas kan vanaf 67. “Ik denk het niet”, beantwoordde hij zijn vraag. Europa heeft volgens de EVP-fractie nood aan een ander beleid en een aanpassing van het fiscale beleid. De crisis kan “heilzaam werken als we de moed hebben om de juiste maatregelen te nemen.”
De Belgische liberale fractieleider Guy Verhofstadt verklaarde dat hij hoopt dat de genomen maatregelen resultaat opleveren, want er is geen alternatief. “Ik hoop dat het werkt en de speculatie tegen de euro stopt. Want het is een aanval tegen de euro en niet alleen een probleem van de overheidsfinanciën in Griekenland.”
De groene co-voorzitter Daniel Cohn-Bendit bekritiseerde dat Griekenland zomaar hervormingen krijgen opgelegd. Hij stelde dat de regering-Papandreou meer tijd moest krijgen om tot een consensus te komen.
Hetzelfde liedje komt bij alle traditionele politici naar voor: er is geen ander alternatief dan de Griekse bevolking te laten betalen met een forse aanval op de levensstandaard. Eurostat, het statistisch bureau van de EU, stelde dat het aandeel van de werkenden in de leeftijdsgroep van 15 tot 64 jaar in Griekenland op elf jaar tijd is toegenomen met 6,1% (van 55,1% in 1997 tot 61,2% in 2009 tegenover 57,55% in Italië, 59,8% in Spanje, 64,2% in Frankrijk, 61,6% in België en 70,9% in Duitsland). Volgens de BBC moet je vandaag in Griekenland rekenen op Europese prijzen, maar tegelijk wel slechts Afrikaanse lonen. De hetze tegen de “slechte” Grieken is een onderdeel van een andere strategie. Het doel is om de werkende bevolking in Europa op te zetten tegen de Griekse collega’s om solidariteit tegen te gaan. Maar uiteindelijk heeft de strategie Europa 2020 van de Europese Commissie als doel om overal de pensioenleeftijd te verhogen.
Wij betalen niet voor hun crisis – Europese actiedag
Om tegen de verdeel-en-heerspolitiek in te gaan, deed Joe Higgins een oproep aan de fractie van GUE/NGL (Europees Verenigd Links, Noords Groen Links) om de solidariteit met de Griekse arbeiders, gepensioneerden en jongeren te tonen. Er is nood aan concrete solidariteit, Joe Higgins bracht het idee van een internationale actiedag tegen de sociale kaalslag in Griekenland naar voor. Er werd een verklaring opgesteld die werd ondertekend door verschillende parlementsleden. Nicolaos Chountis, een verkozen van Syriza, en zijn medewerker stuurden meteen een dankbericht aan Joe voor dit initiatief: “Beste kameraden, wij vinden de voorgestelde tekst niet alleen zeer goed, we denken ook dat dit een erg goed initiatief is waarvoor je willen bedanken.”
Volgende week is er een eerste discussie gepland over het voorstel van een Europese actiedag en zullen de nodige stappen worden besproken om effectief een mobilisatie op gang te brengen in verschillende Europese landen.
65 jaar na het einde van WO2
Op 8 mei is het de 65ste verjaardag van het einde van Wereldoorlog Twee. In het parlement zijn er speciale zittingen gepland en zowel in Straatsburg en Brussel wordt een opendeurdag gehouden voor de “Europese burgers”. 8 mei wordt gebruikt om de “Europese gedachte” naar voor te brengen. Het zou een dag zijn om de “oude” rivaliteiten tussen de verschillende landen te vergeten en het begin van een vreedzaam Europa van verschillende volkeren te vieren. Vandaag kent Europa de diepste economische crisis sinds Wereldoorlog Twee. Dit doet openlijke spanningen tussen de verschillende landen aan de oppervlakte komen. Het belang van de eigen economie wordt telkens vooraan geplaatst. De enige “eenheid” bestaat uit de voorstellen om draconische besparingsmaatregelen op te leggen, eerst bij de Griekse bevolking maar nadien dreigen gelijkaardige scenario’s in Spanje, Portugal of Ierland. In Letland zijn de lonen al gedaald met 36%. Dit dreigt de ernstigste sociale crisis van de naoorlogse periode te worden. En dat terwijl 2010 officieel het Europese Jaar van de Strijd tegen de Armoede is. De borden hangen nog omhoog aan het parlement, “End poverty now” en “Halte à la bouwrente”. Dat wordt steeds meer een grap.