Antwerpse gemeenteraad beslist vanavond over vraag voor referendum

Honderden tegenstanders van het project van de Lange Wapper brug in Antwerpen haalden maandenlang handtekeningen op om een referendum af te dwingen. Ze haalden maar liefst 66.000 handtekeningen op. De uiteindelijke vraagstelling in het referendum zal evenwel afhangen van de beslissing van 55 mensen: de Antwerpse gemeenteraad. Zij beslissen waarover de Antwerpenaren op 18 oktober hun mening mogen geven.

De vraag die zal worden voorgelegd in het referendum is van groot belang. Indien de vraag onduidelijk is of voldoende mogelijkheden laat voor diverse interpretaties, dan heeft een referendum weinig zin. In de gemeenteraad is er een grote verdeeldheid over de vraagstelling waarbij de voorstanders van een Lange Wapperbrug slechts één vraag willen voorleggen (enkel over de Lange Wapper) en de tegenstanders twee vragen willen (waarbij ook het alternatief met de tunnel wordt voorgelegd).

De partij van burgemeester Janssens (SP.a) maakte de afgelopen maanden een scherpe bocht en wisselde van kant. Na eerdere oproepen om vooral niet naar andere alternatieven te kijken en door te gaan met het geplande project volgens het tracé van de BAM (Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel), werd plots toch de mogelijkheid van een alternatief in de vorm van een tunnel open gelaten. De reden voor deze bocht was niet zozeer de overtuigingskracht die van het tunneltracé uitging, maar wel de vrees voor een electorale afstraffing bij een eventueel referendum.

De SP.a staat in Antwerpen niet voor Socialistische Partij Anders maar voor Stadspartij Antwerpen. Die naam werd overigens zonder enige inmenging van Bert Anciaux aangenomen, maar evenmin na een congres. Het zou voor de “Stadspartij Antwerpen” nogal een afgang zijn indien ze bij een referendum een zware nederlaag krijgt toegediend. Zeker op een ogenblik dat de belangrijkste oppositiepartij – het Vlaams Belang – er alles aan zou doen om gezien te worden als een tegenstander van het Lange Wapper project.

Voor het VB doet de bouw van een brug op zich niets ter zake, wat voor de partij van Dewinter telt is dat de meerderheid een slag kan worden toegebracht in dit dossier. Het potentieel is verminderd door de bocht van Janssens en SP.a, maar nu kan worden ingespeeld op de verdeeldheid tussen SP.a aan de ene kant en CD&V en VLD aan de andere kant.

CD&V/N-VA en VLD verzetten zich tegen het opnemen van twee vragen in het referendum. Beide partijen blijven de Lange Wapper steunen. Ook LDD doet dat. De steun voor de Lange Wapper is vooral ingegeven door electorale redenen. Zo haalt de VLD heel wat stemmen ten noorden van Antwerpen. Met de Lange Wapper zou het verkeer naar het noorden mogelijk vlotter verlopen en is de overlast van de brug ten laste van de Antwerpse bevolking, waar de VLD electoraal niet erg sterk staat. Ook CD&V moet het vooral van stemmen in de randgemeenten en het platteland hebben.

De discussie over de vraagstelling kan leiden tot een wisselmeerderheid waarbij het VB met SP.a en Groen voor twee vragen stemt, terwijl CD&V, VLD, N-VA en LDD voor één vraag stemmen. CD&V gebruikt dit om te spreken over een mogelijk doorbreken van het cordon sanitaire. Schepen Philip Heylen verklaarde: “Als de burgemeester toch zijn gelijk wil halen met de steun van de oppositie, dan breekt hij het cordon sanitaire en belanden we in een quasi onbestuurbare stad.” Voor Annick De Ridder van VLD moet de burgemeester luisteren naar “drie van de vier coalitiepartijen”. Dat deze “drie” (CD&V en N-VA vormden nog een kartel in 2006) samen goed waren voor 20,9% tegenover 35,3% voor de SP.a vertelt De Ridder er niet bij. Dewinter verklaarde zelf dat hij bereid is om een wisselmeerderheid te leveren, maar dat hij nog niet weet aan wie… Met andere woorden: de inhoud doet er niet toe, enkel het politieke spel is van tel.

De hele discussie die vanavond plaats zal vinden en al dagenlang wordt gevoerd in onder meer de lokale media is eigenlijk bevreemdend. Terwijl meer dan de vereiste 47.000 Antwerpenaren hebben getekend om een referendum te organiseren, zijn niet zij het die over de vraagstelling beslissen. De actiegroepen die het referendum mogelijk maakten, worden evenmin in het beslissingsproces betrokken.

De beste optie zou uiteraard zijn om zo duidelijk mogelijke vragen voor te leggen op 18 oktober waarbij er in de aanloop naar het referendum middelen worden vrijgemaakt om de bevolking te laten kennis maken met de standpunten van voor-en tegenstanders van de Lange Wapper en met mogelijke alternatieven. Een prestigeproject ter waarde van 2 miljard euro (als onderdeel van een masterplan van 3,5 miljard euro) mag wel eens worden voorgelegd aan diegenen die met hun belastingsgeld uiteindelijk de factuur betalen.

Actiegroepen als Ademloos vragen terecht om het alternatief van een tunnel mee op te nemen in het referendum van 18 oktober. Indien het VB dit om opportunistische redenen ondersteunt, mag dat geen reden zijn om dit standpunt plots de rug toe te keren. Dit is geen doorbreken van het cordon sanitaire, het VB doet gewoon waar het goed in is: politieke spelletjes spelen. Op dat vlak is het VB alvast een doorsnee traditionele partij.

LSP roept op om tegen de Lange Wapper te stemmen en voor het alternatief van een tunnel. Dat zal op zich echter niet volstaan voor het mobiliteitsprobleem. Er is nood aan een publieke planning inzake transport en vervoer waarbij wordt geïnvesteerd in gratis en degelijk openbaar vervoer en alternatieven voor containertransport. Dat is niet alleen nodig als antwoord op de verkeersinfarct, maar het zou ook goed zijn voor het milieu. Bij deze investeringen zouden bovendien heel wat jobs worden gecreëerd, wat gezien de tewerkstelling in Antwerpen (en de dreigende sluiting van Opel) geen overbodige luxe zou zijn.