Stad Antwerpen: hypocriet, willekeurig of politieke afrekening?

Gisteren trok LSP naar de Antwerpse politierechtbank om tien overlastboetes van de stad Antwerpen wegens vermeend wildplakken aan te klagen. Naar aanleiding van ons anti-kapitalistisch milieufestival in oktober 2008 probeerde stad Antwerpen om boetes op te leggen aan de verantwoordelijk uitgever van de affiche, de persoon wiens GSM-nummer op de affiche stond en de persoon die de zaal had gehuurd. De stad kwam op alle vervolgingen terug, tot de verkiezingsdeelname van LSP bekend werd. Toen werd plots beslist om alsnog 10 boetes op te leggen voor een totaal bedrag van 1.500 euro.

De feiten

Eind oktober organiseerden we met Internationaal Verzet een anti-kapitalistisch milieufestival in Antwerpen om te discussiëren over ecologie en de strijd voor een beter milieu. Daarbij spraken we ons ook duidelijk uit tegen de komst van de Lange Wapperbrug. Voor deze bijeenkomst werd affiches en pamfletten verspreid.

De stad Antwerpen merkte een aantal affiches op die werden aangebracht op plaatsen waar dit niet mag. Hierop probeerde de stad om overlastboetes op te leggen aan eerst de verantwoordelijk uitgever en nadien ook een persoon die met een GSM-nummer vermeld werd op de affiche alsook de verantwoordelijke die de zaal huurde. Even werd zelfs geprobeerd om een VZW te vervolgen omdat de naam ervan leek op deze van een VZW met dezelfde naam als de organisatie die de website had geregistreerd die op de affiche vermeld werd. “Die zijn toch ook socialistisch”, was de telefonische commentaar die we toen kregen van de dienst administratieve sancties.

Bij de verantwoordelijk uitgever werd niet verder gegaan met de vervolging. In één zaak wel, deze kwam voor de Politierechtbank. Daarop schreef de advocaat van stad Antwerpen een brief met het voorstel om de zaak van de rol te laten schrappen omdat de stad Antwerpen niet verder aandrong. Bij de LSP’er wiens GSM-nummer op de affiche stond, werd niet aangedrongen. En ook de vervolging tegen de VZW werd van de kaart geveegd na een gesprek op de diensten zelf.

Bleef over: de persoon die de zaak huurde. Die antwoordde meteen op de ingebrekestellingen met een verweer waarin hij duidelijk maakte dat hij enkel de zaal had gehuurd en niet verantwoordelijk was voor wildplakken. Hierop vroeg de stad Antwerpen naar facturen waaruit bleek dat de propaganda “uit handen was gegeven”. Er werd geantwoord met een brief waarin stond dat we affiches en pamfletten onder jongeren verspreiden en dat we niet met commerciële bedrijven werken.

Er kwam in twee van de twaalf zaken meteen een antwoord van de stad Antwerpen met de beslissing: de sanctionerend ambtenaar oordeelde “dat het aangewezen is geen administratieve geldboete op te leggen.” Er was volgens de ambtenaar sprake van “samenloop”. Bleven tien andere zaken over. Daarin werd op 21 en 30 april beslist dat wel vervolgd zou worden.

De argumentatie

De stad Antwerpen stelt dat het feit dat affiches werden verspreid voor een evenement waarvoor LSP-verantwoordelijke Jan Vlegels een zaal had gehuurd, volstaat om ervan uit te gaan dat Jan Vlegels “wist – of minstens moest weten dat overtredingen op de politiecodex zouden plaatsvinden.” Er werd immers geen beroep gedaan op commerciële firma’s maar op wat de stad Antwerpen “het gratis circuit” noemt. Immers: door affiches te verspreiden “wordt het wildplakken in de hand gewerkt.” Een dergelijke “positieve aanmoediging tot het plegen van een misdrijf” moet volgens de stad worden bestraft.

Volgens de stad Antwerpen moest maar gewerkt worden met bedrijven die affiches aanbrengen. Er worden zelfs enkele suggesties gedaan: 2m² bij Decaux en Clearchannel kosten 25.000 euro voor 200 stuks per week (naast een productiekost van 2.000 euro). Voor 14 dagen komt het op 30.949 euro, aldus de weinig verdoken offerte die door de stad Antwerpen in de beslissing tot het opleggen van een administratieve boete werd gedaan. “De organisatie van dit evenement wou blijkbaar een echte promotiecampagne voeren voor het evenement zonder evenwel de kosten hiervoor op zich te nemen”, aldus de stad Antwerpen. Met andere woorden: alleen een private promotiecampagne mag, affiches en pamfletten verspreiden volstaat om aansprakelijk te zijn voor wildplakken. In volle verkiezingstijd klinkt dat nogal hypocriet.

Een volgend probleem waarmee de stad Antwerpen wordt geconfronteerd, is het feit dat Jan Vlegels zelf geen affiches heeft aangebracht maar er wel voor verantwoordelijk wordt gesteld. Geen probleem voor de stad Antwerpen: begrippen uit het strafrecht kunnen niet zomaar toegepast worden op administratieve sancties en er kan gewerkt worden met “objectieve schuldvermoedens”. Zolang je je kan verdedigen, “zelfs als dit moeilijk is”, is er volgens de stad Antwerpen “geen schending van artikel 6 EVRM”. Een administratieve sanctie is dus geen strafrechtelijke vervolging. Maar om de objectieve verantwoordelijkheid te verklaren, grijpt de stad wel terug naar het begrip van “strafbare deelneming”. Er wordt geargumenteerd dat er wel degelijk een misdrijf was met als opmerkelijke argumentatie daartoe: “Antwerpen als grootste stad van Vlaanderen met internationale uitstraling kan het zich niet veroorloven dat het stads- en straatbeeld bezoedeld wordt door een ongebreidelde en ongelimiteerde wildgroei van affiches op electriteitskasten, gevels, verkeerslichten, verkeersborden, bomen, enz.”

Willekeur, hypocrisie of politieke afrekening?

De willekeur in het optreden van de stad Antwerpen is wel bijzonder duidelijk in deze kwestie. Er kwamen 12 identieke aangetekende zendingen aan bij Jan Vlegels met telkens een beslissing om een administratieve sanctie op te leggen. Er werden 12 identieke brieven met een verweer terug gestuurd. In 2 gevallen oordeelt de stad Antwerpen dat er geen reden tot vervolging is, in 10 andere wordt wel vervolgd.

We belden met die vaststelling naar de dienst administratieve sancties, waar het even stil werd toen we dit voorlegden. Op onze vraag of er een mogelijkheid was om dit te herbekijken, werd negatief geantwoord. “Dan moet je maar naar de Politierechtbank stappen”, was het antwoord. Dat de advocaat van de stad Antwerpen in een zaak tegen de verantwoordelijk uitgever vroeg om de zaak van de rol te schrappen, vergroot het kafkaiaanse karakter enkel nog meer.

Van waar komt deze willekeur? Het enige verschil dat wij zien tussen de twee zaken waarin niet werd vervolgd en de tien waarin dat wel gebeurde, is de datum van de beslissing. De eerste twee beslissingen waren begin maart, de andere in april. Op dat ogenblik had LSP bekend gemaakt dat het zou deelnemen aan de verkiezingen. Had dat een gevolg voor de beslissingen om te vervolgen? In dat geval is er uiteraard sprake van een politieke afrekening.

Tenslotte stellen we ons vragen bij de houding van de stad Antwerpen die er niet in slaagt om de plakoorlog in het kader van de verkiezingen onder controle te houden. In een stad “met internationale uitstraling” is een dergelijke “wildgroei aan affiches” toch een bron van overlast? De stad Antwerpen had als verantwoordelijke voor het plaatsen van de borden kunnen weten dat dit zou gebeuren. Bovendien werd geen onderverdeling gemaakt voor de verschillende partijen, zodat een plakoorlog in de hand wordt gewerkt. Indien de politieke verantwoordelijken van de stad Antwerpen niet hypocriet willen zijn, leggen ze zichzelf meteen een pak administratieve sancties op.

Wij zijn nu naar de Politierechtbank gestapt. We vragen de vernietiging van de boetes, voor een totale waarde van 1.500 euro, alsook een schadevergoeding van 500 euro van de stad Antwerpen wegens de overlast die het ons bezorgt met dit soort willekeurige procedures.