Vorige maand zette Time Magazine Marx op de cover, het weekblad Télémoustique publiceerde een foto van Che Guevara met als titel “Tien redenen om een revolutie te beginnen”, de meest rechtse kranten verwijzen naar het marxisme bij hun analyse over de huidige crisis, overal hoort men spreken over nationaliseringen en staatsinterventies,… Men zou beginnen denken dat het socialisme voor de deur staat.
Veel burgerlijke ideologen zitten met de handen in het haar omwille van de economische crisis. Men kan geen krant meer openslaan zonder te lezen over nieuwe faillissementen, geen TV-journaal bekijken zonder te horen over duizenden jobs die verloren gaan. De liberale ideologen hebben sinds de val van de Muur hun uiterste best gedaan om ons te laten geloven dat het kapitalisme het enige werkende systeem was en dat de rijkdom uiteindelijk wel iedereen op deze planeet zou bereiken. Al hun inspanningen van de voorbije 20 jaar zijn in een paar maanden tijd door de harde realiteit teniet gedaan. Hoe ironisch is het niet dat deze fervente antimarxisten nu net moeten teruggrijpen naar Marx om nog ernstig genomen te worden als ze iets over de economie willen zeggen.
Kapitalistische crisis
Hetgeen deze excellente heren vertellen, heeft weinig met marxisme te maken. Revolutionaire socialisten, zoals de militanten van LSP, moeten dan ook verduidelijken wat termen als “socialisme”, “nationalisatie” en “marxisme” betekenen.
Wij voorspelden al langer dat deze crisis zou losbarsten. Deze crisis is namelijk het resultaat van de interne tegenstellingen van het kapitalistische systeem: de patroon haalt zijn winst door de arbeiders nooit de volledige waarde van de goederen die zij produceren uit te betalen. Arbeiders kunnen dus nooit alle goederen terugkopen die worden geproduceerd. De private eigendom van de productiemiddelen onder het kapitalisme maakt dat er enkel maar zal worden geproduceerd als er voldoende winst kan worden gemaakt. De kapitalisten zoeken steeds naar methoden om sneller en goedkoper producten op de markt te brengen. Dit heeft geleid tot de overproductiecrisis die we sinds de jaren 1970 kennen. De poging om dit te probleem te negeren door massaal krediet te verlenen aan consumenten, blijkt nu ook niet te volstaan om het kapitalisme te redden.
Nadat de aandeelhouders van Fortis de verkoop aan BNP Paribas tegen hielden, gingen er opnieuw stemmen op om de bank te “nationaliseren”. De overheidsingrepen in de economie hebben bitter weinig te maken met nationalisaties. Het is een poging om vandaag de schulden van de banken te laten betalen door de belastingsbetalers, om de banken daarna terug tegen een zacht prijsje aan de privé te verkopen. Nadat de bankiers jarenlang naar hartenlust in het casino mochten spelen en vette winsten opstrijken, mogen wij de verliezen betalen. Dit heeft niets met socialisme te maken.
Het alternatief: socialisme
Het enige werkbaer alternatief is een socialistische maatschappij. Maar wat bedoelen wij daar dan mee? Eerst en vooral moeten we opmerken dat socialisme voor ons niets te maken heeft met stalinisme. Wij willen de arbeiders organiseren om over te gaan tot de nationalisatie van alle multinationals en de grootste bedrijven in ons land om de productie democratisch te plannen in functie van de behoeften van de meerderheid van de bevolking. Nationalisatie wil hier zeggen: onteigening met enkel een schadevergoeding voor de kleine spaarders en aandeelhouders op basis van bewezen behoeften. De leiding van deze bedrijven moet in handen komen van verkozen vertegenwoordigers van zowel de mensen die werken in die bedrijven, als van diegenen die gebruik maken van de goederen en diensten die het bedrijf levert. Deze vertegenwoordigers verdienen hetzelfde loon als hun collega’s en zijn permanent afzetbaar. Werkenden beslissen collectief over investeringen, verbetering van producten,… op basis van hun dagelijkse ervaringen. Dat opent mogelijkheden voor nieuwe technologieën die milieuvriendelijker zijn, die het werk lichter en aangenamer maken, technieken die onder het kapitalisme geen kans maken als ze geen extra winsten opleveren.
De rijkdom die wordt geproduceerd, kan gebruikt worden om massaal te investeren in openbare diensten zoals degelijk en gratis onderwijs, dat gericht is op de ontwikkeling van jongeren tot kritische, mondige en solidaire individuen; een nationale gezondheidsdienst die volop kan investeren in gezondheidspreventie, goed uitgeruste ziekenhuizen en genoeg goed opgeleide medici, en die baanbrekend onderzoek kan verrichten naar ziekten en aandoeningen die nu ongeneesbaar zijn, degelijke uitkeringen en integratie van gehandicapten, chronisch zieken en anderen die door omstandigheden niet aan het werk kunnen,…
De werkloosheid wordt opgelost door de vermindering van de arbeidstijd, met bijkomende aanwervingen en zonder loonsverlies, waarbij ieder mens in de vrijgekomen tijd bezig kan zijn met de ontwikkeling van de eigen talenten, hobbies en kunst en bovendien voldoende tijd heeft om zich in te schakelen in het politieke leven.
Het socialisme is een maatschappij die niet in het teken staat van de winsten van de happy few, maar gebaseerd is op solidariteit en aan elk individu de mogelijkheden geeft zich volledig te ontplooien, daar waar het kapitalisme dit voor de meerderheid van de bevolking onmogelijk maakt. Maar, zoals Marx reeds 150 jaar geleden naar voren bracht: dit socialisme kan enkel bereikt worden door een bewuste omvorming van de maatschappij door de arbeidersklasse in actie. Dat is het socialistisch programma dat LSP vandaag verdedigt.