Opstand in Guadeloupe: algemene staking wordt sterker. Interview met een syndicale militant

Het was lang geleden: op 30 januari trokken zowat 60.000 mensen op straat tijdens het traditionele carnaval, op 14 februari waren er minstens evenveel om de algemene staking van 1952 te herdenken. Die staking werd bloedig neergeslagen door het Franse regime. Sinds een maand kent Guadeloupe een opvallende beweging met een politieke en sociale cycloon die ook richting Martinique, Guyane en Réunion trekt. We spraken met Jean Claude Tormin, syndicaal militant in Guadeloupe.

Interview door Gauche Révolutionnaire

Het beeld van de postkaartjes met paradijselijke stranden wordt vandaag doorbroken in de Franse DOM’s (Départements d’Outre Mer, overzeese departementen). De sociale uitbarsting op de eilanden is echter niet zo verrassend. Er zijn enorme werkloosheidscijfers en de armoede neemt er sterk toe. Het leven is er 20% tot 50% duurder dan in Frankrijk zelf, hierdoor zijn dit de armste departementen van het land.

Jean Claude Tormin, een syndicaal militant uit Guadeloupe, legt ons uit dat het geen louter sociale crisis is maar net als iedere algemene staking ook een sterke politieke inhoud kent. Het antwoord van de regering bestond uit het inzetten van de mobiele politie en door 50 militanten van de LKP (een collectief dat hoofdzakelijk door de syndicale organisaties werd opgezet) te ondervragen op 16 februari. Het doel was om te vermijden dat de radicalisering zich verder zou politiseren en mogelijk zelfs uitbreiding zou kennen over de oceaan heen tot in Frankrijk.

De afgelopen maand ontwikkelde zich een algemene staking in Guadeloupe en momenteel kent de beweging ook een snelle uitbreiding in Martinique. Wat zijn de redenen voor die beweging en hoe werd ze voorbereid?

“Na 25 dagen radicaliseert de staking en de mobilisatie. Dit is het resultaat van een jarenlange neokoloniale uitbuiting en een gezamenlijk antwoord van de werkende bevolking.”

De acties gaan uit van het collectief LKP – Lyanaj Kont Pwofitasyon. Hoe kwam die organisatie tot stand?

“Het collectief LKP werd opgezet door de belangrijkste syndicale organisaties (UGTG, CGTG, CTU, SPEG et FSU) om de belangrijkste sociale, culturele en economische eisen bijeen te brengen. De eerste betoging vond plaats op 16 december en daarbij waren er 10.000 aanwezigen in de straten van Pointe à Pitre rond de eisen van een verbetering van de levensomstandigheden, tegen de werkloosheid (die oploopt tot 27% van de bevolking) en tegen discriminatie bij aanwervingen. Na deze betoging werd het collectief versterkt door sociale organisaties en culturele groepen. Daarnaast kwam er ook steun van antikolonialistische politieke organisaties. Dat leidde tot een oproep voor een algemene staking op 20 januari op basis van een platform met 152 eisen.”

Welke acties worden ondernomen?

“De algemene staking is een immense protestbeweging geworden en vormt een uitdrukking van het ongenoegen. Alle lagen van de samenleving zijn gemobiliseerd en nemen spontaan deel aan initiatieven. Om er maar enkele op te noemen:

• Er zijn dagelijks betogingen en meetings in de straten van grote steden als Pointe à Pitre en Basse-Terre
• In de zone JARRY (zone met import en export) trekken de stakende arbeiders van bedrijf tot bedrijf om niet-stakers te overtuigen om deel te nemen aan de staking.
• De boeren zijn overgegaan tot een directe verkoop van groenten en fruit aan “LKP-prijs”
• De kleine producenten hebben zich ook aangesloten, er wordt een vorm van verzetseconomie opgezet
• Er zijn steunconcerten en activiteiten
• …”

Het collectief riep twee weken geleden op tot een ontmoeting met de jeugd. Spelen jongeren een actieve rol in de beweging?

“Jongeren spelen een belangrijke rol in de beweging. Er was een ontmoeting tussen de LKP en vertegenwoordigers van de studenten en scholieren, naast werkloze jongeren die ongeorganiseerd zijn. Veel jongeren in Guadeloupe worden geconfronteerd met het perspectief van werkloosheid. Er is een grote bezorgdheid om de toekomst. Ze willen hier wonen en werken. Maar er is ook veel discriminatie bij aanwervingen. Als er in private bedrijven kaders worden aangeworven, wordt vaak over de oceaan naar kandidaten gezocht of worden de voorwaarden zodanig aangepast dat de jongeren geen kans maken. Zo zocht een grote Noorse hotelgroep tuinmannen en huisvrouwen die tweetalig zijn…”

We hebben de indruk dat de bevolking van Guadeloupe zich verlaten voelt en als inwoners van een kolonie. Van waar komen die gevoelens?

“De bevolking van Guadeloupe en Martinique voelen zich niet verloren, ze willen opkomen voor hun eigen lot en gaan in tegen het kolonialisme. De plantage-economie van de vorige eeuw verliest terrein. De opkomst van vroegere Amerikaanse kolonies in de Franse departementen heeft de uitbuitingsverhoudingen niet gewijzigd. In de gebieden waar er suikerriet of bananen worden geteeld, blijft de leiding in handen van een blanke oligarchie. Vandaag wordt er vooral geprofiteerd door de bedrijven die de import en export controleren en grote distributiebedrijven als Carrefour, Cora,…

“Andere elementen in deze beweging zijn de oliebevoorrading door de Société Antillaise de Raffinerie (SARA), de belangrijkste aandeelhouder hiervan is het bedrijf TOTAL. Dat bedrijf heeft ook 70% van de tankstations in handen. Er is veel woede omdat de prijzen blijven stijgen op een ogenblik dat TOTAL enorme winsten boekt. Ook bij de banken moeten wij meer betalen dan wat bij dezelfde groepen (BNP, Société Générale) in Frankrijk wordt betaald. De bevolking gaat gebukt onder een dubbele last: de koloniale en kapitalistische uitbuiting leidt tot een grote verarming van de bevolking en is niet meer aanvaardbaar.”

Welke politieke en syndicale vertaling krijgt die woede? Is er een toename van het aantal activisten en wordt daarbij gediscussieerd over de gevolgen van de kapitalistische crisis? Is er een heropleving van eisen inzake onafhankelijkheid en tegen het kapitalisme?

“Er zijn betogingen, bijeenkomsten, debatten,… met verschillende lagen van de samenleving (jongeren, arbeiders, kleine producenten,…) die vaak rechtstreeks worden uitgezonden door de lokale media. Het collectief wordt aan de basis in het algemeen geleid door antikolonialistische militanten.

“Het is duidelijk dat de eisen deel uitmaken van een politiek debat, zelfs indien de eisen vooral van sociale, economische, ecologische of identitaire aard zijn. De massale acties worden omkaderd door politieke en syndicale militanten. De context van de financiële crisis vergroot het bewustzijn en het besef dat er nood is aan een nieuwe samenleving waarin de rijkdom wordt verdeeld ten voordele van de armsten. In Guadeloupe moeten wij ons deel leveren voor de strijd tegen het wereldwijde kapitalisme. Die strijd is de strijd van de arbeiders in Guadeloupe om hun eigen lot in handen te nemen.”

De Franse regering stuurde Yves Jégo en “onderhandelaars” om gesprekken op te starten. Wat zijn hun voorstellen en hoe worden die onthaald door de arbeiders?

“Het collectief staat open voor gesprekken, maar is tegelijk vastberaden. De voorstellen van de onderhandelaars waren er enkel op gericht om illusies te creëren. Uiteindelijk werd wel een voorakkoord gevonden rond enkele punten:

• Een prijsvermindering van 10% voor 100 basisgoederen
• Een verhoging met 200 euro netto van de lonen tot 1,6 keer het minimumloon, met een degressieve stijging voor hogere lonen
• Een prijsverlaging voor benzine met 20 cent per liter

“De lokale gemeenschappen zouden 50 miljoen euro ter beschikking stellen. Het lokale patronaat eiste echter dat de loonsverhogingen zouden gepaard gaan met lastenverlagingen. Het voorakkoord werd niet goedgekeurd door de regering en het patronaat profiteerde daarvan om verwarring te creëren.

“De onderhandelingen zijn onderbroken, maar de strijd gaat verder met nog meer vastberadenheid. Dat bleek onder meer op de betoging van 14 februari toen tienduizenden op straat kwamen om de algemene staking van 1952, toen de arbeiders van de suikerrietvelden opkwamen voor 5 frank loonsverhoging, te herdenken. Er was als het ware een ontmoeting met de geschiedenis van arbeidersstrijd.”

Wie de strijd dagelijks wil volgen, kan dit via volgende (Franstalige) websites:

• Site van de LKP
• Caribische informatiesite