Het MTV-seksisme: hoe het schoonheidsideaal vrouwen onderdrukt

Vaak wordt beweerd dat het feminisme in de huidige tijd heeft afgedaan; vrouwen zouden in landen als Nederland niet veel meer te klagen hebben, maar gelijke rechten aan mannen hebben. De werkelijkheid is echter anders. Niet alleen zijn in Nederland de meerderheid van de vrouwen nog steeds niet economisch zelfstandig, een betrekkelijk nieuw fenomeen is de enorme rol die media, fabrikanten van schoonheidsartikelen ed. spelen bij het opleggen van een schoonheidsideaal voor vrouwen.

Door Barbara Veger, Offensief Rotterdam

Wie als jonge vrouw opgroeit in deze tijd krijgt de onmogelijke opgave om te voldoen aan een schoonheidsideaal zoals dat in videoclips, zenders als MTV en TMF en in reclames naar voren wordt gebracht. Onmogelijk, want de beelden van de adembenemende vrouwen die ons steeds weer worden voorgeschoteld zijn totaal niet reëel. Maar al te vaak is er sprake van computeranimaties, waarbij elke “oneffenheid” van de getoonde vrouwenlichamen is “weggepoetst”. Of de sterren hebben gretig gebruik gemaakt van plastische chirurgie. Maar ondertussen wordt je wel bedolven met beelden, waaraan je als vrouw moet voldoen om mooi en aantrekkelijk te worden gevonden. Desnoods door je zelf uit te hongeren met allerlei diëten, en jezelf te laten verbouwen (voor wie daar het geld voor heeft). Zelfs operaties aan de schaamlippen, zoals laatst in een TV-programma werd getoond, worden uitgevoerd om de “playboy-look” te krijgen…

Een hele industrie van schoonheidsproducten vaart wel bij dit schoonheidsideaal. Ondertussen lijden wel vele jonge vrouwen mede door dit opgelegd schoonheidsideaal, aan ernstige eetstoornissen zoals anorexia. Het merk Dove probeert anderzijds op cynische wijze de onvrede hierover uit te buiten door reclame te maken onder de kop: “tijd voor echte schoonheid”. Natuurlijk alleen om te verdienen aan het feit dat veel vrouwen genoeg hebben van het schoonheidsideaal.

Vrouwen worden bovendien in al die clips en reclames voorgesteld als producten, als koopwaar – wie rijk is kan vrouwenlichamen kopen om zijn lusten te bevredigen. Wie kent niet de clips waarin een rapper, met goud behangen, omringd wordt door een tiental “perfecte” vrouwen? De boodschap die naar vrouwen wordt uitgezonden is: zorg dat je er perfect uitziet, dan kan je een rijke man aan de haak slaan (in een tijd waarin veel vrouwen het financieel nauwelijks redden); en naar mannen: vrouwen zijn geen mensen, maar seksobjecten.

Is het vreemd dat er soms berichten in de media verschijnen van groepsverkrachtingen door soms heel jonge jongens, en van jonge meiden die sex hebben in ruil voor een breezer?

In de jaren ’60, de tijd van de seksuele revolutie, werd ten strijde getrokken tegen de bekrompen en schijnheilige moraal op seksueel gebied. Maar niet de “vrije liefde” kwam er voor in de plaats, zoals de bedoeling was, maar seks als koopwaar, inclusief kinderporno en vrouwenhandel. Onder het kapitalisme wordt alles, zoals Marx al schreef, teruggebracht tot het naakte, koude winstbelang. Vrouwen zijn daar, als extra onderdrukte groep in de maatschappij, ook extra het slachtoffer van. Daarom is het juist voor vrouwen van het grootste belang, om te vechten voor een socialistische maatschappij. De arbeidersbeweging – vakbonden en SP – zou een voortrekkersrol moeten spelen in de strijd tegen seksisme. Seksisme onderdrukt immers niet alleen vrouwen, maar leidt ook tot verdeeldheid tussen mannen en vrouwen, terwijl we alleen door een gezamenlijke strijd voor onze belangen op kunnen komen. Niet door ons, zoals sommige kleinburgerlijk-feministen doen, te keren tegen mannen in het algemeen, maar door samen met mannelijke arbeiders en jongeren te vechten tegen het systeem dat vrouwenonderdrukking voortbrengt.