Welk syndicaal alternatief op de neoliberale besparingen?

5-6 mei. congres Vlaams ABVV

Op 5 en 6 mei houdt het Vlaams ABVV een congres in Blankenberge. Onder de titel “Weer werk“ gaat de ontwerptekst voor dit congres in op de huidige economische situatie en de arbeidsmarkt. Er wordt voorzichtig geprobeerd om enkele alternatieven naar voor te schuiven. Maar dit blijken steevast uitschuivers te zijn.

Een ABVV-lid

De tekst voor het congres vertrekt van de vraag of er morgen nog voldoende werk zal zijn en hoe er moet worden gereageerd op de toenemende concurrentie op wereldvlak. Het Vlaams ABVV spreekt zich daarbij uit tegen de zogenaamde oplossing van loonkostenverlagingen (lees: cadeaus aan het patronaat). Tot zo ver zijn we het eens met de ontwerptekst. Maar dat is slechts de eerste paragraaf van de inleiding…

Het is goed dat nagedacht wordt over alternatieven en dat is noodzakelijk om een offensief antwoord te kunnen bieden op de aanhoudende neoliberale aanvallen op de arbeids- en loonsomstandigheden. Maar het volstaat niet om dat alternatief te omschrijven als een “slimme economie die investeert in vernieuwing“ en met “gelijke arbeidskansen“.

Patronale logica biedt geen alternatief

Het Vlaams ABVV stelt in de ontwerptekst vast dat er vandaag steeds meer concurrentie is. Bedrijven gaan op zoek naar meer marktaandeel, en dat op wereldvlak. Daartoe eist het patronaat een daling van de loonkosten (zowel onze directe als indirecte lonen).

Als reactie daarop stelt de ontwerptekst: “Concurreren door (ongeremd) inleveren is voor ons geen optie, omdat we niet willen meedoen aan een neerwaartse spiraal. Dat is overigens ook niet realistisch: wij kunnen onmogelijk concurreren door onze lonen x keer omlaag te brengen. Marktaandeel voor een product verwerft men trouwens niet alleen met prijs, maar ook met inhoud. En aantrekkelijkheid van een regio voor investeerders verkrijgt men niet alleen op basis van kosten, maar ook van voorzieningen, creativiteit, kwaliteit en competentie.”

“Ongeremd” inleveren is dus geen optie? Hoeveel mag ingeleverd worden zonder dat dit ongeremd is? Waarom wordt bij de bespreking van de patronale argumentatie over de concurrentiekracht geen enkele keer verwezen naar de recordwinsten en de lonen van de topmanagers in publieke en private ondernemingen? Het probleem van de ontwerptekst is dat vertrokken wordt van een patronale logica: hoe kunnen de winsten op peil worden gehouden?

Dat staat mijlenver af van de doelstellingen van het ABVV. Zelfs indien het enkel maar op papier bestaat, is het altijd nuttig om eens te verwijzen naar de beginselverklaring van het ABVV. Daar staat nog steeds in dat het ABVV opkomt voor een “klassenloze maatschappij”, “door een volledige omvorming van de maatschappij”. Daarbij wordt zelfs verwezen naar een systeem van arbeidersdemocratie, waarin de arbeiders beslissen over de economische productie. Vandaag zoekt de ontwerptekst van het Vlaams ABVV naar methoden om de winsten op peil te houden zonder te raken aan de lonen van de werknemers. Bijgevolg komt men tot een vage tekst die handelt over een “gebrek aan investeringen”, de nood aan meer onderzoek en ontwikkeling door bedrijven, de nood aan een meer exportgerichte visie,…

Werk voor iedereen?

Het probleem van de werkloosheid is belangrijk. Hoe reageert het Vlaams ABVV daarop? Zal de eis van een 32-urenweek zonder loonsverlies en met bijkomende aanwervingen het voorwerp vormen van een offensieve vakbondscampagne? Als we de ontwerptekst lezen, vrezen we ervoor. Nergens is er sprake van arbeidsduurvermindering. Neen, er zou een “mobilisatie van alle actoren rond werkgelegenheid” nodig zijn. Via “afspraken” moet er op “verschillende niveaus” een “dynamiek” tot stand komen. We lezen in de tekst veel dure stadhuiswoorden uit de Wetstraat, maar geen concrete voorstellen. Steunt het Vlaams ABVV nog steeds de eis van arbeidsduurvermindering? En zoja, waarom wordt daar geen actiepunt van gemaakt?

Tegen publiek-private samenwerking in de openbare diensten!

Opvallend feit in de tekst van het Vlaams ABVV is dat er geen standpunt wordt ingenomen tegen Publiek-Private Samenwerkingsprojecten (PPS) in de openbare diensten. Er wordt enkel geëist dat er een “wettelijk kader“ komt waarbinnen dergelijke projecten worden “toegestaan“. Als de tekst zich uitspreekt over liberaliseringen, wordt dit beperkt tot de watersector. Waarom ontbreken andere sectoren?

Over de begeleiding van werklozen door private bedrijven, stelt de tekst dat het ABVV daar bedenkingen bij heeft. Er wordt voorgesteld om dit experiment te evalueren. “Pas als de evaluatie positief is, kan er sprake zijn van verlenging van dit experiment.“ Opnieuw geen eis die radicaal ingaat tegen deze privatisering langs de achterdeur.

Dat is immers allemaal ondergeschikt aan het doel van het optrekken van de activiteitsgraad. De tekst stelt onder de tussentitel “standpunt” letterlijk: “Het optrekken van de activiteitsgraad is nodig om ons goedwerkend sociaal zekerheidssysteem betaalbaar, en de pensioenen en andere uitkeringen op peil te houden.” Dat lijkt een exacte kopie van de argumentatie van regering en patronaat voor hun Generatiepact! Wat doet dit vandaag in een ABVV-tekst? Is de argumentatie van de beweging tegen het Generatiepact nu reeds vergeten?

“Werken aan competenties”

Onder die titel gaat een deel van de ontwerptekst in op onder meer het onderwijs. Er wordt van uitgegaan dat de concurrentiepositie veilig kan gesteld worden op basis van de competenties van de werknemers. Bijgevolg is het onderwijs belangrijk en zeker de “aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt”.

Er wordt wel geprobeerd om de Vlaamse ABVV-leden in het onderwijs niet teveel voor de borst te stoten. Zo wordt gesteld dat een “structuurhervorming” nodig is in het onderwijs. Worden meer middelen geëist? En dit op basis van een onderwijsbeweging ondersteund door andere sectoren? Neen, de structuurhervorming beperkt zich tot de melding dat het onderwijs “niet selectief mag zijn, maar alle talenten moet ontwikkelen.” OK, maar hoe gaan we dat afdwingen?

Weerwerk nodig tegen standpunt ABVV-top

Tegenover de standpunten van de ABVV-top in de ontwerptekst “Weer Werk“ is effectief weerwerk nodig. We mogen dit niet zomaar laten passeren op een applauscongres.

Het is nodig dat er werk gemaakt wordt van een alternatief standpunt waarin wordt vertrokken van de belangen van de werknemers en waarin echte oplossingen worden aangereikt: een 32-urenweek zonder loonverlies, geen privatiseringen, meer overheidsmiddelen voor onderwijs,…

In de strijd rond deze eisen kunnen we de vakbeweging versterken en tegelijk bouwen aan een socialistisch alternatief.