Your cart is currently empty!
Koerdische hongerstaking in Turkije
Wat de Koerdische hongerstakingen alvast duidelijk hebben gemaakt is dat er een probleem is met de rechten van de Koerdische bevolking in Turkije. Hongerstakingen zijn één ding, hongerstakingen tot de dood erop volgt zijn dramatische uitingen van mensen die niet meer geloven in een oplossing binnen hun staatsstructuur. Het is een ultiem wapen.
Waarom doen de Koerdische Turken dit?
De Koerden zijn een ethnische minderheid, verspreid over verschillende landen, zonder dat hun ethnische oorsprong vertaald werd in een Koerdische staat.
In Turkije leven meer dan twintig miljoen Koerden, het grootste deel daarvan leeft het Zuid-Oosten. Het Zuid-Oosten van Turkije is niet geïndustrialiseerd, bovendien is het al jaren een ‘onveilig’ gebied. Iedere reactie van de overwegend Koerdische bevolking aldaar, wordt steevast afgeblokt met tanks, traangas en brutaal optreden van de ordediensten. Maar juist omwille van de armoede, juist omwille van het ontkennen van de Koerdische identiteit, is het een moeras geworden, een moeras waar de PKK (Koerdische Arbeiderspartij) zonder problemen uit kan putten.
Turkije noemt het een probleem van het terrorisme. Moest de Turkse staat het omgekeerd bekijken, namelijk zoeken naar een oplossing voor de Koerdische kwestie, dan zou de impact van de PKK een stuk kleiner zijn.
Terrorisme en staatsterrorisme
Europa, de Verenigde Staten, voor hen is de PKK een terroristische organisatie. Maar het begrip terrorisme heeft twee kanten. De wijze waarop de Turkse staat in vele gevallen (zeker in het verleden) de Koerdische kwestie heeft aangepakt staat voor staatsterrorisme.
Duizenden Koerden werden vermoord door illegale organisaties zonder enige vorm van proces. Dorpen werden ‘leeggemaakt en ontruimd’, waardoor in de jaren negentig tussen één tot tweeënhalf miljoen Koerden verplicht werden alles achter te laten om in de miljoenensteden te belanden.
Zestigduizend Koerden werden door de Turkse staat gerecruteerd. Zij kregen, naar het Vietnameze voorbeeld, de naam van dorpswachters. Bedoeling was om samen met het leger het Koerdisch verzet uit te roeien.
Terrorismeprobleem of ‘democratisch’ probleem?
Door het Koerdisch probleem als een ‘terrorismeprobleem’ af te schilderen, heeft de Turkse staat, en dat tot op heden (!) geen enkele oplossing naar voren geschoven om de Koerdische kwestie op te lossen.
En de Koerden hebben veel geprobeerd. Zij hebben in het ondemocratische parlementssysteem (je moet nationaal 10% van de stemmen halen om recht te hebben op een verkozene, de hoogste kiesdrempel in Europa) onafhankelijke kandidaten naar voren geschoven. Kandidaten die moeiteloos in de Koerdische gebieden werden verkozen. Zij hebben geprobeerd om via parlementaire weg de Koerdische eisen door te voeren.
Het antwoord van de Turkse staat was een democratische staat onwaardig. Zes verkozen parlementairen (juni 2011) die de Koerdische zaak verdedigen zitten in de gevangenis, op beschuldiging van terrorisme. Zij kunnen (net als drie andere parlementairen) hun mandaat niet opnemen. Tientallen verkozen burgemeesters in het Koerdische gedeelte zitten (ook op beschuldiging van terrorisme) vast in Turkse gevangenissen net als duizenden Koerdische activisten (ook op beschuldiging van terrorisme).
Enerzijds stelt de Turkse staat dat Koerdische eisen in het parlement naar voren moeten worden gebracht. Anderzijds is het zo dat wie openlijk de Koerdische eisen verdedigt gelijkgesteld wordt met een terrorist. Zo wordt het natuurlijk moeilijk!!!
De Koerden zitten tussen hamer en aambeeld. Verdedigen zij het recht op autonomie, onderwijs in eigen taal, een federaal Turkije, dan vallen zij onder de anti-terrorisme wetten en worden opgesloten.
Verdedigen zij dit niet, dan verliezen zij hun invloed bij de overwegend Koerdische bevolking in Zuid-Oost Turkije.
En daar ligt nu juist het probleem. Zolang de Turkse staat vertikt om de Koerdische eisen (die op zich heel legitiem en democratisch zijn) tegemoet te komen, zolang de Turkse staat democratisch verkozen Koerden opsluit, zolang zal het probleem voortduren en de PKK voeden!!!
En hoe reageert de regering?
De regering die nu sinds tien jaar aan de macht is, is een AKP regering, een één-partij regering zeg maar die zichzelf voorstelt als een conservatieve volkspartij.
Eigenlijk is de AKP een religieuze partij, gebaseerd op een conservatieve interpretatie van de islam, maar dat kunnen ze niet openlijk zeggen want dan zouden ze (net als Koerdische partijen voorheen) volgens de huidige grondwet kunnen verboden worden (een partij gebaseerd op islamitische waarden is in tegenstrijd met de grondwet).
De AKP ziet de oplossing van de Koerdische kwestie binnen haar perspectief. Het positieve daarvan is, ze erkennen dat er Koerden zijn (kan een beetje ongelooflijk klinken maar daarvoor werden Koerden gelijkgesteld met ‘bergturken’, dus ze bestonden eigenlijk niet).
Maar voor hen zijn Koerden in eerste instantie moslims. De AKP laat toe dat de imams hun ‘sermoenen’ in het Koerdisch houden. Maar de AKP wil de controle houden op de Koerden en dat gaat niet wanneer de Koerden ijveren voor autonomie en zelfbeschikking. Alles moet dus gebeuren binnen een Turkije, gecontroleerd door de AKP.
Toch staat de AKP een stuk verder dan de oppositie. De MHP (ultra-nationalisch) zegt dat er geen Koerdisch probleem is. Punt gedaan.
De CHP (Republikeinse Partij) is intern zo verdeeld, dat de signalen die zij uitzendt noch een alternatief zijn voor de (Turks) nationalisten, noch een alternatief zijn voor de Koerden. Op dat vlak zit de AKP dus in een zetel!
De AKP voert een politiek van slaan en zalven. Iedere toegeving gaat tegelijk gepaard met een toenemende repressie tegen de Koerdische partij en haar mantelorganisaties.
Zo was er in 2009 de ‘Koerdische opening’ maar onmiddellijk daarna werd er overgegaan tot massale arrestaties van leden van Koerdische organisaties.
Op zich is dit normaal. Een burgerlijke partij als de AKP heeft een sterke basis over heel Turkije en wil ook haar ‘Turks nationalistisch’ kiespubliek niet verliezen.
Aanhangers van de AKP vinden dat hun partij meer gedaan heeft voor de Koerdische kwestie dan enige regeringspartij tevoren. De vraag is of het of meer gaat dan symbolische dingen.
Er is inderdaad een Koerdische zender op de staatstelevisie (TRT6) die de ganse dag uitzendt in het Koerdisch. Maar politieke problemen komen niet aan bod. Het is een amusementszender die overigens weinig bekeken wordt door de Koerden.
Het Koerdisch kan aangevraagd worden als facultatieve keuzecursus in het onderwijs. Maar het Turks blijft de basis en de eenheidstaal.
De eisen van de hongerstakers.
Het uitblijven van een oplossing voor de Koerdische kwestie heeft geleid tot hongerstakingen, een deel daarvan met hongerstakingen tot de dood. Los van het feit of je deze manier van aktievoeren goed- of afkeurt (ikzelf heb daar heel veel moeite mee) moeten we eerst de eisen onder beschouwing nemen.
Het recht op verdediging in het Koerdisch
Eigenlijk is dit gewoon een mensenrecht. Zowel het Europees verdrag inzake mensenrechten als het verdrag van Lausanne voorzien in dat recht! Beide verdragen zijn getekend door Turkije. Door deze fundamentele eis te ontkennen schendt Turkije basisverdragen!!! Maar noch de Europese Unie noch de ondertekenaars van het verdrag van Lausanne (waaronder Frankrijk en Groot-Britannië) reageren op dit vlak. Het zegt veel over ‘onze’ democratie.
Het recht voor Ocalan om zijn advocaten te zien
Volgens het internationale en zelfs het Turkse recht heeft Ocalan deze mogelijkheid. In de voorbije 15 maanden probeerden zijn advocaten meer dan honderddertigmaal naar Imralı (eiland waarop Ocalan gevangen zit) te gaan, het werd hun telkens geweigerd omwille van, val niet van je stoel, de weersomstandigheden, of omwille van defect van de boot die er naartoe ging.
De Turkse overheid geeft (impliciet) toe dat zij de voorbije maanden drie keer heeft gesproken met Ocalan via de Mit (geheime Turkse dienst) en dat Ocalan daarom heeft opgeroepen de hongerstakingen te beëindigen. Toch wel een beetje raar, boten voor de Mit varen blijkbaar wel, voor Ocalans advocaten varen ze nooit!!! Moet er nog zand zijn?
Erkenning van Koerdisch als moedertaal
Turkije heeft (net als België en Frankrijk trouwens) het minderhedenverdrag niet ondertekend. Nederland heeft dit wel gedaan.
Maar het grote verschil zit hem erin dat zelfs een unitaire staat als Frankrijk (geen federale staat) die net als Turkije in de grondwet heeft geschreven dat de taal van Frankrijk het Frans is, in de ‘gebieden outre mer’ het Frans als ‘tweede’ taal heeft ingevoerd en in de praktijk in Elzas Lotharingen het Duits als eerste taal heeft erkend!
Een professor in sociologie van de Bosphorus universiteit vertelde op Al Jazeera English dat hij les gaf in het … Engels. De eerste taal op deze universiteit is … Engels. Hij vroeg zich af waarom het Koerdisch als moedertaal werd verboden bij wet, terwijl het Engels zonder problemen de ‘Turkse moedertaal’ mag vervangen aan de kwaliteitsuniversiteiten.
En … om een lang verhaal kort te maken. Daarover gingen de eisen van de Koerdische hongerstakers dus.
Het antwoord van de AKP
De AKP blijft een partij onderhevig aan tegenstellingen. Maar zeker de voorbije jaren is zij steeds meer onder controle gekomen van T.R. Erdogan. Eerst ontkende hij de hongerstakingen ( er was slechts één hongerstaker en de Koerdische parlementairen aten intussen kebab), dat werd ontkend door andere ministers in zijn regering en de kebab-foto bleek drie maanden voor de hongerstaking te zijn genomen. In een normale democratie voldoende om het ontslag van een eerste minister, die zulke leugenachtige uitspraken doet, te eisen, maar dat geldt niet voor Turkije.
Daarna lanceerde Erdogan het idee om de doodstraf terug in te voeren. Spijtig genoeg gelooft hij er zelf in en was het voor hem een bliksemafleider om de Koerdische kwestie te vergeten. Het bezorgde hem alleen gedonder in zijn eigen partij. Maar T.R. Erdogan denkt dat hij (zoals in het verleden) enkel kan winnen.
Een wetsvoorstel van de AKP om Koerdisch toe te laten op de rechtbanken is zo in tegenstelling met zowel het Europees verdrag van de rechten van de mens als de verklaring van Lausanne, dat iedere democratische politicus dit zou neersabelen. Reden is dat er een ganse reeks beperkingen zijn ingevoerd!!!
Maar de heer Rutte, premier van Nederland, verklaarde openlijk dat hij Turkije hierom prees. We weten dat de vorige Nederlandse minister in Buitenlandse Politiek een catastrofe was, dat de eerste minister van Nederland zelf zulke flaters maakt is onvergeefbaar!
Er was dus geen enkele reden om de hongerstaking te beëindigen. Want aan geen enkele van de eisen van de hongerstakers tegemoet gekomen.
Öcalan
En dan komt Öcalan ten tonele. De gevangen Koerdische leider van de PKK riep zijn aanhangers op een einde te maken aan de hongerstaking en de hongerstakingen te stoppen!!!
Voor een buitenstaander (zoals mijzelf) lijkt dit onbegrijpelijk want geen enkel van de eisen is gerealiseerd (en begrijp me niet verkeerd, ik verdedig hongerstaking tot de dood niet als een goed aktiemiddel).
Het zegt wel veel over de invloed die Öcalan heeft op de Koerdische beweging. Hij was de enige die een halt kon toeroepen aan de hongerstakingen.
Bilan
Ik ben blij dat de hongerstakers beslist hebben een eind te maken aan hun hongerstaking, ik ben blij dat er geen doden zijn gevallen (waarschijnlijk wel mensen die voor de rest van hun leven letsels zullen overhouden aan de hongerstaking).
Dit is geen overwinning voor de Turkse staat. Veeleer bewijst het eens te meer dat als Turkije een oplossing zoekt voor de Koerdische kwestie zij de PKK of haar leider Öcalan bij deze oplossing moet betrekken.
Ik steun de eisen van de hongerstakers maar tegelijk twijfel ik heel sterk aan Öcalan. Nochtans zijn het de Koerden die hier zelf over zullen moeten beslissen.
Mijn standpunt
De enige weg – zowel voor de Koerden, de Alevieten, de vakbonden, de mensenrechtenorganisaties – om uit de impasse te raken, ligt voor mij in een brede socialistische arbeiderspartij waarin alle tendenzen zijn vertegenwoordigd, helaas ligt dat nog veraf, maar dat mag niet betekenen dat je dit perspectief niet mag stellen!