Dossier door Bart Vandersteene uit de mei-editie van ‘De Linkse Socialist’. Meer over de gemeenteraadsverkiezingen
‘Alsmaar meer lokale besturen in Vlaanderen kunnen nog amper de eindjes aan elkaar knopen, onder andere door de stijgende pensioenkosten voor hun personeel’, zegt directeur Mark Suykens van de Vereniging van de Vlaamse Steden en Gemeenten. ‘En 2013 wordt voor de lokale besturen financieel nog rampzaliger.’
De sfeer waarin we op 14 oktober zullen gaan stemmen voor de gemeenteraad wordt meer en meer bepaald door de besparingsgolf die op ons afkomt. Via het failliet van de Gemeentelijke Holding heeft de financiële crisis ook zware klappen uitgedeeld in de gemeentefinanciën.
Steden en gemeenten schrappen in 2012 her en der investeringen en voeren soms de wildste besparingen door. De besparingsdrift is voor een deel het gevolg van het debacle van de Gemeentelijke Holding dat voor beduidend minder inkomsten zorgt. Via die Holding hadden de Belgische gemeenten 14% van Dexia in handen. Met het failliet van de bank zijn al die investeringen verloren gegaan. Meer nog: in 2008 werden de gemeenten gevraagd om nogmaals geld te stoppen in het noodlijdende Dexia. De gemeente Sint-Gillis kocht zo voor 4 miljoen euro aandelen om de bank te redden. Al dat geld is vandaag verdwenen. Meer nog: de gemeente betaalt jaarlijks 500.000 euro af voor een lening die ze aanging om de reddingsoperatie te betalen. Het gaat om een lening… bij Dexia!
De neoliberale stad rukt op
De steden zijn knooppunten van economische activiteit. Om de fluctuerende kapitaalstromen aan te trekken, dienen de steden zich als ondernemersvriendelijk aan. Citymarketing en de opbouw van imago zijn daarin belangrijk. Het beleid in de steden wordt georiënteerd op privé-ontwikkelaars, toeristische industrie, het aantrekken van een culturele, sportieve en intellectuele elite en dit allemaal als onderdeel van een neoliberaal beleid.
In de jaren zeventig pakte New York al uit met één van de eerste campagnes in die richting: ‘I love NY’. Deze campagne moest helpen om de financiële crisis van de stad op te lossen. Er werd volop geïnvesteerd in reclame en de toeristische industrie, terwijl op sociale uitgaven werd bespaard.
Alle grote steden zijn ondertussen in de ban van de citymarketing en gaan met elkaar in concurrentie op die neoliberale markt. Ze beheren als het ware een merk dat gepromoot wordt. Ook kleinere steden en gemeenten volgen een gelijkaardige logica.
De crisis en de gevolgen op lokaal vlak
De economische crisis zorgt voor een daling van allerhande inkomsten en meer uitgaven, vermits inwoners vaker een beroep doen op het OCMW. Steden en gemeenten zullen overgaan tot het verhogen van belastingen en taksen en zullen besparen op sociale uitgaven. De uitgaven voor jeugdbeleid dalen, diensten worden afgebouwd, het personeelsbeleid wordt ingekort, de prijs voor vuilniszakken, parkeren en documenten stijgen en binnenkort volgt misschien ook het sluiten van zwembaden en bibliotheken, de privatisering van diensten en het radicaal sluiten van jeugdhuizen, sportcentra, …
De lokale bestuurspartijen zullen als van god geslagen verkondigen dat ze geen andere keuze hebben. Dit klopt niet. Een stad heeft de mogelijkheid eigen inkomsten te genereren via een bankentaks, het belasten van industrie en uiterlijke vormen van rijkdom, leegstand en speculatie tegen te gaan door onteigening en grootgrondbezitters en huisjesmelkers te laten betalen.
Er kunnen keuzes worden gemaakt om aan sociale uitgaven een prioriteit te geven en niet aan prestigeprojecten. En wanneer de middelen afkomstig van de Vlaamse en federale overheid opdrogen dan zijn het diezelfde partijen op een hoger niveau die daar verantwoordelijk voor zijn. Ze hebben jarenlang liberale cadeaus uitgedeeld aan de patroons en de rijken en op die manier de gemeenschapskas geplunderd.
Gemeentebesturen kunnen zich verzetten tegen de besparingen die haar worden opgelegd door de dictatuur van de banken, de markten en de multinationals. Gemeentebesturen zouden front kunnen vormen en weigeren de besparingslogica te slikken. Ze kunnen dit doen door de bevolking te sensibiliseren en te mobiliseren om duidelijk te maken dat haar inwoners hun welvaart en welzijn niet zullen offeren op het altaar van de maximale winsten van een kleine groep. Dit is geen onrealistisch scenario, zoals de geschiedenis van de stad Liverpool ons toont.
Het kapitalisme in vraag stellen
Socialisme in één land is onmogelijk, laat staan socialisme in één stad. Een socialistisch gemeentebestuur kan echter wel haar beleid als springplank gebruiken om de strijd uit te breiden. Voor een volwaardige socialistische politiek zal ook de eigendomskwestie moeten worden gesteld. Van de enorme waarde die de werkende klasse produceert op het grondgebied van een stad vloeit een groot deel rechtstreeks naar de zakken van binnen-en buitenlandse aandeelhouders. Die worden slapend rijk op de rug van een alsmaar harder werkende groep werknemers. Enkel wanneer we controle hebben over deze rijkdommen kan een echte socialistische politiek op lokaal, regionaal, nationaal en internationaal vlak worden gerealiseerd.
In volgende edities van de Linkse Socialist zullen we dieper ingaan op het programma dat LSP zal verdedigen in deze campagne en waar we zullen deelnemen. Hieronder zetten we twee steden in de kijker waar de campagne reeds uit de startblokken is geschoten, Gent en Sint-Gillis.
Gent: een rebelse linkse ROOD! lijst
In Gent zet LSP haar schouders onder de lijst ROOD! De lijst zal een brede groep activisten en syndicalisten bijeen brengen met als doelstelling een linkse oppositie op te bouwen. Er zijn meer dan voldoende redenen hiervoor. Het Gentse stadscentrum mag dan wel zijn opgesmukt. De toeristische boekjes schrijven lovende woorden. Organisatoren van evenementen hebben de commerciële kansen die Gent biedt ingezien. Maar ondertussen blijven de sociale problemen zich wel opstapelen. Kwaliteitsvol wonen wordt voor een groeiende groep Gentenaars onbetaalbaar. Kinderopvang en kleuteronderwijs is niet voor elk kind gegarandeerd. Prestigeprojecten schieten uit de startblokken maar vele straten en fietspaden in de wijken en deelgemeenten liggen er erbarmelijk bij. De kloof tussen arm en rijk neemt toe en veel samenlevingsproblemen zijn nog meer dan voorheen geconcentreerd in enkele van de armste wijken.
ROOD! vreest dat ook Gent mee zal worden gesleurd in een besparingslogica. Het sp.a-Groen kartel heeft nog geen duidelijkheid gecreëerd hoe ze in een periode van slinkende budgetten toch hun doelstellingen wil realiseren. Het wil van Gent “een sociale ecostad op mensenmaat” maken. Geen van beide partijen heeft een duidelijke visie hoe een rebels stadsbestuur tegen de stroom in kan gaan om dit ook te realiseren.
ROOD! wil op 14 oktober de rebelse stem zijn in het debat. Gent kent een grote, kritische en diverse groep van linkse en sociale activisten, organisaties, netwerken en individuen. Een verenigde linkse oppositie kan hen een stem geven. We willen de kritiek op het beleid niet overlaten aan de rechtse oppositie.
Enkele weken geleden begon ROOD! een campagne voor ‘gratis en kwaliteitsvolle opvang in de buurt voor elke baby en kleuter’. We verzamelden reeds enkele honderden handtekeningen om later een gemeentelijk verzoekschrift te kunnen indien. Daarin vragen we van het stadsbestuur dat er een noodplan wordt opgesteld voor de creatie van 1.000 extra plaatsen in de gesubsidieerde kinderopvang. Via deze campagne willen we ervoor zorgen dat dit belangrijke thema tijdens en na de verkiezingen als een prioriteit op de agenda wordt geplaatst. ROOD! leden lagen ook aan de basis van het initiatief ‘Gentenaars Tegen Besparingen’. Deze organiseerden op 10 mei een manifestatie voor het behoud en de verbetering van het aanbod van openbaar vervoer.
Sint-Gillis: Laten we onze gemeente terug in eigen handen nemen!
In Brussel nam de LSP-afdeling in Sint-Gillis het initiatief voor een campagne tegen het doorschuiven van de kostprijs van het Dexia-faillisement naar de bevolking. Deze kostprijs bedraagt 400 euro per inwoner. Uit een rapport van de overheidscommissie CREG blijkt dat vooral de distributiekosten voor energie in België het sterkst gestegen zijn, zo’n 40% van de factuur voor gas en elektriciteit, of ongeveer 600 euro per jaar voor een gemiddeld gezin!
In Brussel is de energiedistributie in handen van SIBELGA, dat onder controle staat van de gemeenten. De voorbije jaren beslisten de Brusselse gemeenten dat ze steeds meer inkomsten wilden uit SIBELGA. Wij betalen hiervoor de prijs met een hogere energiefactuur! Tussen 2008 en 2012 heeft de gemeente Sint-Gillis haar inkomsten uit SIBELGA willen verdubbelen: van 2,6 miljoen naar 5,3 miljoen euro. Via onze gas -en elektriciteitsfactuur betaalt elke inwoner van Sint-Gillis, van het kleinste kind tot de oudste grijsaard, vandaag jaarlijks 110 euro aan verdoken belastingen (dividend, openbare dienstverplichtingen,,…)!
De campagne eist dat de energiesector in publieke handen worden geplaatst. Op die manier kan men prioriteit geven aan goedkope energie voor de bevolking in plaats van megawinsten voor de aandeelhouders! Eerder werd ook al geprotesteerd tegen de afbouw van het openbaar vervoer in Brussel en het duurder maken van de toegang tot dit openbaar vervoer.
Elke zondag in mei wordt campagne gevoerd op de markt op het Sint-Gillis-Voorplein van 11u tot 13u. Op 31 mei is er een actie voor de gemeenteraad op het Van Meenemplein om 19u.