Het Vlaams Belang probeerde de afgelopen dagen een bocht te nemen op sociaaleconomisch vlak. Is er sprake van een echte bocht? In de media werd gesuggereerd dat de partij een ‘linkse’ positie zou innemen. Bij het lezen van wat ze echt schrijven, valt meteen op dat daar geen sprake van is. Het solidarisme wordt nog steeds overgoten door een neoliberale saus. Dit betekent lusten voor de werkgevers, lasten voor de werknemers. Met een voormalige havenbaas als voorzitter is dat weinig verrassend.
[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]
Wat het VB voor de kleine man in petto heeft…
- Flexibeler werken. Het VB wil overuren gemakkelijker maken en de ploegenpremie afbouwen. “De totale loonkost, inclusief de ploegenpremie, voor de werkgever mag niet hoger liggen dan het gemiddelde van een identieke job in de drie buurlanden.”
- Lonen deels vervangen door aandelenopties. “De vergoeding voor de geleverde arbeid bestaat naast het loon uit een betaling in bedrijfsaandelen.” Het sociaal overleg kan hierop naar de aandeelhoudersvergaderingen worden verplaatst. “Via de algemene vergadering krijgen de werknemers trouwens rechtstreeks inspraak in het ondernemingsbeleid.”
- Uitholling index. Het VB wil de index beperken tot de nettolonen en bovendien verder aan banden leggen, de partij wil “de loonhandicap wegwerken door de effectieve toepassing van de wet op het concurrentievermogen en een loonvorming meer gericht op de praktijken van de buurlanden”.
- Behoud notionele intrestaftrek. “Zolang het om politieke redenen onmogelijk blijkt om de tarieven van de vennootschapsbelasting te verlagen, steunt het Vlaams Belang dan ook de techniek van de notionele intrestaftrek op voorwaarde dat deze niet constant aangepast en uitgehold wordt.”
- Beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd, maar dan niet via “lineaire maatregelen”.
- Pensioen kan pas na een loopbaan van 40 jaar. “Onze partij is gewonnen voor een robuust pensioenstelsel dat recht geeft op een volledig pensioen na 40 jaar arbeid. Op die manier wordt de grotendeels theoretische discussie over de pensioenleeftijd zonder voorwerp.”
- Afbouw brugpensioen. “Indien men voortijdig op pensioen wil gaan zal dit resulteren in een minus op het uitgekeerde pensioenbedrag.”
- Ondermijnen vakbonden. “Vakbonden mogen niet langer ongestraft zware schade toebrengen aan derden of de economie, zoals maar al te vaak gebeurt bij stakingen of andere vakbondsacties.” Vandaar het voorstel om rechtspersoonlijkheid op te leggen.
- Op Europees vlak wil de partij strikte besparingen in een regio met “een noordelijke euro, ontstaan op basis van harde, afdwingbare afspraken tussen vrije naties.” Harde afspraken betekent “een strenge toepassing van de budgettaire principes”.
[/box]
Het vernieuwde sociaaleconomisch programma moet de teksten van het economisch congres van de partij in 2005 opvolgen. Toen koos het VB voluit voor het verdedigen van de Vlaamse ondernemers en werd het Ierse model hoog aangeschreven. Nu Ierland virtueel bankroet is, drong aanpassing van het programa zich aan. Niet dat een evaluatie wordt gemaakt van waar het in Ierland fout liep. Al evenmin wordt gebroken met de voorstellen uit de oude doos. Afschaffing van de pensioenleeftijd, beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd, cadeaus voor het patronaat, meer flexibiliteit voor de werknemers,… De voorstellen lijken nog steeds overgeschreven uit de eisenbundels van het Verbond van Belgische Ondernemers en het VOKA. Lees hier wat we schreven over het VB-programma in 2005. Het VB verklaart dat het een verschil wil maken met de neoliberalen van de N-VA. Dat De Wever en co heel ver gaan in hun neoliberalisme is een feit. Maar het ‘antwoord’ van het VB daarop is al evenzeer van neoliberale inslag.
Vlaamse ondernemers eerst!
Het volstaat niet om te zeggen dat de belangen van de kleine man worden verdedigd om dat ook effectief te doen. De aanvallen gaan op sommige vlakken niet zo ver als die van andere partijen, maar op andere vlakken wordt nog verder gegaan. Dit programma is een aanval op de levensstandaard van de meerderheid van de bevolking.
De partij keert zich tegen overheidsinterventies om de economie recht te houden. Economische groei moet er komen door de vrije hand van de ondernemers. Het VB blijft voor een ‘afgeslankte overheid’ die zich zo weinig mogelijk mengt in de economie. Centraal in de visie van het VB staan de ondernemers. Het is ook vanuit dat standpunt dat de partij verklaart: “Daarom wensen wij het privaateigendom in al zijn vormen te beschermen en te stimuleren. Het verwerven van eigendom en het doen gelden van rechten op uitvindingen is essentieel voor een samenleving die vrijheid en verantwoordelijkheid hoog in het vaandel wenst te dragen.”
Het solidarisme, de strekking die stelt dat er geen tegenstelling is tussen de belangen van werknemers en werkgevers maar dat beiden het ‘volksbelang’ moeten dienen, heeft uiteindelijk als doel om de werknemers aan de dictaten van de werkgevers te onderwerpen. Een centraal element daarin is het behoud en het stimuleren van de private eigendom van de productiemiddelen. Overigens zullen jongeren (en anderen) die zich verzetten tegen regels zoals ACTA (tegen vrij downloaden op het internet) opmerken dat bovenstaand citaat uit het VB-programma ook als een verdediging van ACTA kan worden gelezen.
De overheid moet zich beperken tot kerntaken zoals de kern van de sociale zekerheid. Delen van die sociale zekerheid mogen wat het VB aan de privé worden overgelaten, maar het vertrekt vanuit de stelling dat de kern in overheidshanden moet blijven. De N-VA keert doorgaans de volgorde om en benadrukt eerst welke delen naar de privé moeten. Het resultaat van beide programma’s is hetzelfde, de klemtonen liggen anders. Ook op vlak van openbare diensten is dit het geval. Het VB stelt: “De kerntaken van de overheid, zoals openbare dienstverlening, mogen niet geprivatiseerd worden. Samenwerking met de private sector kan deze taken echter wel optimaliseren.”
De vrijheid van de ondernemers staat centraal voor het VB, maar dat geldt niet voor alle ondernemers. Vlaamse ondernemers eerst, lijkt het motto van de partij te zijn. “Voor het Vlaams Belang moeten sleutelsectoren van de economie, zoals transportwegen, openbare dienstverlening, nutsvoorzieningen, energiebevoorrading en de banksector, afgeschermd worden van buitenlandse overnames en zoveel mogelijk onder Vlaamse controle blijven.” Die Vlaamse ondernemers kunnen ook met het VB op hun cadeaus blijven rekenen. De belastingen moeten naar beneden, meent extreemrechts. Dat grote bedrijven amper belastingen betalen, is geen punt.
Het VB beweert dat een splitsing van het land Vlaanderen meer middelen zou opleveren. Die middelen zou de partij aanwenden om het de Vlaamse ondernemers nog meer naar hun zin te maken. “Een veel te log en inefficiënt overheidsapparaat, te weinig eigen bevoegdheden gekoppeld aan een overdreven regelgeving, verstikkende administratieve verplichtingen en een torenhoge fiscale druk verhinderen dat Vlaanderen zijn competitieve voordelen optimaal kan benutten. De overheid moet deze marktverstoringen zo vlug mogelijk wegwerken, zoniet dreigt Vlaanderen zijn sterke positie in de steeds competitiever wordende en verder globaliserende wereldeconomie te verliezen.”
Daarom wil de partij de vennootschapsbelasting verder naar beneden trekken. Indien dit niet onmiddellijk gebeurt, zijn maatregelen als de notionele intrestaftrek volgens het VB erg nuttig. Meer nog: aan de notionele intrestaftrek mag niet worden geraakt! “Zolang het om politieke redenen onmogelijk blijkt om de tarieven van de vennootschapsbelasting te verlagen, steunt het Vlaams Belang dan ook de techniek van de notionele intrestaftrek op voorwaarde dat deze niet constant aangepast en uitgehold wordt.” Voor wie er nog aan twijfelde, de partij spreekt zich uiteraard ook uit tegen het idee van een vermogensbelasting.
Werknemers mee in bad trekken en harder laten werken voor lager loon
Het systeem zit in een crisis. Het Vlaams Belang wil de gewone werkenden daar dieper in mee trekken door een deel van het loon om te zetten in aandelenparticipaties. “De vergoeding voor de geleverde arbeid bestaat naast het loon uit een betaling in bedrijfsaandelen.” Een mooi argument om de discussie over de lonen te kunnen voeren.
Er werd in de media gesteld dat het VB niet wil dat wordt geraakt aan de index. Dat klopt slechts gedeeltelijk, een volledige indexering zou worden vervangen door een gedeeltelijke (op het nettoloon, waardoor de inkomsten van de sociale zekerheid worden ondermijnd). Bovendien eist de partij het “wegwerken van de loonhandicap door de effectieve toepassing van de wet op het concurrentievermogen en een loonvorming meer gericht op de praktijken van de buurlanden.” Kortom, de lonen moeten naar beneden. Het Duitse model van lage lonen is voor het VB ook het model voor Vlaanderen.
Meer flexibiliteit is geen taboe voor de Vlaamse ondernemers van het VB. Van minder lang werken kan geen sprake zijn, wie meer uren wil werken moet daarvoor extra beloond worden. Werken als Japanse mieren, noemde de partij dat begin jaren 1990 nog. Intussen zit ook het Japanse model in crisis en wordt daar niet meer naar verwezen, maar de essentie ervan blijft het VB verdedigen. Door overwerk te stimuleren, wordt meteen ruimte gegeven om het basisloon verder te ondermijnen. Bovendien wordt hiermee een opgedreven flexibiliteit ingevoerd.
Eén van de voorstellen om dat te stimuleren, is de afbouw van de premies voor ploegenarbeid. “De totale loonkost, inclusief de ploegenpremie, voor de werkgever mag niet hoger liggen dan het gemiddelde van een identieke job in de drie buurlanden.” Een ander voorstel is het verhogen van het aantal overuren dat men jaarlijks mag presteren of nog het soepeler maken van interimarbeid.
Wie zonder werk valt, kan voor het VB een tijdlang op een werkloosheidsuitkering genieten. Maar de partij blijft op haar standpunt van een beperking van deze uitkering in de tijd, zij het dat dit niet “via lineaire maatregelen” mag. Het verschil met de “neoliberalen van N-VA” beperkt zich tot het al dan niet lineaire karakter van het asociale neoliberale beleid.
Pensioen kan voor het VB pas na 40 jaar te hebben gewerkt. De partij wil de wettelijke pensioenen niet afschaffen, maar toch vooral investeren in de tweede en derde pijler. Het recht op wettelijk pensioen zou van de leeftijd worden los gekoppeld. Enkel de loopbaanvereist van 40 jaar werken zou overeind blijven. “Onze partij is gewonnen voor een robuust pensioenstelsel dat recht geeft op een volledig pensioen na 40 jaar arbeid. Op die manier wordt de grotendeels theoretische discussie over de pensioenleeftijd zonder voorwerp. Voor bepaalde gezondheidsschadende beroepen kan een specifieke regeling worden uitgewerkt. Deze 40-jarige loopbaan geeft recht op een volwaardig pensioen. Indien men voortijdig op pensioen wil gaan zal dit resulteren in een minus op het uitgekeerde pensioenbedrag.” Dit gaat gepaard met een sterke afbouw van mogelijkheden inzake brugpensioen.
Tegen de vakbonden
Het VB blijft zich verzetten tegen de vakbonden en tegen ieder actief verzet tegen het besparingsbeleid. Op bedrijfsniveau wil de partij dat werknemers mee in het bad van de werkgevers worden getrokken via aandelenparticipaties. Inzake inspraak stelt de partij: “Via de algemene vergadering krijgen de werknemers trouwens rechtstreeks inspraak in het ondernemingsbeleid.” In plaats van structuren als een ondernemingsraad stelt de partij blijkbaar voor om het overleg te voeren op de aandeelhoudersvergaderingen…
Stakingsacties kunnen niet voor extreemrechts. Of toch: als niemand het merkt. “Vakbonden mogen niet langer ongestraft zware schade toebrengen aan derden of de economie, zoals maar al te vaak gebeurt bij stakingen of andere vakbondsacties.” Dewinter twitterde bij de algemene staking van 30 januari nog dat de oude VB-slogan ‘Werken baat, staken schaadt’ nog steeds actueel is. Dat is meteen ook de reden waarom het VB ervoor blijft pleiten om de vakbonden rechtspersoonlijkheid op te leggen.
Is het de schuld van Europa?
Tot zover was het VB-programma oude wijn in oude zakken, waarbij de aanpassingen zich vooral beperken tot het noodgedwongen achterwege laten van vroegere modellen zoals Ierland. Het gaat hoogstens om een beperkte opfrissing van wat de partij voorheen ook al schreef. Het ‘nieuwe’ element in de retoriek van extreemrechts in Europa is de forse aanval op de EU. Tegenover de geldverslindende Europese instellingen die als symbool van het besparingsbeleid op een groeiende afkeer botsen, plaatst extreemrechts de “vrije naties”. Dat extreemrechts waar het aan de macht is op nationaal vlak eenzelfde beleid voert, wordt er niet bijgezegd. In navolging van Le Pen in Frankrijk (en eerder onder meer de Ware Finnen) formuleert het VB een harde kritiek op Europa.
In 2005 stelde de partij nog dat de Lissabondoelstellingen niet ver genoeg gingen. Nu wordt gesteld dat het behoud van de euro niet ten alle prijze moet gebeuren. De partij keert zich tegen de “massale miljardentransfer” naar “Belgisch model” waarbij “miljarden in de bodemloze Griekse put” worden gestort. Het ‘Europa van de regio’s’ zit stilaan in de prullenmand van vervlogen illusies. Behalve de N-VA gelooft niemand daar nog in. ook het VB heeft dit begrepen.
Wat stelt het VB voor de Grieken voor? Het land moet uit de Eurozone worden gezet en kan er pas terug bij “indien de budgettaire basis voldoende hersteld is, het concurrentievermogen en de economische toestand zich terug structureel op het peil van de overige lidstaten bevinden.” Kortom, harde besparingen voor de gewone Griekse bevolking. Vlaanderen moet voor het VB deel uitmaken van “een noordelijke euro, ontstaan op basis van harde, afdwingbare afspraken tussen vrije naties.” Harde afspraken betekent “een strenge toepassing van de budgettaire principes”. Kortom, ook de Vlaamse kleine man moet hard besparen. Op eurokritische wijze wil het VB naar een ‘neuro’ (uiteraard zonder Wallonië) in het noorden van Europa, waarbij de neuro dezelfde basis kent als de huidige euro.
Extreemrechts heeft geen antwoord op de crisis
In welke zin zou een nationaal beleid een antwoord bieden op de wereldwijde crisis die overal toeslaat? Hoe zou het Vlaams Belang de gevolgen van de crisis bestrijden en de oorzaken ervan aanpakken? Op die vragen wordt niet geantwoord. De partij is meegestapt in de neoliberale logica die aan de basis van de crisis ligt. Hierdoor begrijpt ze niet waar het is fout gelopen en worden ook geen oplossingen aangeboden. Verder dan het oude solidarisme komt de partij niet.
Dit ‘vernieuwde’ programma maakt enkel duidelijk dat we de komende periode een grotere nadruk op het Eurokritische element mogen verwachten. Het VB kan inspelen op een terechte afkeer tegenover de besparingsinstellingen in Europa, maar de partij maakt niet duidelijk hoe het op Vlaams niveau een alternatief zou vormen. Het Europese beleid waar ze zich vandaag tegen keren, komt uit hetzelfde neoliberale receptenboek waarmee de VB’ers ‘politiek incorrect’ willen koken in Vlaanderen.
Een bijkomend probleem voor de Eurokritische campagne van het VB stelt zich op personeelsvlak: één van de twee Europarlementsleden van het VB is de uit de partij gestapte ex-voorzitter Vanhecke. Ook bij discussies over Europa zal het VB snel geconfronteerd worden met opmerkingen over de ‘zwarte konijnen’ en andere dissidenten.
Het valt niet uit te sluiten dat het VB in navolging van Marine Le Pen en de Ware Finnen een zeker succes kent met deze nieuwe koers. De partij gaat niet zo ver gaat als haar studenten van de NSV die komende donderdag in Leuven betogen met een anti-EU platform waarin uitdrukkelijker wordt uitgehaald naar het neoliberalisme (zie onze reactie daarop). Maar de discussie is geopend. Aan de linkerzijde om duidelijk te maken waar de crisis vandaan komt en welke oplossingen wij daar op internationaal vlak tegenover plaatsen.