Terwijl collectieve afdankingen toenemen, wordt de jacht op de werklozen opgevoerd

De toekomstige Arizona-coalitie is vastberaden om de jacht op de werklozen verder op te voeren. In hun maatpakken laden de burgerlijke politici hun jachtgeweren en toeteren ze dat de werkloosheidsuitkering tot twee jaar moet beperkt worden. Het doel? Werklozen dwingen om gelijk welke job aan gelijk welke voorwaarden aan te nemen. Onder de regering-Di Rupo werden de werklozen al onder vuur genomen, nu is het jachtseizoen opnieuw geopend. Alleen is de kleur van de maatpakken van de jagers deels veranderd.

door Maxime (Luik)

De supernota van Bart De Wever (N-VA) zette de toon. Er wordt voorgesteld om de werkloosheidsuitkering in de tijd te beperken. De eerste paar maanden zou de uitkering hoger liggen en vervolgens zou het bedrag snel dalen en na twee jaar worden werklozen naar het OCMW doorgestuurd. 

Het is geen voorstel dat enkel door de Vlaamse rechterzijde wordt verdedigd. Het was de afgelopen maanden een van de favoriete riedeltjes van de Franstalige Trump van dienst, Georges-Louis Bouchez. Zijn centrale argument? Het verschil tussen inkomen uit arbeid en een werkloosheidsuitkering moet groter worden. Dat dit mogelijk is door de lonen te verhogen, is vandaag een taboe. Het is gemakkelijker om wie kwetsbaar is, zoals werklozen en langdurig zieken, nog wat dieper in de put te stampen. 

Werkt het?

Zoals we in onze juni-editie al schreven, is deze maatregel niet effectief en gaat het om propaganda met als doel om verdeeldheid te stimuleren.

Sinds 2006 is de controle op werkzoekenden fors opgevoerd. Onderzoekers volgden sindsdien gedurende 15 jaar werkzoekenden onder de 50 jaar. Het resultaat van dit onderzoek is duidelijk: het verscherpen van de controles had geen positief effect. “Het enige resultaat is dat mensen die uitgesloten werden van een werkloosheidsuitkering in een andere tak van het socialezekerheidsstelsel terechtkwamen, vooral in de arbeidsongeschiktheid. Ze waren niet langer werkloos, maar langdurig ziek,” aldus Maxime Fontaine, specialist overheidsfinanciën en sociale zekerheid (ULB) in het magazine Moustique.

Ook nu zijn de voorstellen niet meer dan een publiciteitsstunt gericht op een gemakkelijk doelwit. De lonen zijn niet gestegen in lijn met de kosten van levensonderhoud, dankzij gepruts aan de index, een indexsprong en de dwangbuis van de loonwet van 1996. Het recept is bekend: mensen zijn gefrustreerd omdat hun levensstandaard daalt door inflatie en flexibiliteit. Dit maakt het gemakkelijker om de propaganda over zondebokken ingang te doen vinden.

De Arizona-partijen zijn volleerd en bijzonder eensgezind op dat vlak. Alle oude trucs worden bovengehaald om mensen in de meest onzekere omstandigheden voor te stellen als verantwoordelijken voor alle sociale ellende. Ze doen dit om vooral niet over loonsverhogingen te moeten spreken. 

Naar het OCMW

Een beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd betekent dat werklozen van de VDAB, Forem en Actiris doorgeschoven worden naar de OCMW’s van de gemeenten. Het aantal mensen afhankelijk van een leefloon zou hierdoor stijgen, wat een aanzienlijke financiële last betekent voor gemeenten die het vandaag vaak al moeilijk hebben. 

De Wever heeft daaraan gedacht en stelt voor om 200 miljoen euro extra te voorzien voor de OCMW’s. Probleem opgelost? Niet echt. Het ABVV becijferde dat deze maatregel een extra kost van 700 miljoen euro zou betekenen voor de OCMW’s. Die zouden niet alleen meer leeflonen betalen maar ook personeel en infrastructuur moeten voorzien om dat te doen.

Einde van de krapte op de arbeidsmarkt?

Het aantal faillissementen neemt toe en de industrie blijft sputteren (met ook in het tweede kwartaal een negatieve groei). Berichten over collectieve afdankingen volgen elkaar snel op. De sector van de uitzendarbeid zag een terugval van zijn activiteiten tot het laagste niveau sinds 2013 (de pandemie buiten beschouwing gelaten). 

Het aantal werkzoekenden is stilaan terug groter dan het aantal openstaande vacatures. Bovendien sluiten die vacatures niet altijd aan bij het profiel van de werkzoekenden. Dat wijst op de noodzaak van opleidingen. Maar wie wil daar tijd voor vrijmaken als het gevaar van uitsluiting van de uitkering als een zwaard van Damocles boven het hoofd hangt?

De propaganda van ‘werken meer lonend maken’ is een leugen. Het doel van de jacht op de werklozen is om mensen gedwongen te laten werken aan slechtere voorwaarden en lonen. Tegelijk worden de lokale overheden een bijkomende kost opgelegd zonder dat daar de nodige middelen voor worden voorzien. 

Het waarschijnlijke resultaat van deze maatregel is een neerwaartse druk op alle lonen en arbeidsvoorwaarden. Waarom degelijke lonen betalen als wanhopige werklozen gedwongen worden om aan lagere lonen te werken? Zo wordt concurrentie tussen werkenden georganiseerd met een neerwaartse spiraal als resultaat. 

Zo wordt werken uiteindelijk minder lonend gemaakt. Loonsverhogingen zijn een taboe, ook al worden er grote winsten geboekt. Loonsverlagingen daarentegen worden georganiseerd door werklozen aan te vallen en werkenden wijs te maken dat dit in hun belang is.