De politiezone Westkust zal gedurende de zomerperiode “Very Irritating Police” (VIP) gebruiken om “hangjongeren” te volgen, aan te spreken en voortdurend te controleren. Er ontstond enige maanden geleden commotie rond in de media en heel wat jongerenorganisaties reageerden uiterst negatief.
Uiteindelijk werd de maatregel nu ook uitgebreid naar Kortrijk door de kersverse burgemeester van CD&V daar. Ook in Kortrijk worden migranten geviseerd. Het idee was reeds gelanceerd door Bart Somers voor het opvolgen van jonge criminelen en werd opgepikt in het buitenland.
In Rotterdam worden jonge delinquenten die juist vrijkomen strikt opgevolgd door de politie. Uiteindelijk is het nu de kustpolitie die de methode aangrijpt om hangjongeren te intimideren. De korpschef van de politiezone Westkust verklaarde de maatregel als volgt: “Die jongeren komen in de anonimiteit en gebruiken dat stukje anonimiteit om bepaalde misdrijven te plegen. We gaan die systematisch controleren, ficheren en hen ook laten voelen dat we die in de gaten houden.”
Er werd bij de aankondiging van de maatregelen gesproken over “hangjongeren” en “jongeren van het binnenland”. De eigen “inheemse” kustjongeren zullen dus wel niet het probleem vormen, er werd vooral gedoeld op jongeren uit Noord-Frankrijk… Of om het op een andere manier te zeggen: de jongeren die problemen veroorzaken, komen niet van hier.
Zelfs indien dit het geval is dat ze niet van “hier” komen: waarom een onderscheid maken op basis van afkomst? Betekent het dat men zich van bij de aanvang zal richtten op die groep van jongeren die er problematisch uitziet? Dat dit allemaal een wel érg racistische en stigmatiserende ondertoon heeft, is naderhand duidelijk. Jeugdcriminologisch onderzoek toont aan dat jongeren zich enorm gestigmatiseerd voelen en dat daaruit juist dikwijls rellen ontstaan. Ook verschillende onderzoekers reageerden negatief op dit voorstel, maar politieke oppositie bleef bijna afwezig.
Professor Jenneke Christiaens van de vakgroep strafrecht en criminologie van de VUB vraagt zich ook af in welk juridisch kader dit past: "Het is zeer eigenaardig dat er nog strenge controle komt wanneer de jongere zijn straf al heeft uitgezeten. Het is afwachten of het mandaat dat de politie daarvoor zal krijgen wel legaal is."
Om nog even verder te gaan: wat zijn “hangjongeren” eigenlijk? De straat is blijkbaar van de politie, en niét van de jongeren. Zo blijkt althans uit het gebruik van het woord “hangjongeren”. Hangjongeren zijn jongeren die op straat rondhangen, en dat hoort niet. De straat is de publieke ruimte bij uitstek. Indien deze ons ontnomen wordt rest ons enkel nog de private ruimte, waar men eveneens onderworpen is aan de goodwill van de eigenaar van die private ruimte.
De straat als publieke ruimte zou van iedereen moeten zijn. Als mensen zich niet meer vrijelijk mogen verplaatsen of uiten in de publieke ruimte, wordt onze vrijheid welk erg sterk ingeperkt. Over de sociale plekken waar jongeren wel welkom zijn en waar niet direct gedokt moet worden, wordt er in alle toonaarden gezwegen.
Liam Bossant van de jeugdraad van De Panne vat de eenzijdigheid van de maatregelen en het overduidelijk asociaal karakter mooi samen: "Elke stad kampt met problemen als vandalisme en graffiti. We vragen al een jaar om objectieve cijfers en concrete feiten van overlast door jongeren. Niets hebben we gezien. Voor jongeren is er ook steeds minder te doen, het wordt hier een seniorentehuis. Door de overreglementering heeft bijna niemand nog zin om een fuif te organiseren. Onder de zestien mag je er niet in, en op het verplichte vroege sluitingsuur komt de politie ons hardhandig buiten schoppen. Redelijk contraproductief als je geweld wilt aanpakken. Gevolg: zelfs heel jonge mensen gaan op café, waar niemand controleert wat of hoeveel je drinkt."