Toestanden zoals beschreven in de film Daens waar het licht uitviel en er plots een andere uitslag was van de verkiezingen hebben zich slechts enkele jaren geleden afgespeeld in Incýrlik, waar de NAVO luchtbasissen heeft. Toen bleek dat de Koerdische partij afstevende op een meerderheid viel het licht uit, werd het kieslokaal ontruimd en plots stond de Koerdische partij op de derde plaats!
Ook dit keer werden verschillende onregelmatigheden in het kiesproces vastgesteld. Ik geef er slechts enkele.
Gevangen genomen burgemeesters
[/box]
Laat ons ook niet vergeten dat, ondanks een eenzijdig afgekondigde wapenstilstand van de PKK, het leger doorgaat met militaire operaties en dit al sinds maanden. Meer dan 2.000 leden van de BDP waaronder 12 verkozen burgemeesters, zitten vast in de gevangenis. Daarnaast zitten honderden Koerdische kinderen in de gevangenis die werden opgepakt tijdens demonstraties!
Dit staat in schril contrast met de wijze waarop de couppleger, generaal Evren, wordt aangepakt. De man, onder wiens regime meer dan 600.000 mensen werden opgepakt en gefolterd, één van de bloedigste staatsgrepen uit de geschiedenis van de mensheid, werd op 6 juni ondervraagd door de procureur maar hij hoefde geen enkel verklaring af te leggen over illegale moorden en verdwijningen, folteringen of doodstraffen. De man loopt nog steeds op vrije voeten! Maar als een kind een steen gooit naar tanks dan riskeert het maanden gevangenisstraf op beschuldiging van terrorisme!
Dat is ‘democratie op zijn Turks’!
De grootste winnaar van de verkiezingen, de AK-partij die voor de derde keer een absolute meerderheid in het parlement haalt, zit echter met een kater. Erdogan, de eerste minister en absolute leider van de AK-partij had erop gerekend dat de MHP (de ultra-nationalistische partij) de kiesdrempel van 10% niet zou halen. Hiervoor had hij een ultra-nationalistische houding ingenomen de laatste weken voor de verkiezingen (‘Als ik toen – 1999 – in de regering had gezeten dan had ik Öcalan laten ophangen’ of nog ‘Er is geen Koerdisch probleem’). Maar het mocht niet baten, de MHP – een maand tevoren nog geplaagd door seks-tapes die op het internet waren verschenen – overschreed makkelijk de kiesdrempel.
Hierdoor kon de AK-partij geen 2/3 meerderheid van de zetels in het parlement halen. Maar het werd nog erger voor Erdogan, met 49,9% van de stemmen haalde hij net geen 60% van de zetels (326 ipv 330). Immers, de CHP (republikeinse partij) en de BDP (die als onafhankelijken opkwamen om de kiesdrempel te omzeilen) boekten een forse vooruitgang.
Hierdoor ging het plan van Erdogan om na de verkiezingen éénzijdig de grondwet te veranderen, niet op. Met 2/3 van de zetels was dit gelukt in het parlement, met 60% van de zetels had hij de gewijzigde grondwet via referendum kunnen laten goedkeuren.
De dag na de verkiezingen stelde Erdogan zich op als grote verzoener. Iedereen zou betrokken worden bij de verandering van de grondwet en als verzoeningsgebaar trok hij een aantal processen in die hij had ingespannen tegen kandidaten van de oppositie of journalisten. Erdogan is immers een groot verdediger van de vrijheid. Helaas ziet hij als vrijheid enkel zijn visie. Wie daarin past is een democraat, wie daar kritiek op geeft wordt zijn vijand. En natuurlijk maakt hij gebruik van de grondwet opgesteld door de militairen die kritiek op de eerste minister als een strafbaar feit beschouwt! Het is de democratie op zijn Erdogans!
Tijdens negen jaar AK-partij regering is deze partij erin geslaagd de Kemalistische bastions (gerecht, leger, hoge raad van onderwijs, hoge raad van de verkiezingen, raad van toezicht op de media) onder haar controle te krijgen. Vele van deze instanties, die de AK-partij beloofde af te schaffen, blijven nu bestaan maar voeren niet meer de politiek uit van de Kemalisten, wel die van de AK-partij.
Het is vrij logisch dat men na de verkiezingen de uitslag respecteert. Maar, de YSK (Hoge raad van de verkiezingen) vond het nodig zich te bemoeien met de uitslag. Hatip Dicle, verkozen met de meeste stemmen in Diyarbakir, momenteel in de gevangenis in het kader van een ander onderzoek, wordt zijn parlementair mandaat ontnomen. Maar men gaat nog een stuk verder. In zijn plaats wordt een kandidaat van de AK-partij benoemd.
Hatip Dicle werd in 1991 verkozen voor de DEP. Samen met o.a. Leyla Zayna die men de Passionaria van de Koerden noemt. In 1994 werd de DEP verboden en kreeg hij tien jaar gevangenisstraf. Leyla Zayna was daarvoor al gearresteerd. Zij legde de eed voor het Turkse parlement af in het Koerdisch en kreeg daarvoor 15 jaar gevangenisstraf. Het toont aan hoe democratisch de Turkse grondwet is.
Dat dit tot hevige protesten leidde, zal niemand verwonderen. Want laat ons eens zien hoe de democratie in Turkije werkt. Er is een nationale kiesdrempel van 10%, een partij die dit niet haalt heeft geen verkozenen in het parlement. Daarom maakt de Koerdische partij gebruik van ‘onafhankelijke kandidaten’ om de kiesdrempel te vermijden.
In België bestaat ook een kiesdrempel van 5%, maar die kiesdrempel wordt provinciaal toegepast. Op deze manier konden destijds Geert Bourgeois voor de N-VA en JM Dedecker, toch een mandaat verkrijgen.
Laat ons nu even de situatie bekijken in Diyarbakir, de grootste Koerdische stad in het Zuid Oosten. Er werden 723.834 geldige stemmen uitgebracht. De AKP verwierf hiervan 231.018 stemmen wat staat voor 32,95 %. De onafhankelijke kandidaten verwierven hiervan 429.336 stemmen wat staat voor 61,23 %. Het probleem is echter dat elke onafhankelijke kandidaat beschouwd wordt als ‘een partij’. Hun stemmen worden niet samengeteld maar afzonderlijk geteld.
Om het aantal zetels te bepalen (er waren elf zetels) wordt het percentage van iedere partij gedeeld door 2, daarna 3, daarna 4 enz. tot men aan elf komt. De grootste partij wordt hierdoor bevoordeeld (let op, ook bij ons wordt het stelsel d’Hondt gebruikt voor de toekenning van de zetels!!!).
Dit gaf het volgende resultaat:
In feite kan je dus stellen dat het niet makkelijk is om onafhankelijke kandidaten in te dienen want dien je er teveel in, dan bestaat het risico dat de grootste partij nog meer zetels wegkaapt.
Indien de uitslag (alle onafhankelijken op één lijst en als dusdanig beschouwd) verdeeld wordt volgens hetzelfde stelsel d’Hondt, dan had de AK-partij slechts drie zetels gehad, de BDP 8. Nu is de verhouding 5 AKP, 6 DTP. Maar, de YSK schorst een zetel van de DTP en geeft die aan de AKP.In Diyarbakir haalt de DTP bijna het dubbele van de stemmen van de AKP maar ze heeft nu slechts 5 zetels en de AKP heeft er 6!
Ik heb dezelfde berekening gemaakt voor alle (overwegend) Koerdische provincies in het Zuid Oosten. Er waren 2.673.894 geldige stemmen, de AKP haalde er 972.181 (36,36%), de DTP haalde er 1.416.323 (52,97%). In zetels betekende dit voor de AKP 24, voor de DTP 26. Indien men dezelfde berekening maakt als hierboven dan was de zetelverdeling voor de AKP 17 en voor de BDP 33.
Dat de BDP de schorsing van Hatip Dicle niet wou aanvaarden, is niet meer dan logisch. Hoe kan je stellen (en dat stelt iedere partij) dat de militaristische grondwet moet worden gewijzigd en tegelijk gebruik je diezelfde grondwet om democratisch verkozen parlementsleden de toegang tot het parlement te ontzeggen.
Daarom stelde de BDP dat zij – hetzij met al haar verkozen parlementsleden naar de openingszitting van het parlement zou gaan – of in het andere geval niemand zou gaan.
Toch nog een woordje over de BDP. De onafhankelijke kandidaten die werden ingediend behoorden tot het platform ‘Werk, democratie en vrijheidsblok’. In het Zuid-Oosten waren dit meestal leden van de BDP maar in o.a. Istanbul en Mersin waren dit kandidaten van uitgesproken socialistische signatuur. De meeste partijen van radicaal-links behoorden immers tot dit ‘blok’. Zo werden drie kandidaten gekozen die zich ‘socialist’ noemen (o.a. een boegbeeld van de ’68-er generatie en de voorzitter van de ‘maoïstische’ EMEP). Deze drie hadden onmiddellijk na de verkiezingen gesteld dat zij de eed om als parlementslid aanvaard te worden niet zouden afleggen volgens de ‘geëigende formule’ omdat die niet overeenstemde met hun ideologie. Terecht.
Maar, er zitten nog vijf andere verkozenen van de BDP in de gevangenis. Hun proces is hangende in één van de grote monsterprocessen die plaatsgrijpt. De KCK (een koepelorganisatie van de BDP en niet gouvernementele organisaties) wordt beschuldigd van ‘steun of propaganda voor een terroristische organisatie’. Deze verkozen parlementairen van de BDP worden op deze manier uitgesloten van hun parlementszetel.
Indien dit gebeurt, pik de AKP ook deze zetels in en dan heeft zij 332 zetels in het parlement, wat betekent dat zij eenzijdig de grondwet kan wijzigen!
De AK-partij, die steeds spreekt over complotten van de militairen om haar van de macht te verdrijven, spreekt dit keer niet over een complot tegen de democratie. Meer nog, zij wenst zelfs niet te discussiëren over de gestolen zetel van Hatip Dicle! En Erdogan, de man die altijd het nieuws weet te halen, hield de tanden op elkaar tot vandaag (de eedaflegging van de parlementairen). Toen wist deze grote democraat te vertellen dat hij de BDP gewaarschuwd had voor de kandidatuur van Hatip Dicle en tegelijk vroeg hij zich af of ze niemand anders als kandidaat hadden kunnen voorstellen.
Erdogan heeft blijkbaar een heel kort geheugen, zelfs wanneer het over hemzelf gaat. In 2002 zat hijzelf ook in gevangenis op de beschuldiging van ‘het ondermijnen van lekenkarakter van de Turkse staat’. Maar dank zij de hulp van de oppositiepartij CHP (toen de enige oppositiepartij in het parlement) werd de wet gewijzigd en kon Erdogan enkele maanden later in het parlement komen! Maar niet enkel de onafhankelijke kandidaten worden geconfronteerd met afgewezen parlementsleden of parlementsleden in de gevangenis. Ook de CHP en de MHP hebben respectievelijk twee en één verkozene in de gevangenis die niet bij de eedaflegging kunnen aanwezig zijn. Deze figuren (hoewel er nog steeds geen enkele aanklacht tegen hen is ingediend) zitten al jaren in de gevangenis als leden van organisaties die een staatsgreep wilden organiseren.
Ik was dus benieuwd naar wat zou gebeuren bij de eedaflegging in het parlement. De BDP-verkozenen hielden meetings en boycotten de zitting. De CHP ging weliswaar naar het parlement maar hun parlementsleden weigerden de eed af te leggen.
Wat heel duidelijk wordt, is dat enkel directe actie kan leiden tot verandering van het systeem. Vertrouwen in een parlement (gekozen op een militaristische grondwet), vertrouwen in een gerecht (totaal gepolitiseerd), vertrouwen in het leger of in bestaande instanties is een slag in het gezicht van de democratie.
Geloven in een democratie die er geen is, leidt steeds tot nederlagen. Ook de CHP zou deze richting uit moeten gaan. Want democratie staat frontaal tegen de intenties van Erdogan, democratie staat frontaal tegen de huidige grondwet.
Enkel door actie zal de AKP ontmaskerd worden. En doorheen deze actie kan een socialistisch alternatief worden voorgesteld!
De BDP – wiens leiding in de Koerdische gebieden progressief is, terwijl de basis heel conservatief is – moet duidelijk kiezen voor een socialistisch perspectief. In dit perspectief valt het recht op Koerdische autonomie te begrijpen. Zelfs een twee-staten oplossing. Daarom is het noodzakelijk dat de BDP zich kritisch opstelt tegenover Öcalan. De voorstellen van Ocalan kaderen nog steeds in een stalinistische visie (eerst de burgerlijke democratie, daarna het socialisme). In het verleden werd reeds ettelijke malen duidelijk tot wat deze strategie leidt. Tot een nederlaag.
Socialisme en democratie zijn immers onlosmakelijk verboden. En Turkije is geen feodaal land (hoewel er nog resten van het feodalisme zijn), het is een steeds groeiende kapitalistische staat.
Europa blijft – zoals steeds wanneer het over democratie gaat – heel stil! Dit in tegenstelling toen het gerecht (toen nog onder controle van de Kemalisten) de AK-partij wou verbieden. Maar de AK-partij is dan ook een betrouwbare kapitalistische bondgenoot, die nauwgezet soberheidsprogramma’s doorvoert, de inflatie onder controle houdt en de deur openzet voor buitenlandse investeringen in sectoren waar duchtig geprivatiseerd wordt.
Wordt vervolgd …