Liz Truss nieuwe Britse premier. Naar een hete herfst!

Edito van Socialist Alternative, de krant van onze zusterorganisatie in Engeland, Wales en Schotland

Een storm is zich aan het klaarstomen in Groot-Brittannië. De vastberadenheid om te vechten neemt toe onder de arbeidersklasse. De kapitalisten zijn al bang voor de woede die hun hebzucht heeft ontketend. Ze vrezen de enorme potentiële kracht van arbeiders die samen staken. Bovenal zijn ze bang dat deze winter niet alleen herinnerd zal worden vanwege de ongelooflijke ontberingen, maar ook vanwege een fenomenale opleving van de arbeidersstrijd.

Truss komt aan de macht in perfecte storm van crisis

De kapitalisten zijn ook bang voor de crisis in de regerende Tory-partij nu Liz Truss zich opmaakt om de sleutels van nummer 10 Downing Street te hanteren. Haar campagne om leider te worden werd gekenmerkt door gierende bochten. Soms grensde dit aan het komische. Overdreven gerepeteerde en onhandige optredens in tv-debatten gingen gepaard met gênante aankondigingen die al binnen de paar uur moesten ingetrokken worden.  Het is deels een symptoom van het totale gebrek aan duidelijkheid bij de heersende klasse over welk beleid zij moet voeren in het licht van een storm van crises voor hun systeem. Over slechts één ding zijn ze het roerend eens: de arbeidersklasse moet het gelag betalen.

Als opvolgster van Johnson begint Truss haar ambtstermijn met een groot gebrek aan populariteit. Het gebeurt bovendien in een periode van massale verarming. De gemiddelde werkende verloor op drie maanden tijd 3% reële koopkracht. Dit is de grootste daling sinds de jaren 1970. Ondertussen krimpt de economie al en zijn de vooruitzichten grimmig. De Bank of England voorspelt een langdurige recessie.

De interne verdeeldheid binnen de Tories is in de loop van de voorzittersverkiezingen nog groter geworden. Truss lijdt onder een zwak gezag in de parlementaire fractie die haar rivaal massaal steunde. Nog voor ze haar ambt aanvaardde, nam de druk van verschillende kanten toe. De inflatie zal nu naar verwachting oplopen tot meer dan 18%. Mocht Poetin de gaskraan naar Europa volledig dicht draaien (hij heeft de leveringen al aanzienlijk teruggeschroefd), dan zou dit cijfer wel eens een ernstige onderschatting kunnen zijn.

Het is dan ook geen wonder dat de dalende koopkracht het centrale onderwerp van discussie is op elke werkplek, in de kantine, aan het schoolplein of in de kroeg. Truss heeft er tot dusverre op gestaan geen enkel concreet beleid te schetsen om deze crisis te verlichten. In een poging om de reactionaire basis van de Tory-partij te bespelen, heeft zij in plaats daarvan de nadruk gelegd op belastingverlagingen. In de praktijk komt dit neer op belastingverlaging voor de rijken.

Deze voorzittersverkiezingen toonde een kapitalistische politieke elite die op een andere planeet leeft dan de rest van ons. Dat geldt overigens ook voor de leiding van Labour. Starmer verzette zich de hele zomer tegen de acties van arbeiders die protesteerden tegen de koopkrachtdalingen. Hij zette parlementsleden aan de deur als ze het waagden om aan een stakerspost deel te nemen. Hij verwerpt maatregelen zoals de nationalisatie van de energiesector, terwijl dat een vooruitzicht biedt van enige verlichting van de aanslag op de levensstandaard.

In de wereld van de meerderheid van de bevolking is er een diepgaande radicalisering. Nu de energierekeningen dit jaar tot een schrikbarende 4.266 pond zullen stijgen en de parasiterende particuliere leveranciers recordwinsten boeken, spreekt zelfs een meerderheid van de Tory-stemmers zich in peilingen uit voor de nationalisatie van de energievoorziening.

Werkende klasse gaat in strijd

Tegelijkertijd groeit de vastberadenheid om terug te vechten, met stakende spoorwegarbeiders en postbodes momenteel in de voorhoede. Onder de arbeidersklasse is de steun voor stakingen groot en neemt die toe. Meer dan 62% zegt te sympathiseren met spoorwegstakers, tegenover 25% die hetzelfde zegt over de regering. Personeel in de magazijnen van Amazon ging in staking, in navolging van hun Amerikaanse collega’s die zich beginnen te organiseren in vakbonden (met de steun en solidariteit van Socialist Alternative in de VS). In ten minste vier Britse vestigingen waren er al stakingen en werkonderbrekingen. Tegelijk heeft 91% van het door Unison georganiseerde zorgpersoneel in Schotland tegen een voorstel van een belachelijk laag loonbod gestemd, waarbij 83% stemde voor syndicale actie tegen het voorstel.

Er is duidelijk een potentieel voor een golf van stakingen en protest in de herfst. Dit kan het land onbestuurbaar maken voor de Tories. Personeel van verschillende sectoren begint nu al samen te staken. Vakbondsactivisten en werkenden moeten dat blijven opbouwen en stimuleren.

Als de vakbondsleiders, ook die van de federatie TUC, het voortouw nemen, is een algemene staking mogelijk die de conservatieve regering doet wankelen. Een obstakel om dat potentieel te bekomen, is de staat van dienst van veel vakbondsleiders. De afgelopen jaren hebben velen van hen niets gedaan om een grootschalige campagne op te zetten tegen de draconische antivakbondswetten. Ze waren evenmin bereid om die arbeiders te steunen die wel actie voerden tegen de ondemocratische wetten.

Dit vacuüm van leiding kan nog in de weg staan van een hete herfst van massale strijd en grote overwinningen voor de arbeidersbeweging. Het is een uitstekende stap van de meer militante vakbondsleiders van de transportbond RMT en de communicatiebond (post, telecom …) CWU om deze leemte mee te vullen door een bredere oproep tot strijd met de campagne Enough is Enough. De overweldigende respons op deze oproep in de eerste uren na de aankondiging ervan getuigt van de woede die momenteel onder de oppervlakte leeft.

Socialist Alternative juicht het initiatief toe. Als het de massale woede in de samenleving wil kanaliseren, moet het een forum zijn voor een brede democratische discussie over het strijdprogramma dat onze beweging nodig heeft. Het moet ambitieus zijn in de benadering om stakingen te helpen coördineren en escaleren, en het moet zich verbinden met sociale bewegingen tegen seksisme, racisme, LBGTQ-fobie en voor klimaatrechtvaardigheid. Het kan massale betogingen en solidariteitsacties organiseren ter ondersteuning van stakende arbeiders, en het kan een rol spelen in het organiseren van werkenden die tot hiertoe nog niet georganiseerd zijn.

Er is een explosieve discussie op gang gekomen over een massale boycot van energiefacturen. Naar het voorbeeld van de niet-betalingscampagne tegen de Poll Tax, mee geleid door Militant, dat grote netwerken opbouwde in de wijken om weerstand te bieden tegen deurwaarders (of erger) bij een weigering om te betalen, zou ook deze niet-betalingscampagne zich best niet alleen op internet organiseren. Dan kan het uitgroeien tot een campagne met veel potentieel.

Een essentieel element in al deze strijd is dat de dringende noodzaak van socialistische verandering hoog op de agenda wordt gezet. Veertien jaar na de financiële crash wordt arbeiders opnieuw gevraagd om te betalen voor een nog grotere en meer allesomvattende crisis van dit rotte systeem. Ondertussen worden degenen die, zoals Corbyn, een alternatief probeerden te bieden zonder duidelijk te wijzen op de noodzaak om verder te gaan dan de grenzen van het kapitalisme, genadeloos gemarginaliseerd door de verdedigers van het systeem.

Socialist Alternative strijdt voor de nationalisatie van niet alleen energie en nutsvoorzieningen, maar van alle banken en grote monopolies die momenteel onze economie domineren. We zien de werkende klasse, diegenen die rijkdom genereren en alles draaiende houden, als de belangrijkste actor voor verandering. Het zijn de arbeiders die, op basis van democratische controle over de economie, de productie kunnen reorganiseren in het belang van de mensen en de planeet. Als u het met ons eens bent, en wil helpen een beweging op te bouwen die vastberaden strijdt voor socialistische verandering, dan moet u vandaag nog lid worden.