Your cart is currently empty!
Chinees protest tegen “rotte Apple”
“Wij maken de iPhone, maar kunnen het niet gebruiken. Het is een fantastisch product met veel functionaliteiten. Maar ik ben niet rijk genoeg om er zelf één aan te schaffen”, dat verklaarde een jonge arbeider van Foxconn, een Chinese onderaannemer van Apple dat enkele maanden geleden in het nieuws kwam door een golf van zelfmoorden onder het personeel. Sindsdien zijn de arbeidsvoorwaarden er niet op verbeterd.
Apple is een van de grootste elektronica-bedrijven en staat gekend voor allerhande nieuwe snufjes. De winst is vorig jaar opgelopen tot 14 miljard dollar. Het bedrijf is opgeklommen tot de 35ste plaats in de lijst van 500 grootste Amerikaanse bedrijven. Dit zakenimperium is niet enkel op technologische vaardigheden en vernieuwende design opgebouwd, maar ook op meedogenloze uitbuiting van goedkope en ongeorganiseerde arbeidskrachten. Dat gebeurt op indirecte wijze door het wereldwijde netwerk van toeleveranciers. Voor iedere iPhone4 wordt op de Amerikaanse markt 600 dollar betaald, Foxconn en andere Chinese assemblagebedrijven krijgen voor dezelfde iPhone4 6,54 dollar. Als er slechts zo weinig wordt betaald, dan moet je geen rekenwonder zijn om te weten dat de arbeiders in China niet bepaald een hoog loon krijgen.
Deze situatie werd aangeklaagd tijdens een globale actiedag op 7 mei. Het protest tegen Foxconn en Apple werd georganiseerd door NGO’s en drukkingsgroepen. Met Chinaworker.info hebben we de acties ondersteund. Er waren protestborden met slogans als “Rotte Appel” en “Bloedige Appel”. Het protest viel samen met de publicatie van een nieuw rapport over Foxconn (rapport van Sacom, een van de organisaties die de actie mee organiseerde). Op basis van bezoeken aan de fabriek en interviews met arbeiders van Foxconn werd een overzicht geboden van de arbeidsvoorwaarden. Daaruit blijkt dat er weinig is veranderd sinds het bedrijf in de aandacht kwam met de golf van zelfmoorden (17 in totaal) als gevolg van het onmenselijke arbeidsritme.
Chinese regering steunt Foxconn
De afgelopen maanden heeft Foxconn haar plannen om nieuwe vestigingen te openen in meer afgelegen provincies met goedkopere arbeidskrachten versneld. Apple en andere partners van Foxconn zoals Nokia en Dell, verklaarden eerder dat ze menselijke arbeidsvoorwaarden zouden eisen van hun Chinese toeleveranciers. Nu blijkt dat daar niets van in huis is gekomen. Het rapport maakt duidelijk dat de Chinese dictatuur, op verschillende bestuursniveau’s, de groei van bedrijven als Foxconn (dat in Taiwanese handen is) stimuleert en daarbij zelfs optreedt als aanwervingsbureau.
Het rapport stelde onder meer: “Door de regeringssteun telt Foxconn intussen 1 miljoen arbeidskrachten, het gaat daarbij vooral om jonge plattelandsbewoners. Als er wordt aangeworven, brengt Foxconn een erg rooskleurig beeld van hoge lonen en goede vooruitzichten. Het lijkt er op dat Foxconn gedetailleerd heeft nagedacht over haar militaire management en strategie van lagekostproductie. Dat lag aan de basis van de zelfmoorden. Een aantal klanten van Foxconn, waaronder Apple, HP en Dell, hebben beloofd om er bij Foxconn op aan te dringen om betere arbeidsomstandigheden in te voeren.”
Voor het rapport werd informatie verzameld bij de productiesites van Foxconn in Chengdu (provincie Sichuan) en Chongqing, alsook in de twee vestigingen in Shenzhen waar de zelfmoorden vorig jaar plaatsvonden en het personeel “nog steeds in slaapzalen leeft waarrond antizelfmoordnetten zijn gespannen.”
Overmatig overwerk
Het rapport brengt een gedetailleerd beeld van het overmatige en gedwongen overwerk dat nog steeds een integraal onderdeel is van het zakenmodel van Foxconn. Er zijn tal van klachten over een gebrek aan informatie en gebrekkige bescherming op de werkvloer. Zo zijn er problemen waarbij arbeiders alumiumstof inademen of giftige vloeistoffen moeten gebruiken. Het management is nog steeds quasi-militair, het bedrijf zet daartoe graag voormalige legerofficieren uit Taiwan in, ook op dat vlak is er amper iets veranderd.
Na de schandalen van de zelfmoorden beloofde het bedrijf loonsverhogingen. Het rapport stelt nu dat fouten in de berekening van de lonen en het niet-uitbetalen van overuren nog steeds de norm zijn. Het bedrijf stelt dat het gemiddeld aantal overuren per arbeider is afgenomen van 80 uur per maand tot 36 uur en dat het hierdoor de Chinese arbeidswetten naleeft. In het rapport wordt echter gesteld dat veel arbeiders “gemakkelijk 80 tot 100 uur per maand moeten overwerken met opeenvolgende shifts waarbij er zelfs geen eetpauze wordt toegestaan.”
Vorig jaar stond Foxconn onder druk omwille van de media-aandacht voor de zelfmoordgolf. Er kwam druk van het Chinese regime en zenuwachtige partners zoals Apple. Het bedrijf kondigde toen aan dat er grote loonsverhogingen zouden komen en dat de arbeidsomstandigheden zouden worden herbekeken. Het rapport wijst er nu op dat het bedrijf dit enkel heeft gezegd om de aandacht af te leiden en uiteindelijk niets te veranderen.
“Voor maart betaalde Foxconn naast het basisloon ook subsidies voor voedsel en huisvesting. In Shenzhen, Chengdu en Chongqing, waren de basislonen respectievelijk 1200, 950 en 950 CNY. Nu heeft Foxconn de subsidies voor voedsel en huisvesting in het basisloon opgenomen en zijn de lonen gestegen tot 1590, 1300 en 1350 CNY. Maar de subsidies werden afgeschaft.”
Een arbeider van Foxconn verklaarde aan de onderzoekers: “Het beloofde loon in de jobaanbieding was niet duidelijk. Er werd enkel gesteld dat we tot 1.600 CNY per maand zouden kunnen verdienen. We zijn bedrogen.” Deze arbeiders zijn erg ontgoocheld als ze merken dat het echte basisloon een pak onder hun verwachtingen blijkt te liggen.
De wijze waarop de regering met de bedrijfsleiding samenwerkt, is opvallend. De meeste arbeiders van de vestiging in Chengdu verklaarden dat ze werden aangeworven via de lokale autoriteiten van hun dorpen en steden. Veel overheidsinstellingen lijken eerder te functioneren als aanwervingskantoren voor Foxconn. De vestiging van Foxconn in Chengdu werkt overigens exclusief voor Apple.
Vrouwelijke arbeiders zijn slechts ‘in opleiding’
De regering steunt het bedrijf in het zogenaamde “Project Chengdu” waarbij nieuwe personeelsleden tijdelijk naar de vestigingen in Shenzhen (1.300 kilometer verder) worden gestuurd zonder daarbij te kunnen rekenen op de hogere lonen die in deze kuststad worden betaald. Met dit project wordt vooral op vrouwen gemikt. Foxconn geeft blijkbaar de voorkeur aan vrouwelijke arbeiders “omdat ze hen beter kunnen controleren”. In Shenzhen hebben ze “slechts de status van stagiair en nadien worden ze naar Chengdu terug gestuurd.”
Veel arbeiders verklaren aan de onderzoekers dat ze gewoon worden aan het harde leven bij Foxconn en sommigen stelden dat het “zinloos is om verandering te willen afdwingen.” Die gevoelens van wanhoop en hulpeloosheid lagen aan de basis van de zelfmoordgolf vorig jaar. Maar dit kan ook omslaan in een bereidheid om de strijd aan te gaan.
Op de protestactie van 7 mei werd Apple opgeroepen om een gedetailleerde lijst te geven van toeleveranciers en onderaannemers, het bedrijf weigert deze informatie vooralsnog bekend te maken. De aandacht voor Apple en Foxconn is belangrijk om te blijven wijzen op de schandalige arbeidsvoorwaarden in de Chinese industrie. Het rapport van Sacom biedt bovendien gedetailleerd feitenmateriaal. Wel blijft het protest beperkt als het op een programma aankomt: welke eisen brengen we naar voor en hoe kunnen we die afdwingen. Zoals wel meer gebeurt met NGO’s was er ook geen duidelijkheid over de noodzaak van politieke actie.
Onafhankelijke vakbonden, democratische arbeiderscontrole
Chinaworker.info komt op voor onafhankelijke vakbonden in China en internationale solidariteit van arbeidersorganisaties om de democratische basiseisen te ondersteunen. Dit betekent dat expliciet wordt ingegaan tegen het monopolie van de Chinese regeringsvakbonden die niet kunnen worden ‘hervormd’ tot echte vakbonden, ook al denken een aantal NGO’s dat dit wel mogelijk is.
De enorme winsten van Apple maken duidelijk dat de kern van dit systeem in vraag moet worden gesteld. We moeten eisen dat de boekhouding van deze bedrijven wordt geopend voor een publieke inspectie. Dat is nodig bij Foxconn, Apple en de volledige IT-sector. Als deze bedrijven hun personeel geen menselijke arbeidsvoorwaarden kunnen aanbieden, dan moeten we ze in gemeenschapsbezit nemen met democratische arbeiderscontrole en –beheer. Het schandaal van Foxconn en van de Chinese sweatshops die voor hun multinationale partners produceren, kan niet worden aangepakt met een pleidooi voor “ethisch” ondernemen. Dit gaat over de aard van het kapitalisme dat steeds verder gaat in de zoektocht naar de winst. De “rotte appel” is niet beperkt tot één bedrijf of één land, het hele kapitalisme is door en door rot.