Na de jacht op de werklozen volgt die op de langdurig zieken. Belastingontduikers hebben ondertussen niets te vrezen…

Midden oktober kwam de regering-De Croo met haar eerste “post-covid”-begroting. De regering wil de activiteitsgraad van 71% opdrijven naar 80%. Inzake de begroting wordt ons nog steeds gevraagd om een ‘inspanning’ te leveren. Hebben de werkenden tijdens de gezondheidscrisis dan nog niet genoeg inspanningen geleverd? 

door Julien (Brussel)

Slachtoffers opgejaagd, verantwoordelijken opgevrijd

De pensioenleeftijd werd opgetrokken tot 67 jaar, terwijl een laaggeschoolde van 25 jaar een gemiddelde levensverwachting in goede gezondheid heeft van 62 jaar. Een 25-jarige met een gemiddelde opleiding haalt net de 67 jaar in goede gezondheid en een hoog opgeleide haalt 72 jaar. (1) Alle ‘hervormingen’ van de arbeidsmarkt de voorbije jaren hadden als doel om ons zoveel mogelijk uit te persen als citroenen. Het resultaat is ernaar: nooit voorheen waren er zoveel langdurig zieken. De afschaffing van het ziektebriefje voor korte afwezigheden gedurende drie dagen per jaar zal daar niets aan veranderen.

Eind 2020 waren er 471.000 langdurig zieken in België, een aantal dat hoger ligt dan het aantal werklozen (366.000 volledig vergoede werklozen). Onder de langdurig zieken zijn er 78.330 mensen met een depressie (+42% tegenover 2016) en 33.042 mensen met een burn-out (+33,09%). Alles samen zijn er 170.224 mensen arbeidsongeschikt als gevolg van psychische aandoeningen (+26,02%). Frank Vandenbroucke was eind 2013 de geestelijke vader van de jacht op de werklozen. Vandaag komt hij als minister van Volksgezondheid met hetzelfde recept voor langdurig zieken. In 2022 wil de regering 124 miljoen euro besparen en tegen 2024 bijna 500 miljoen euro door 5.000 langdurig zieken per jaar terug aan het werk te krijgen. François Perl van de socialistische mutualiteit Solidaris merkte terecht op: “Er zou beter een sanctie komen voor diegenen die in de eerste plaats verantwoordelijk zijn voor de situatie, de werkgevers.”

De regering en de bazen stellen ons graag voor als kleinzerige luierikken die voortdurend tot de orde moeten worden geroepen. In werkelijkheid blijven velen werken in een lichamelijke of psychische toestand die het eigenlijk niet toelaat. Volgens een Franse studie van het human ressourcesbedrijf Midori Consulting is het fenomeen van presenteïsme – op het werk blijven wanneer je het niet meer aankunt – 1,4 tot 2 keer zo groot als absenteïsme. 

Er zijn geen duizend oplossingen om het probleem bij de wortel aan te pakken: de werklast moet omlaag, er moeten meer collega’s zijn en mensen moeten op een redelijke leeftijd op pensioen of brugpensioen kunnen gaan. 

Om de schijn van evenwichtigheid hoog te houden, kondigde de regering aan dat ze 400 miljoen wil halen uit belastingfraude. We kennen dergelijke aankondigingen die nooit in daden worden omgezet. Michel Claise, onderzoeksrechter gespecialiseerd in financiële criminaliteit, zei naar aanleiding van het Pandora Papers-schandaal: “We hebben een schrijnend tekort aan middelen, zowel op het niveau van de FOD Financiën als op het niveau van Justitie. Wanneer de regering-Vivaldi aankondigt dat zij de belastingfraude zal bestrijden maar de post van staatssecretaris voor de bestrijding van belastingfraude afschaft, is er sprake van een enorme tegenstrijdigheid. (…) We hebben bijna de helft van de politiemensen verloren die zich met dit soort zaken bezighielden. Het is een echte ramp.”

Meer geld voor het spoor? 

Na alle grote aankondigingen van onder meer Magnette over gratis openbaar vervoer, was het uitkijken naar wat de federale regering rond de spoorwegen doet. Een investering van 250 miljoen euro is uiteraard welkom, maar totaal onvoldoende om de klimaatuitdaging en de rampzalige situatie voor het personeel en de reizigers aan te pakken. In een opiniestuk (18 oktober) stelden enkele onderzoekers van verschillende universiteiten: “Begin 2021 werden 44 loketten van stations gesloten. Meer recent, op 9 september, luidde de infrastructuurbeheerder Infrabel de noodklok: als de besparingen aanhouden, zullen verschillende lijnen moeten worden gesloten (waaronder Charleroi-Couvin, Dendermonde-Lokeren). Tenslotte gingen spoorwegarbeiders op 8 oktober spontaan in staking. De reden? Het personeelsbestand is in twintig jaar teruggebracht van 41.000 tot 28.000 werknemers, en door het personeelstekort weigeren de spoorwegen 116.000 gewerkte uren te compenseren.” (Dat laatste cijfer moet 110.000 zijn). Er zijn eenmalige investeringen bij Infrabel, maar op het structurele werkingsbudget wordt 94 miljoen euro bespaard in 2021-2024. 

Vivaldi speelt patronale partituur 

Er valt nog veel te zeggen over de begroting en de maatregelen: zie bijvoorbeeld ons artikel over de vierdagenweek of ons dossier over energie. 

Mogelijk zullen sommigen een beetje opgelucht zijn omdat het geen herhaling van de horrorcatalogus van de regering-Michel is. Vivaldi doet zich groener en progressiever voor. Het laagje vernis inzake communicatie en de schaarse investeringen, die bijna onvermijdelijk zijn na de pandemie, kunnen niet verhullen dat deze regering een patronale partituur speelt. Dit bleek eerder ook al met het Interprofessioneel Akkoord dat een loonmarge van amper 0,4% over twee jaar door ons strot ramde.  

(1)https://www.gezondbelgie.be/nl/gezondheidstoestand/levensverwachting-en-levenskwaliteit/gezonde-levensverwachting#def-hly-25