Boek: “It doesn’t have to be like this – women and the struggle for socialism”
[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]
CULTUUR op SOCIALISME.be
- David Rovics in concert in Hong Kong
- 61ste Berlinale: hoe actueel is Bergman?
- "Als een miljard Chinezen springen". Nieuw boek over ecologische ramp in China
- “De eeuwige terugkeer van het fascisme”. Rob Riemen brengt enkel vaak weerkerende clichés
- “Het grote ontwerp”. Stephen Hawking en Leonard Mlodinow over het universum
- “De opstandige en revolutionaire algemene staking van de winter van ‘60-‘61” door Gustave Dache
- Film: "Illégal". Een harde aanklacht, maar wat daarna?
- Het verhaal van Max De Vries, partizaan voor het leven
- “Privacy”, boek van Rudie Kagie over de opmars van Big Brother
- Militante hiphop uit de VS. Interview met Boots Riley van “The Coup”
- Franse topgroep Sexion D’Assaut wil homofobe boodschap ook bij ons verspreiden
- U2 in België: wat blijft er nog over van de muziek?
- Op een andere planeet… “Red planets: Marxism and science fiction”
- “Living Dolls: the Return of Sexism” – strijd tegen seksisme is nog niet gestreden
[/box]
Artikel door Stefanie (Leuven) uit de maarteditie van De Linkse Socialist
De auteur van “It doesn’t have to be like this” is Christine Thomas, vandaag actief in de Italiaanse sectie van het CWI. Van 1994 tot 2006 was ze verantwoordelijk voor het vrouwenwerk van de Socialist Party, de CWI-afdeling in Engeland/Wales. Na talloze artikels en teksten bundelt Christine in dit boek haar kennis over de oorsprong van vrouwenonderdrukking, evenals haar observaties over hoe de strijd voor vrouwenrechten opnieuw vooruit kan worden gebracht.
Op basis van hedendaags onderzoek toont Christine aan dat de basisconclusies van Friedrich Engels in zijn boek “Oorsprong van het gezin, particuliere eigendom en de staat” nog steeds opgaan: de positie van de vrouw is afhankelijk van haar positie in het arbeidsproces en de klassensamenleving ondermijnde juist die positie van vrouwen. Onderzoek vandaag bevestigt dat genetische en biologische factoren een veel kleinere factor vormen dan vaak wordt aangenomen – zo bleek o.a. dat de lichaamsbouw van prehistorische mannen en vrouwen niet zoveel van elkaar verschilde.
Het blijft belangrijk te antwoorden op de stelling dat vrouwen altijd een minderwaardige positie hadden en die dus ook altijd zullen hebben. Daarvoor moeten we terug naar de jagers-verzamelaarssamenlevingen. Toen bestond wel een arbeidsdeling, hoewel niet zo strikt als vaak aangenomen, maar het werk van vrouwen, vooral het verzamelen, vormde de basis van de samenleving. Het aanzien van vrouwen was dan ook groot. Er bestond geen privé-eigendom en alleen door samen te werken, kon de soort overleven.
Privé-eigendom en klassenverschillen konden pas ontstaan wanneer door de ontwikkeling van de landbouw een overschot werd geproduceerd, die ook de aanzet bood tot het ontstaan van ruilhandel. Het is dan dat winst maken en eigendom opstapelen belangrijk begint te worden en ook het gezin ontstaat om die accumulatie van rijkdom binnen een beperkte groep te concentreren. Vrouwen werden monogamie opgelegd en allerlei mechanismen ontstonden om vrouwen te controleren. Die mechanismen vinden we terug in alle grote wereldgodsdiensten. Vrouwen waren wettelijk geen individuen, maar de eigendom van hun vader en later van hun man.
Restanten hiervan zijn nog voelbaar in de wetgeving, zo duurde het in België tot de jaren ’90 vooraleer verkrachting binnen het huwelijk als een strafbaar feit wordt gezien. Maar vooral op economisch vlak zien we aan de gemiddeld lagere lonen en onzekere contracten van vrouwen dat ze ook vandaag niet worden gezien als gezinshoofd. Het kapitalisme wil zich immers steeds ontdoen van de kosten voor het onderhoud van de samenleving. De afbouw van gezondheidszorg, onderwijs of ouderenzorg duwt die taken terug in het gezin en daar op de rug van die persoon die de minste kans op een degelijk loon maakt, in meerderheid vrouwen.
Normen en waarden vallen niet uit de lucht, maar zijn gebaseerd op de economische realiteit; de heersende ideologie is de ideologie van de heersende klasse. Als dan uit enquêtes blijkt dat een grote groep mannen vindt dat verkrachting verklaarbaar is indien de vrouw sexy gekleed is, is dat in laatste instantie gebaseerd op de minderwaardige positie van vrouwen in de samenleving, die o.a. bevestigd wordt door de quasi totale straffeloosheid van verkrachting of geweld binnen het gezin. Ook de totale commercialisering van het vrouwenlichaam in reclame, pornografie en prostitutie toont dat aan. Het maakt duidelijk dat Marx gelijk had toen hij zei dat het kapitalisme alles tot een verhandelbare waar herleidt.
Voor het kapitalisme is de winst prioritair en hun normen worden daaraan aangepast. Vrouwen worden naar de arbeidsmarkt aangetrokken of afgestoten naarmate dat beter uitkomt. Maar ook als vrouwen massaal deelnemen aan de arbeidsmarkt, blijven lonen en arbeidscondities van vrouwen slechter dan die van mannen. Zo poogt het kapitalisme verdeeldheid te zaaien. Als mannen en vrouwen samen vechten voor hun gezamenlijke belangen – zoals degelijke lonen voor iedereen – heeft het kapitalisme een groot probleem. Het is dan ook belangrijk dat vrouwenorganisaties aansluiting vinden met de arbeidersbeweging.
Het feit dat de verworvenheden van vrouwen in de laatste 20 jaar aan een teruggang bezig zijn, toont de limieten van het kapitalisme. Om de positie van vrouwen te versterken en hun kwetsbaarheid voor misbruik weg te werken, zijn degelijke jobs met degelijke lonen nodig, dienstverlening die de dubbele taak van werkende vrouwen lichter maakt, betaalbare woningen, voorzieningen voor vrouwen die het slachtoffer van geweld worden,… Dingen die voor het kapitalisme geen winst opleveren, enkel kosten. Het is duidelijk dat het kapitalisme dit niet te bieden heeft. Een socialistische omvorming van de maatschappij is nodig om aan die noden te voldoen. Vechten voor vrouwenrechten staat dus gelijk aan vechten voor socialisme!