KBC richt sociaal bloedbad en hypotheekcrisis aan in Ierland

KBC trekt zich na 40 jaar terug uit de Ierse markt. Dit zet 1400 jobs op de helling in een tijd van massale werkloosheid. De plotse terugtrekking is wellicht verbonden met de grote onzekerheid op de vastgoedmarkt, wat nog versterkt is door de pandemie. De werkloosheid loopt op tot maar liefst 25%, wat betekent dat veel mensen uit de arbeidersklasse niet langer in staat zullen zijn hun torenhoge hypotheek- of huurlasten te betalen.

Door Leonard McArthur (Socialist Party – ISA in India)

Dit houdt verband met de woekerwinsten van projectontwikkelaars, banken en verhuurders eind Jaren 1990 in het kader van de economische boom van de ‘Celtic Tiger’. De naschokken van de economische crisis van 2008 maken dat veel werkenden al moeite hadden met hun aflossingen. Nu komt daar de pandemie bovenop.

Groeiend aantal uithuiszettingen

KBC Ierland heeft voor 8,9 miljard euro aan leningen die afbetaald worden en voor 1,4 miljard euro aan leningen die wellicht niet of niet volledig zullen afbetaald worden. Het gaat vooral om hypotheken. Leningen waarvan de afbetaling onzeker is, vormen al langer een probleem bij KBC. Zozeer zelfs dat KBC in Ierland in 2018 het team voor onzekere leningen meer dan verdubbelde om ‘de portefeuille op te kuisen.

Heel wat hypotheekhouders slaagden er maar net in om het hoofd boven water te houden, velen bleven in gebreke bij de afbetaling van hun hypotheek of betaalden onregelmatig om toch maar in het huis te kunnen blijven. KBC wil zoveel mogelijk van deze ‘besmette’ leningen uit de boeken wissen om de activa klaar te maken voor verkoop op de financiële markt. Daarom was de bank veel meer dan andere banken bereid om over te gaan tot hardvochtige uithuiszettingen. Het doel was om een interessanter product te creëren voor verkoop op de markt. Dit ging ten koste van het welzijn van de bewoners en met verwoestende maatschappelijke gevolgen. Uithuiszettingen zijn de belangrijkste oorzaak voor de forse toename van het aantal daklozen in Ierland.

“Meedogenloze onverschilligheid”

We spraken met een ex-werknemer die op de financiële afdeling van KBC werkte. Hij beschreef dat “KBC het gevoel had dat ze in een mijnenveld van bureaucratische rompslomp opereerden wanneer het aankwam op het uitzetten van mensen uit hun huis. Zozeer zelfs dat KBC met behulp van geautomatiseerde computermodellen een nauwkeurig gemiddelde had berekend van de tijd die het zou kosten om een woning terug te krijgen na een uitzettingsprocedure via de rechtbank.”

Door de economische crash van 2008 konden veel werknemers hun hypotheek niet meer betalen. Geconfronteerd met het vooruitzicht van massale huisuitzettingen en de hevige politieke reacties die daarvan het gevolg zouden zijn, greep de regering in met een web van herstructureringsprocessen voor hypotheken. Deze werden via de Centrale Bank ingevoerd om massale huisuitzettingen door toedoen van de bankiers te voorkomen. “Deze en andere geautomatiseerde praktijken die werden ontwikkeld, voegden een extra laag van meedogenloze onverschilligheid van KBC toe tegenover mensen die worstelden om een dak boven hun hoofd te houden.”

Het ziet ernaar uit dat de huizenprijzen hun hoogtepunt bereiken voordat de volgende financiële speculatieve zeepbel uiteenspat. Gezien de torenhoge werkloosheid, is het waarschijnlijk dat nog veel meer van KBC’s leningen zullen worden afgewaardeerd. Dat is nu al het geval. Het lijkt erop dat de Ierse markt is leeggebloed en dat KBC haar verliezen beperkt (eigenlijk zijn het niet zozeer verliezen: de afgelopen jaren werden grote winsten geboekt) en zich terugtrekt voordat de volgende economische crisis toeslaat.

Nog een sociaal bloedbad

Meer dan 1400 personeelsleden van KBC Ierland worden nu geconfronteerd met werkloosheid. Nog een geval van werknemers die op de schroothoop worden gegooid. De voormalige werknemer met wie we spraken, beschreef de werkomgeving bij KBC als “absoluut afschuwelijk.”

“Het was een zeer competitieve werkomgeving waar werknemers onder druk werden gezet om regelmatig tijdens hun lunchpauze door te werken. Onbetaald overwerk was standaard. Soms maakten werknemers meer dan 20 uur onbetaald overwerk in een week om de deadlines van een project te halen. Mijn team rapporteerde rechtstreeks aan de CEO, CFO, enz. Er werden absoluut geen vertragingen of fouten getolereerd in ons werk, ondanks het feit dat we duidelijk overbelast waren. Ik en andere collega’s werden door managers uitgescholden voor het maken van fouten en voor het niet hebben van de juiste bekwaamheid die van ons werd verlangd.”

“Het team in Ierland werd op interne internationale conferenties beschouwd als ‘best in class’ omdat het een hogere werklast had met veel minder personeel om het werk uit te voeren. De politieke intimidatie was beangstigend, want alle nieuwe personeelsleden kregen bij de introductie te horen dat KBC zich het recht voorbehield om personeel te ontslaan vanwege hun politieke gezindheid. Ik kreeg veel tegenwerking omdat ik tijdens het Repeal-referendum een ‘Ja’-badge op mijn jasje droeg op kantoor. Het ergste van alles was dat de toiletten meestal in een erbarmelijke staat verkeerden, omdat te veel personeelsleden te weinig voorzieningen gebruikten. Regelmatig moest je tijdens je werk wachten om naar het toilet te gaan, wat nog meer problemen met zich meebracht omdat je te lang van je bureau weg was.”

Het is overduidelijk geworden dat concurrentie de woningmarkt niet kan reguleren en dat de overheid niet bereid is om in te grijpen om massaal sociale woningen te bouwen. De kapitalistische markt heeft bewezen dat zij geen adequate huisvesting voor de arbeidersklasse kan leveren. Het zijn de private belangen van de markt die verantwoordelijk zijn voor de huisvestingscrisis.

We hebben systeemverandering nodig

De werkelijke beslissingsmacht in het kapitalistische systeem ligt in de bestuurskamers van bedrijven, achter gesloten deuren, en in het bijzonder binnen de financiële instellingen. Banken staan over de hele wereld bekend om hun discriminerende en roofzuchtige leen-praktijken. Ze investeren voortdurend miljarden in industrieën die schadelijk zijn voor het milieu en die de klimaatcrisis in een alarmerend tempo aanwakkeren. Zij zijn verantwoordelijk voor het aanwakkeren van de huizencrisis die onnoemelijke ellende veroorzaakt voor mensen uit de arbeidersklasse.

Het feit dat 1400 arbeiders afgedankt worden door een handvol rijken – de raad van bestuur die handelt namens de aandeelhouders – is een aanklacht tegen het kapitalistische systeem, dat beweert “democratisch” te zijn. Het is allesbehalve democratisch, aangezien deze werknemers helemaal niet betrokken waren bij het besluitvormingsproces en evenmin van tevoren op de hoogte waren van dit besluit, dat hun leven drastisch zou beïnvloeden.

Dit moet allemaal veranderen. Het wordt tijd dat de bankiers in toom worden gehouden. Te veel mensen uit de arbeidersklasse hebben geleden onder de huizencrisis om het fortuin van deze sociale parasieten te spekken. We moeten het banksysteem in publieke handen brengen en een systeem creëren dat democratisch wordt gecontroleerd door het personeel en vertegenwoordigers van de arbeidersklasse in het algemeen, als onderdeel van een algemeen plan voor de economie. Op deze basis kunnen we de middelen van de samenleving vrijmaken, zodat ze worden geïnvesteerd waar dat nodig is, te beginnen met een grootschalig programma voor de bouw van openbare woningen, investeringen in gratis openbaar vervoer, hernieuwbare energie, en het scheppen van goedbetaalde, koolstofarme banen als een manier om de klimaatverandering aan te pakken.

We kunnen de heerschappij van particuliere bankiers en hun winstbejag niet langer accepteren. Hun kapitalistische systeem moet verdwijnen.