De politie afschaffen, kan dat?

In het antiracistisch protest na de moord op George Floyd wordt gezocht naar antwoorden op politiegeweld. Met een sterk gemilitariseerde politie is het geweld in de VS natuurlijk extremer dan bij ons, maar ook hier stelt deze kwestie zich. Zo bevestigde een studie over de houding van jongeren tegenover de Antwerpse politie dat etnische profilering wel degelijk schering en inslag is: 7% van de witte jongeren gaf aan ooit al aan een identiteitscontrole onderworpen te zijn, onder jongeren met een migratieachtergrond was dit 14%.

door Eugenio (Brussel)

Het massale protest in de VS boekte enkele eerste overwinningen. Ook de publieke opinie over het optreden van de politie is veranderd. Eén van de belangrijkste eisen in het protest is een forse afname van de middelen voor de politie of in sommige gevallen zelfs de afschaffing van de politie.

Veel mensen beschouwen de politie als een noodzakelijke instelling om de openbare orde en de wetten te doen naleven. Geen enkele instelling is echter neutraal. De taak van de politie is niet om de dakloze te beschermen tegen de impact van dakloosheid, maar wel om de huisjesmelker te beschermen tegen dakloze krakers. De politie beschermt mensen niet wanneer hun job wordt ontnomen, maar zal wel de bazen beschermen als werkenden protesten tegen jobverlies en bijvoorbeeld overgaan tot een bedrijfsbezetting. De politie wordt ingezet om sociale problemen en collectief protest met repressie ‘onder controle’ te houden. De politie is een belangrijk onderdeel van het staatsapparaat dat instaat voor de verdediging van de belangen van de heersende klasse.

Diegenen die echt de macht in handen hebben in een kapitalistische samenleving zijn slechts een heel kleine minderheid. De orde die moet worden gehandhaafd is hun orde. Marx beschreef hoe het monopolie op geweld dat wordt toegekend aan de staat de heersende klasse in staat stelt de massa’s aan haar wil te onderwerpen. Marx beschreef hoe de instellingen voor staatsrepressie twee belangrijke onderling verbonden doelen dienen: het beschermen van privé-eigendom en het beteugelen van protest onder slaven en arbeiders. Het is op dit model dat het moderne politiesysteem is gevestigd, misschien wel het duidelijkst in de VS, waar de wortels van de ordehandhaving terug te voeren zijn op de 17e eeuwse slavenpatrouilles.

Steunen wij de eis van de afschaffing van de politie? Voor veel mensen is dit een stap te ver: iemand moet toch de regels doen respecteren. De vraag is wat in de plaats komt als de politie afgeschaft wordt. Rapper en activist Boots Riley stelde: “In een wereld waar Google, Amazon en Coca Cola nog bestaan, betekent het afschaffen van de politie dat die bedrijven een private politie zullen opzetten.” Grote bedrijven en de banken zouden bij de afschaffing van de politie inderdaad overgaan op andere vormen van ordehandhaving. Private beveiligingsbedrijven en paramilitaire organisaties leggen nog minder verantwoording af aan de gemeenschap. Onder het kapitalisme zal de heerschappij van de kapitalisten steeds een repressief element kennen.

Socialist Alternative in de VS pleit voor een sterke vermindering van de middelen voor de politie (minstens een halvering) waarbij de rest van de middelen gebruikt wordt voor sociale programma’s. Daarnaast komt Socialist Alternative op voor democratisch gekozen controleorganen die toezien op de politie. Dit moet onderdeel zijn van een programma gericht op het aanpakken van de sociale en economische omstandigheden die tot misdaad en criminaliteit leiden.

Bij de politiegeweld en machtsmisbruik gaat het niet om ‘enkele rotte appels’ of het idee dat alle appels rot zijn. Het is de mand zelf die problematisch is. Om de politie te kunnen afschaffen, moet het kapitalistisch systeem weg. In onze strijd voor een socialistische samenleving komen we op voor hervormingen zoals het inperken van politiebudgetten en controle vanuit de gemeenschap. We weten echter dat alle hervormingen onder het kapitalisme slechts tijdelijk zijn: heel het systeem moet weg!

Meer lezen? ‘Staat en revolutie’ van Lenin is te koop voor 12 € (verzending inbegrepen) via marxisme.be