Het systeem verdeelt om te heersen. Door solidariteit op te bouwen kunnen we winnen

Artikel door Alain Mandiki

De dood van de Afro-Amerikaan George Floyd in de VS heeft overal ter wereld betogingen en acties tegen racisme en politiegeweld uitgelokt. Een nieuwe laag van activisten doet de eerste ervaringen met strijd op. In 2019 hadden thema’s als seksisme, klimaatverandering en de strijd tegen besparingen al duidelijk gemaakt hoe rot het kapitalisme is. Dit systeem is evenmin in staat om de problemen van racisme en discriminatie op te lossen.

Internationale solidariteit in actie

In meer dan 1.250 Amerikaanse steden waren er acties. Ook in de rest van de wereld waren er massale solidariteitsacties. Daarmee gaven activisten uitdrukking aan het feit dat racisme zowel in de VS als in de rest van de wereld een structureel probleem is. Na de crisis van 2008 bleef het neoliberale beleid het sociale weefsel verder afbouwen, terwijl het al onder druk stond na 40 jaar besparingen. Dit heeft de geloofwaardigheid van alle instellingen van het systeem ondermijnd. De traditionele partijen zitten in een ongekende crisis, maar het ontbreekt aan een politiek instrument dat richting geeft aan de strijd tegen hun politiek. Hierdoor heeft de arbeidersbeweging haar agenda nog niet kunnen opleggen. Kapitalisten namen hun toevlucht tot verdeeldheid om aan de macht te blijven. Dit zien we met rechtse populistische regimes in Hongarije, Brazilië, India of de VS. Tegelijk is er een sterke terugkeer van extreemrechts, dat zijn boodschap recycleert door middel van nieuwe communicatiemiddelen.

In België zijn in verschillende grote steden acties georganiseerd. LSP mag trots zijn dat het met Campagne ROSA en Actief Linkse Studenten aan de basis lag van de eerste actie met 500 aanwezigen in Gent. Dit heeft zeker bijgedragen aan het succes van de massale actie met 20.000 mensen in Brussel. Het ontwaken van de strijd tegen racisme in België is een zeer sterk signaal. Het is de basis waarmee we het racisme, en met name het Vlaams Belang, kunnen terugdringen. In de laatste opiniepeiling staat het Vlaams Belang op 28%, waarmee het de grootste partij van Vlaanderen en dus in België zou worden.

De antiracistische mobilisatie heeft verschillende vragen opgeworpen, waaronder die over de standbeelden en meer in het algemeen over het koloniale erfgoed. Er zijn enkele eerste overwinningen waarbij het establishment enkele standbeelden weghaalt en straatnamen wijzigt. Er werd ook een parlementaire onderzoekscommissie aangekondigd. Maar de vraag blijft hoe we een einde kunnen maken aan racisme, discriminatie en politiegeweld.

Privileges erkennen of solidariteit opbouwen in strijd?

In de beweging zijn er verschillende benaderingen en standpunten. LSP wil een bijdrage leveren aan het debat over methoden en aan de actieve strijd tegen racisme. We lanceren een campagne onder de titel: “Bestrijd racisme met solidariteit”. Met deze campagne willen we een instrument opbouwen om in de scholen, wijken en werkplekken de beweging te versterken.

We baseren ons op de traditie van strijd die heeft geleid tot overwinningen rond onderdrukking en discriminatie. In de beweging spreken sommigen over het bestaan van privileges die witte personen zouden hebben. Volgens ons is dit een verdelende benadering en woordgebruik. Het is geen privilege om goede huisvesting, een degelijke job of goed onderwijs te hebben. Het zouden integendeel rechten voor iedereen moeten zijn. De term ‘privilege’ komt van de feodale samenleving waar edelen en geestelijken veel privileges hadden, waaronder het niet betalen van belastingen. De sociale verhoudingen van die tijd hebben hen in staat gesteld zich de vruchten van de arbeid van de sociale meerderheid toe te eigenen.

Aan diegenen die gedwongen werden hun arbeidskracht te verkopen om te overleven, werd geen enkel voorrecht toegekend. Het was door de organisatie van solidariteit en doorheen massastrijd dat sociale verworvenheden afgedwongen werden. Deze verworvenheden stonden de afgelopen 40 jaar zwaar onder druk. Tekorten (gebrek aan betaalbaar wonen, groeiende werkloosheid …) leiden tot discriminatie. Huisvesting, voedsel, burgerlijke, sociale en economische rechten hebben ons zweet, bloed en tranen gekost. We moeten lessen trekken uit de geschiedenis van strijd tegen uitbuiting en onderdrukking. Solidariteit en eenheid in de strijd zijn noodzakelijke voorwaarden om  rechten voor iedereen af te dwingen.

“Er kan geen kapitalisme zijn zonder racisme”

Deze uitspraak van Malcolm X legt een duidelijk verband met de noodzaak van het systeem om verdeeldheid te stimuleren. De strijd tegen racisme, en tegen onderdrukking in het algemeen, heeft altijd stappen vooruit kunnen zetten als het gepaard ging met massastrijd tegen het kapitalisme.

Het was door burgeroorlogen en revoluties dat de slavernij werd afgeschaft. Het was de periode van internationale strijd die de Amerikaanse burgerrechtenbeweging in staat stelde om overwinningen te behalen in de jaren 1960. Strijd kent altijd zowel euforische als bijzonder moeilijke momenten. De beste manier om op lange termijn overwinningen te boeken, is door middel van organisatie. De campagne die we lanceren is een instrument om dat doel te bereiken. Maar de enige manier om zonder discriminatie in de sociale behoeften van de gehele bevolking te voorzien, is door met de meerderheid van de bevolking de macht in handen te nemen. We moeten ons organiseren om het kapitalisme weg te krijgen.