Griekse verkiezingen. Sociaal-democratische PASOK-regering krijgt klappen

De Griekse premier Papandreou (PASOK) verklaarde dat het verkiezingsresultaat aantoont dat de bevolking het gevoerde beleid steunt. Bij de regionale verkiezingen slaagde de rechtse oppositie er niet in om PASOK te verslaan. Opvallend was ook dat de radicale linkerzijde er ondanks zes algemene stakingen en een breed ongenoegen niet in slaagde om een doorbraak te forceren. We spraken over de verkiezingen met Andreas Payiatsos van Xekinima, onze Griekse zusterorganisatie.

Interview door socialistworld.net

Papandreou verklaarde dat de verkiezingen de steun van de bevolking aan zijn beleid tonen. Wat is jouw reactie daarop?

“Papandreou dreigt de geschiedenis in te gaan als de grootste leugenaar die ooit premier werd in Griekenland. Bij deze verkiezingen verloor zijn partij, PASOK, maar liefst 1,1 miljoen stemmen in vergelijking met de 3 miljoen stemmen die zijn partij amper 12 maanden geleden behaalde bij de algemene parlementsverkiezingen. PASOK ging van 3.012.000 stemmen naar 1.950.000. Als dat een overwinning is, wanneer spreken we dan van een smadelijke nederlaag?

“Er moet ook op worden gewezen dat dit resultaat er komt na regelrechte chantage door de premier. In de aanloop naar de lokale verkiezingen stelde hij steeds dat een negatief resultaat voor de regering hem ertoe zou aanzetten om parlementsverkiezingen te organiseren voor het einde van het jaar. Dat was een uitdrukking van de wanhoop en de paniek bij de heersende partij. Het was een poging om alsnog de electorale steun voor PASOK in stand te houden.”

Haalden de oppositiepartijen voordeel uit de nederlaag van PASOK?

“De belangrijkste oppositiepartij, Nieuwe Democratie (ND), verloor eveneens een pak stemmen. ND ging van 2.095.000 stemmen naar 1.750.000. Ook de ND verloor dus een half miljoen stemmen. En het grappige is dat zowel de ND als PASOK spreken over een overwinning!

“In absolute cijfers haalden de twee centrale partijen van de heersende klasse 3.700.000 stemmen op een kiespubliek van 9.750.000 kiezers. Dit betekent dat ze samen nog goed zijn voor 37,9%, het laagste percentage sinds beide partijen eind jaren 1970 uitgroeiden tot massapartijen.

“De ineenstorting van hun stemmenaantal is een positief gegeven. Maar het probleem is dat de linkse partijen er niet op zijn gegroeid. Ze boden geen uitweg voor de wanhopige en woedende Griekse massa’s. De linkse krachten stagneerden.”

Geldt dat voor alle linkse partijen?

“Het geldt voor de linkerzijde in het algemeen, maar op verschillende manieren. Syriza, een coalitie van radicaal-links, haalde 4,5% van de stemmen wat ongeveer evenveel is als bij de parlementsverkiezingen in oktober vorig jaar. Maar in absolute termen verloor de partij stemmen, 73.000 stemmen gingen verloren. De crisis in Syriza is diep en zal verder gaan.

“De Communistische Partij (KKE) won 75.000 stemmen, maar dat is slechts een beperkte toename. De partij haalde 13% meer kiezers dan bij de vorige verkiezingen. Onder andere omstandigheden zou dat als een uitstekend resultaat kunnen worden gezien. Maar gezien de omvang van de crisis in Griekenland en de enorme aanvallen op de levensstandaard en de rechten van de Griekse arbeiders, is dit een mager resultaat.

“De enige linkse kracht die echt groeide, was de Anti-Kapitalistische Alliantie. Deze alliantie trekt ontevreden Syriza-kiezers aan. De formatie groeide van 25.000 stemmen in 2009 tot 95.000 vandaag. Dat is goed voor zowat 2% van de stemmen en het kan in theorie zorgen voor een belangrijke verandering binnen de Griekse linkerzijde.

“Daartoe zullen de groepen binnen de Anti-Kapitalistische Alliantie (een alliantie van zowat 10 groepen waaronder verschillende maoïstische groepen, maar ook de afdelingen van de USFI en het IST in Griekenland) een ernstige benadering moeten hebben tegenover de arbeiders. Ze zullen hun traditionele sectarisme en politieke arrogantie moeten vermijden. Op dat vlak hebben we echter weinig optimisme.”

Niet gaan stemmen, bleek de populairste optie te zijn bij deze verkiezingen?

“Die optie was inderdaad de grootste winnaar van de verkiezingen, zeker in de grote steden. In het algemeen kwam 40% van de kiezers niet opdagen, maar in Athene was dit 57% en in Piraeus 55%. Dat is nooit gezien omwille van de sterke politicisering van de Griekse samenleving, maar ook omdat stemmen in Griekenland nog steeds wettelijk verplicht is!

“Er waren daarnaast ook veel blanco stemmen. In het district Attica, dat Athene en Pireas omvat, waren de blanco stemmen goed voor 9%. Als rekening wordt gehouden met de kiezers die niet kwamen opdagen en de blanco stemmen, dan was de gezamenlijke kandidaat van ND en LAOS (extreem-rechts) in Athene goed voor 13,8% en de kandidaat van Pasok voor 11,2%. In Pireas haalde Pasok het met 12,4% tegenover 9,7% voor ND.”

Syriza is in crisis, hoe bleek dit in de verkiezingscampagne?

“Het absolute aantal stemmen is afgenomen en dat midden de ergste crisis die de Griekse arbeidersklasse ooit heeft gekend. Links zou antwoorden moeten bieden en haar krachten zouden sterk moeten groeien. Syriza was bovendien verdeeld in een aantal steden en districten. In Attica waren er bijvoorbeeld twee kandidaten. Er was een lid van PASOK, Mitropoulos, die werd gesteund door SYN (Synaspismos, de grootste kracht binnen Syriza) en anderzijds was ook Alavanos kandidaat (Alavanos is de vorige voorzitter van SYN). Hij werd gesteund door de maoïstische KOE en het ‘staats-kapitalistische’ DEA (een pro-“trotskistische” groep die is afgesplitst van de Griekse afdeling van de IST). De meerderheid van de leden van het Centrale Secretariaat van Syriza, waaronder twee van de parlementsleden, heeft zich gedistantieerd van beide fracties. Zij proberen een “derde pool” binnen Syriza op te zetten p basis van principes en niet op basis van sectaire ambities. Met Xekinima nemen we deel aan die poging.

“Zowel Alavanos als Mitropoulos deden het erg slecht. De eerste haalde slechts 2,2% en de laatste 6,2%. Dat was een nederlaag voor beide fracties, maar uiteraard heeft het algemene slechte resultaat van Syriza ook een negatief effect op de ontwikkeling van deze beweging.”

Wat staat er de arbeidersbeweging nu te wachten?

“Eerst moet ook nog worden gewezen op een gevaarlijke ontwikkeling met het resultaat van het neo-fascistische Chrysi Avgi (Gouden Dageraad). Zij haalden ongeveer 10.000 stemmen en waren in Athene goed voor 5%. In bepaalde wijken haalden ze 15% tot 20%. Ze kwamen niet nationaal op, maar slechts in vier gebieden. Dit was een uitdrukking van hun zwakte op nationaal vlak. Maar waar ze opkwamen, haalden ze goede resultaten. Dat is deels een proteststem, maar het blijft gevaarlijk. Dit is immers een openlijke pro-nazi partij die niet aarzelt om messen en ijzeren staven te gebruiken bij de dagelijkse “politieke” activiteiten en campagnes. Links moet hier wakker voor worden, zeker tegen de achtergrond van de ernstige economische en sociale crisis.

“Maar om in te gaan op de positie van de arbeidersbeweging. Zoals we al eerder hebben aangegeven in vorige artikels en verslagen, heeft de Griekse vakbondsleiding de beweging tegen de besparingsplannen van de regering in de koelkast gestopt. Dit is een openlijk verraad en de voorzitter van de Griekse vakbondsfederatie GSEE wordt stilaan een erg gehate figuur. Onder druk van de basis kon zelfs hij niet anders dan uiteindelijk toch een oproep te doen voor een nieuwe algemene staking op 15 december. Het doel van de vakbondsleiding is om stoom af te laten en de leiding zal er alles aan doen om te vermijden dat de staking een succes wordt. Als het geen succes is, zal dat worden gebruikt als argument om niets meer te doen.

“Intussen gaan verschillende strijdbewegingen verder. Er zijn tal van bewegingen en acties in verschillende bedrijven en sectoren. Zo wordt ingegaan tegen de massale afdankingen bij Aldi in Griekenland. De openbare sector is nog steeds onrustig, de regering is immers vastberaden om er een sociaal bloedbad aan te richten.

“De belangrijkste nieuwe ontwikkeling is onder de studenten en het personeel van de universiteiten. We hebben alvast duizenden pamfletten verspreid waarin we oproepen tot een massale campagne aan de universiteiten met bezettingen en stakingen als onderdeel van de opbouw van een front doorheen het volledige onderwijs waarbij de jongeren aansluiting zoeken bij het personeel en de arbeidersbeweging om samen te strijden tegen deze regering en het besparingsbeleid in het algemeen.”