Zweedse rechtse regering herverkozen. “Oppositie” van sociaal-democraten en groenen faalt

De Zweedse verkiezingen waren historisch. Er was een gepolariseerd resultaat met een hoge opkomst. De rechtse “Alliantie” won de verkiezingen, maar verloor haar absolute meerderheid. Het racistische SD (Sverige Demokraterna, Zweedse Democraten) behaalde 20 zetels. De sociaal-democratie haalde het slechtse resultaat sinds 1914. Tegen de stroom in behield Rättvisepartiet Socialisterna haar vijf gemeenteraadszetels.

Artikel op basis van een langere analyse door Per Olsson van Rättvisepartiet Socialisterna

[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]

Linkse socialisten behouden vijf zetels

De linkse socialisten behouden hun vijf gemeenteraadszetels. Rättvisepartiet Socialisterna behield haar drie zetels in het Noordelijke Luleå en twee in Haninge in Stockholm. Dit was niet evident tegen de achtergrond van een gebrek aan strijd en een rechtse overwinning in de parlementsverkiezingen. Alle linkse partijen verloren.

In Luleå haalden we 2.180 stemmen (4,5%), dat zijn er 335 meer. Een hogere opkomst maakte dat we net geen vierde zetel behaalden. In Haninge (zuiden van Stockholm) haalden we 1.416 stemmen (3,3%), een stijging met 185 stemmen. De Linkse Partij verloor er 234 stemmen en de sociaal-democratie 1.269.

We verkochten in Haninge 2.198 verkiezingsmanifesten op zes weken en 917 kiezers beloofden voor ons te stemmen en gaven meteen hun adresgegevens mee.

In de wijk Jordbro, een arbeidersbuurt met 10.000 inwoners waar onze twee gemeenteraadsleden wonen, haalden we 9,7% van de stemmen.

In Luleå kregen we amper media-aandacht, maar de inwoners wisten dat wij onder meer de privatisering van de kuisdienst van de stad hadden gestopt. We haalden goede resultaten in arbeiderswijken waar we tot 11% halen.

Andere linkse krachten verloren doorheen het land. De Communistische Partij in Göteborg verloor zowat 1.000 stemmen, een derde van haar vroegere aantal. Ook een rechtse afsplitsing van onze partij in Umeå deed het niet goed, zij verloren eveneens 1.000 stemmen en twee van de drie gemeenteraadszetels.

[/box]

Conservatieven winnen

Het land is verdeeld na de verkiezingen. De maandag na de verkiezingen (vorige week) was er een betoging tegen racisme met 20.000 deelnemers. De betoging kwam spontaan tot stand en er waren nog tal van protestacties tegen het extreem-rechtse SD tijdens de campagne.

Premier Reinfeldt probeerde onbesliste kiezers te overtuigen met het idee dat zijn Conservatieven zouden zorgen voor een stabiele regering. De regering zal echter niet stabiel zijn, er komt een minderheidsregering die beroep moet doen op steun van buiten de alliantie. De conservatieven haalden meer stemmen, maar door de hogere opkomst was dit niet goed voor een hoger percentage en tevens onvoldoende om de absolute meerderheid te behouden. Binnen de rechtse “Alliantie” waren het vooral de Moderaterna (conservatieven) die scoorden ten koste van de andere rechtse partners.

De sociaal-democraten verloren fors. De Groenen gingen sterk vooruit in vergelijking met 2006. De radicalere Linkse Partij viel van 5,85% terug op 5,6% en verloor drie zetels in het parlement. Het extreem-rechtse SD haalde eveneens 5,6% en haalt met 340.000 stemmen 20 zetels. De afgelopen periode was er amper enige strijd. De vakbondsleiding reageerde niet op de aanvallen op de werklozen, het protest bleef beperkt tot internetpetities. Zwakheid zet aan tot agressie, na de werklozen volgden bijgevolg andere groepen die onder vuur kwamen te liggen. Het feit dat er geen verzet kwam, heeft de conservatieven versterkt bij de verkiezingen.

De sociaal-democratische SAP mat zichzelf een “nieuwe” leiding aan. Die staat echter voor hetzelfde neoliberale beleid dat voorheen werd verdedigd. De actieve steun voor de partij is grotendeels verdwenen en de leiding doet er alles aan om “kiezers van de middenklasse” niet af te schrikken. Op een partijcongres in november 2009 besloot de partij dat de discussie over privaat of publiek bezit niet van belang is. Dit betekent dat private scholen en gezondheidszorg niet langer een probleem vormen voor de partij. Zonder alternatief op het rechtse beleid, is het de rechterzijde die uiteindelijk de verkiezingen wint.

De economie kende een zeker herstel na de recessie en het lijkt voor velen alsof het ergste achter de rug is terwijl dit elders in Europa niet het geval is. De regering greep dit aan om een mythe te creëren rond de successen van de regering. De linkse oppositie gaf daar geen antwoord op en volgde de besparingslogica van de regering.

Minderheidsregering

Omdat de rechtse alliantie geen absolute meerderheid heeft behaald en de linkse alliantie van sociaal-democraten, groenen en Linkse Partij al evenmin, moet de minderheidsregering naar steun van buitenaf zoeken. Het extreem-rechtse SD haalde 20 zetels. Dit nieuwe politieke landschap leidt tot onstabiliteit met de mogelijkheid van vervroegde verkiezingen (wat uniek zou zijn in de Zweedse geschiedenis) of zelfs van een nieuwe grote coalitie. De Groenen overwegen een akkoord met de minderheidsregering, maar dat zet de linkse “alliantie” onder druk.

Reeds op de avond van de verkiezingen stelde vakbondsleider Wanja Lundby Wedin dat de Groenen en de Linkse Partij zouden moeten samenwerken met een regering omdat dit voor de SAP moeilijk is gezien het catastrofale resultaat. Een andere mogelijkheid is dat de rechtse regering geen beroep doet op links, maar als minderheidsregering regeert en daarbij net als in 1991-94 afhankelijk is van extreem-rechts (destijds onder de naam “Nieuwe Democratie”).

De regering zal een neoliberaal beleid voeren met meer privatiseringen en aanvallen op de arbeiders en hun gezinnen. Er zal strijd nodig zijn als antwoord hierop. Dit zal ook discussies veroorzaken over het politieke antwoord dat wordt geboden. De tegenstellingen onder de oppervlakte zullen steeds maar naar voor komen en dat moet beantwoord worden met georganiseerd verzet, massale acties en een socialistisch alternatief.

Gemeenteraadslid Mattias Bernhardson in Haninge (Stockholm)

Van waar komt SD?

Het extreem-rechtse SD haalde 5,7% en 20 verkozenen. Hiermee kreeg de partij meteen toegang tot alle media. Partijleider Jimmie Åkesson doet alsof zijn partij een normale formatie is. De partij haalde 330.000 stemmen, wat meer is dan de Linkse Partij (de voormalige Communistische Partij). Er zijn zetels in 11 regionale raden met als uitschieter 9,4% in Skåne in het zuiden van het land. Er was ook vooruitgang bij de gemeenteraadsverkiezingen en een grote steun onder jongeren (met 12,4% in de verkiezingen onder scholieren, ook al werd weinig deelgenomen aan de scholierenverkiezingen die overigens door links werden gewonnen).

Het resultaat leidde meteen tot een spontane betoging met tot 20.000 deelnemers in Stockholm. Er waren ook betogingen in Göteborg en Malmö. Dat toont het potentieel van een beweging tegen de SD en tegen racisme.

De partij begon als een openlijk fascistische partij maar heft zichzelf geleidelijk omgevormd tot een “anti-migranten” partij. De media stellen dat de partij niet langer racistisch is, maar intussen zijn alle voorstellen van de SD erop gericht om verschillende regels en wetten door te voeren op basis van de afkomst van mensen. De vroegere eis om alle vreemdelingen die sinds in 1970 het land zijn aangekomen te deporteren, is uit het programma verdwenen maar er wordt nog steeds gepleit voor meer etnische zuiverheid. De partij heeft zich de afgelopen jaren vooral gekeerd tegen moslims en de islam wordt de belangrijkste “buitenlandse dreiging” genoemd sinds Wereldoorlog Twee. In de gemeenteraden waar SD over zetels beschikt, werd steevast meegestemd met besparingen en privatiseringen.

De partij krijgt enorm veel staatssubsidies als gevolg van het verkiezingsresultaat en de media-aandacht is enorm. Toch beschikt de partij amper over een actieve basis. Er waren duizenden mensen op de protestacties, maar SD zelf mobiliseerde slechts een handvol militanten en moest verschillende geplande meetings afzeggen.

Sommigen zeggen dat SD voordeel haalde uit de tegenbetogingen, maar de partij haalde betere resultaten waar er geen tegenacties waren. Bovendien is het duidelijk dat er nood is aan verzet tegen racisme. Diegenen die niet willen protesteren, hebben geen alternatieven aan te bieden. Veel kiezers stemden op SD uit protest tegen het beleid van de traditionele partijen, zonder te weten dat SD daar geen alternatief op biedt.