Your cart is currently empty!
Nederland. Knetterrechts kabinet, welke weg vooruit?
De Nederlandse arbeiders krijgen meest waarschijnlijk te maken met een rechts (knetterrechts, zoals “Trouw” schrijft) kabinet, hoe wankel het ook is. In de wedstrijd om “keihard” bezuinigen en “keihard” optreden tegen buitenlanders hebben Wilders (PVV) en Rutte (VVD) gewonnen. Bij de vorige grote crisis in het kapitalisme streefde men ook naar een rechts kabinet als de meest betrouwbare basis voor de gigantische bezuinigingen. Toen was de omvang van de sociaal-democratische PvdA (toen nog een arbeiderspartij) een probleem en pas nadat de PvdA in diskrediet was gebracht door de bezuinigingsmaatregelen van het kabinet Den Uyl II (ziekengeld), kreeg rechts (CDA en VVD) een meerderheid. Het nieuwe kabinet Rutte is bedoeld om de harde economische agenda van de VVD door te voeren, de rest is bijzaak.
De complicatie is nu niet de kracht van de PvdA, maar de omvang van de PVV. Samen komen CDA en VVD, de traditionele kapitalistische partijen, maar op 52 zetels. Steun van de PVV is dus nodig om een rechts kabinet in stand te houden. Het lijkt erop dat die er komt. De PVV neemt zelf geen deel aan het kabinet, mag dus in de Tweede Kamer zonder beperkingen van alles roepen over de Islam, maar accepteert wel de straffe bezuinigingen van CDA en VVD en daar gaat het om. Immigratiebeperkingen, beperkingen van integratie en asiel krijgen ze dan op de koop toe. De AOW-leeftijd heeft Wilders al weggegeven en het lijkt erop of hij de bezuinigingen op de (ouderen)zorg in zijn regeringsdrift ook wel zal accepteren. Er wordt nu nog gesproken over immigratie en zo nog wat, maar de 18 miljard aan bezuinigingen, daar zijn ze het al over eens. En die komen niet terecht bij de bewoners van de villawijken. Kort samengevat is dit kabinet: VVD en CDA verhalen de kosten van de crisis op de arbeiders terwijl Wilders als afleiding de Islam van regeringswege de schuld mag blijven geven.
De machthebbers in Nederland, de bourgeoisie, is van oordeel dat als er miljarden Euro’s aan bezuinigingen moet worden doorgedrukt, oppositie van “links” veel makkelijker te neutraliseren is dan oppositie van rechts. Als je moet kiezen of je moet opboksen tegen de combinatie van de PVV, “De Telegraaf”, de commerciële omroepen en de met rechts gelieerde websites op internet, of tegen de combinatie van de FNV (te paaien met en sociaal akkoord…), en “linkse” (in hun visie) partijen zoals de PvdA, D66, Groen Links en de SP, dan heb je natuurlijk tien keer liever de laatste slappe hap als tegenstander dan de gehaaide eerste combinatie. De manier waarop zogenaamd links is weggezet bij de formatie spreekt boekdelen over de toekomst…Men moet er echter rekening mee houden dat rechts niet heel sterk staat. De VVD heeft wel de verkiezingen gewonnen maar het CDA is niet langer een stabiele massapartij. De PVV heeft wel een grote aanhang, maar het kader ontbreekt, het is niet eens een politieke partij (geen leden!) en hij moet zich nog geheel bewijzen. Bij het tot stand brengen van de huidige regeringscoalitie is de zwakte van de tegenstander een belangrijker gegeven dan de kracht van deze rechtse combinatie.
Net als in 1982, toen het eerste kabinet Lubbers 40 miljard gulden bezuinigde, staat de Nederlandse arbeidersbeweging voor een moeilijke taak. Aan de vakbondstop was de situatie toen niet veel beter dan nu (Wim Kok verkocht bij het Akkoord, zeg maar het Verraad van Wassenaar in 1982 de automatische prijscompensatie voor banen die er nooit gekomen zijn) maar aan de basis was de bereidheid om terug te vechten sterk aanwezig en de vakbeweging werd algemeen als tegenstander van het kabinet gezien. Nu hebben we van de FNV nog niets gehoord als verzet tegen het dreigende rechtse kabinet.
Politiek gesproken was de situatie anders dan nu: met de PvdA beschikte de arbeidersbeweging over een sterke partij die zijn belangen kon behartigen. De PvdA liet zijn aanhang echter in 1986 volledig in de kou staan door niet op te komen voor een alternatief voor het eeuwige bezuinigen, maar te kiezen voor alternatief bezuinigen (de VVD eruit, de PvdA erin, in de regering dan). Dat gebeurde ook in 1989, leidde tot de bezuinigingen op de WAO en legde de basis voor het einde van de PvdA als arbeiderspartij, zoals dat duidelijk werd beginjaren ’90.
De arbeidersbeweging vormt een enorme objectieve macht in de samenleving: in omvang, centrale positie in de productie staat hij sterk. Subjectief gesproken, in termen van zelfbewustzijn, organisatie en een eigen programma, staat de arbeidersbeweging zwak. De vakbeweging kent op dit moment naast vele vormen van bureaucratische duisternis bij de leiding, bereidheid tot compromissen achter de schermen en onvermogen om tot werkelijk verzet te komen, een paar lichtpunten. “Organizing” overgekomen uit de VS, het aanspreken en organiseren van de laagst betaalde sectoren van het proletariaat, is een factor geworden, dank zij de inspanningen in de schoonmaaksector. De vakbeweging staat in de publieke sector (Gemeente CAO) nog altijd vrij sterk. In het hoofdbestuur van de AbvaKabo zijn een aantal mensen gekozen die jaren lang oppositie hebben gevoerd tegen de bureaucratische koers aan de top. Binnen FNV Bondgenoten is felle oppositie tegen het besluit van het bestuur om zich neer te leggen bij de verhoging van de AOW leeftijd. En in het Rotterdamse bestaan nog altijd groepen zoals “Vecht voor je recht” die consequent opkomen voor het herstel van de vakbeweging als strijdorganisatie.
In het politieke vlak speelt de SP voor een deel de rol die de PvdA heeft laten varen: die van massale arbeiderspartij. Voor een deel, want de SP heeft niet de omvang en soliditeit van de PvdA van zeg, de jaren zeventig. De SP heeft zeker potentieel om zich als massale arbeiderspartij te ontwikkelen. Maar dan moet er wel duidelijkheid komen over de rol die de SP wil spelen. Blijft de SP gericht op coalitievorming met bezuinigingspartijen (Roemer liep zich de benen uit het lijf voor een coalitie met CDA, PvdA, D’66 en Groen Links!), blijft de SP intern strak geleid met uitsluiting van echt politiek debat, dan zal de SP niet als een vehikel voor de komende protesten worden gezien. Maar pakt de SP de komende protestbeweging op en vormt ze zich tot een democratisch politiek strijdorgaan tegen de bezuinigingen, dan maakt de partij een goede kans om zich te ontwikkelen tot massale arbeiderspartij.
In de komende jaren staat de arbeidersbeweging voor bezuinigingen waarbij die in de jaren tachtig nog zullen verbleken. Toen zijn bepaalde onderdelen van de “welvaartstaat” uit de jaren zeventig nog een beetje intact gelaten. Nu moeten de laatste resten sneuvelen van de sociale zekerheid. Zorg wordt iets wat burgers in principe zelf moeten regelen of betalen. Voor onderwijs zal ik de toekomst stevig betaald moeten worden. Ontwikkelingssamenwerking, publieke omroep en andere ‘linkse hobby’s’ worden kale kippen: zo ziet rechts het graag.
Het is niet moeilijk om een lijst te maken van groepen die zich in de toekomst tegen een kabinet dat gekenmerkt wordt door bezuinigingswoede, gaan verzetten:
- Werknemers in de publieke sector (vanwege laag houden van de lonen en ontslagen bij weg te bezuinigen onderdelen)
- Werknemers en gebruikers in de sector zorg (gaat om sector ziekenhuizen, bejaardenzorg en welzijn)
- Werknemers en studenten/scholieren in de sector onderwijs (bevriezen/verlagen lonen, sterke verhogingen eigen bijdragen, afschaffing beurzen)
- Huurders vanwege sterke huurstijgingen en beperkte beschikbaarheid huurwoningen, anti-kraakbewoners tegen de conditie die ze worden opgelegd
- Slachtoffers van de onmenselijke gevolgen van asiel- en immigratiebeperkingen en hun sympathisanten
Uitkeringen worden verlaagd en de WW verkort, begeleiding naar nieuw werk vervalt. De lonen in de publieke sector worden verlaagd of bevroren en de kosten van het levensonderhoud gaan stijgen. Het ontslagrecht wordt geflexibiliseerd en natuurlijk gaat de AOW-leeftijd omhoog en wel sneller dan het vorige kabinet nog wenste. Er komt een kaalslag van de resterende collectieve voorzieningen. De huurmarkt wordt vrijgemaakt: hogere huren en gescheiden wonen. De bezuinigingen komen terecht bij wat Wilders ’linkse hobby’s’ noemt: cultuur, milieu en ontwikkelingssamenwerking. Geen subsidie voor duurgame energie meer en de kilometerheffing komt er niet.
Dat leidt tot verdeling en klassenstrijd. Zoals Brechje Paardekoper in Podium van “Trouw” schrijft; “Het kan niet anders of een dergelijk beleid zal leiden tot tweedeling en verharding. In een situatie met veel onzekerheid en dreiging, hebben mensen de neiging zichzelf voor te houden dat het altijd anderen zullen zijn die de dupe worden, zij niet. Anderen zijn de losers, maar zelf identificeert men zich liever met de winnaars. En wie zijn de winnaars? Mensen met hogere inkomens: de villasubsidies blijven in stand en de bonussen blijven toch wel komen. Dat leidt in de samenleving tot onverschilligheid en een zekere mate van hartvochtigheid. Het verschil met eerdere zware bezuinigingsronden is echter dat deze keer ook een sociaal-culturele tweedeling dreigt. ’Henk en Ingrid’ krijgen het moeilijk maar Geert Wilders zal zijn uiterste best doen ze te vertellen dat dat door de moslims komt. En daar krijgt hij (….) van VVD en CDA alle ruimte.”
Na een periode van verwarring zal het verzet sterker worden, zoals dat in andere Europese landen ook het geval is. In Nederland zijn algemene stakingen zoals die zich in Griekenland en Spanje voordoen, minder waarschijnlijk, maar aan de passiviteit waarmee nu ontslagen en verslechteringen vaak worden geaccepteerd, komt een einde. Verontwaardiging en woede zullen de plaats innemen van verbijstering en onbegrip. Een nieuw rechts kabinet kan een tijdje overeind blijven uit angst voor de afstraffing bij de verkiezingen als het aftreedt. Maar misschien is de wetenschap dat de zogenaamde linkse partijen ook verantwoordelijk zouden zijn voor dezelfde bezuinigingen, maar dan wat langzamer en wat minder wel aanleiding om de oppositie niet al te hard te voeren…Het verzet zal van de arbeidersbeweging zelf moeten komen. De vakbonden en de SP zullen moeten worden omgebouwd tot verzetsorganen op basis van de actieve deelname van de massa van de leden. Dat is de weg om het rechts kabinet effectief te stoppen. De actiedag van de Europese Vakbonden op 29 september en de manifestatie van “Rekening Retour” op 23 oktober zijn kansen om het begin te maken met het opbouwen van het verzet