Afgelopen zondag waren er in Hong Kong 8.000 betogers om het bloedbad op het Plein van de Hemelse Vrede (Tienamen) te herdenken. Het werd de grootste betoging sinds begin jaren 1990 en meteen wordt duidelijk dat het bloedbad van 4 juni 1989 in Peking nog niet is vergeten.
[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]
Boek: “Tienamen 1989 – Seven weeks that shook the world”
Het nieuwe boek van Chinaworker.info over Tienamen is binnenkort in ons land verkrijgbaar via LSP. We zullen via het wekelijkse partijnieuws laten weten wanneer het is aangekomen en hoe je het dan kan bestellen.
[/box]
De betoging was volgens activisten de grootste in jaren. De zondag voor 4 juni is de traditionele datum geworden voor acties in Hong Kong, de enige plaats in China waar acties mogelijk zijn. Het vormt een voorbode op een grotere fakkeltocht in Victoria Park op de dag van de herdenking zelf. Die zal dit jaar wellicht erg groot zijn, vorig jaren waren er 50.000 aanwezigen ondanks de aardbeving in Sichuan en de hysterie rond de Olympische Spelen. Dit jaar zullen er mogelijk dubbel zoveel betogers zijn op 4 juni. Ook de betoging van afgelopen zondag was een pak groter: vorig jaar waren er 1.000 aanwezigen en nu acht keer zoveel. Opvallend was het grote aantal jongeren, de betoging werd geopend door een groep van jongeren die werden geboren in 1989. Vanaf 1 juni houden studenten in Hong Kong een hongerstaking om de actievoerders van Tienamen te herdenken.
“De goede opkomst vandaag maakt duidelijk dat er steun is voor eisen van echte democratie”, stelde “Long Hair” Leung Kwok-Hung, vertegenwoordiger van de Liga van Sociaal-Democraten (LSD) in het lokale parlement. Leung Kwok-Hung droeg mee een doodskist als symbool van de vermoorde arbeiders en studenten in 1989. “Er zijn verschillende elementen die dit jaar een rol spelen. Uiteraard is het nu de 20ste verjaardag, dat is een factor, maar er is ook de ernstige economische crisis in China en Hong Kong. Dat versterkt de eisen voor democratie. De stomme fouten van Donald Tsang [voorzitter van de lokale regering] vormen een andere factor.”
Hong Kong kent een diepe recessie met in het eerste kwartaal van dit jaar een afname van de productie met 7%. De werkloosheid is op weg naar een verdubbeling. De meeste arbeiders zullen in de loop van 2009 loonsverlagingen kennen. Tsang werd in het regionale parlement onder druk gezet om zich uit te spreken over het bloedbad van Tienamen. Donald Tsang is aangesteld vanuit Peking en volgde de officiële partijlijn. Hij stelde dat het lang geleden is en dat de snelle economische groei van de afgelopen twee decennia het nodigt maakt om een “objectieve evaluatie” te maken van het regime. Sinds die uitspraken is de populariteit van Tsang verder gezakt. Hij maakte immers duidelijk dat het technocratische regime in de stad niet bezorgd is om democratische principes. In feite staat Tsang op het standpunt van veel CEO’s en kapitalisten die in China actief zijn: zolang de economie draait en de winsten binnenkomen, zijn thema’s als democratie of mensenrechten niet belangrijk. Een betoger stelde vorige zondag: “Als een moordenaar rijk wordt, is dat dan een excuus voor zijn misdrijf? Natuurlijk niet.”
Twee derden verzetten zich tegen de regeringslijn
De grote opkomst afgelopen zondag was een stevig antwoord op diegenen die het bloedbad onder de mat willen vegen. Het bevestigt bovendien een meer algemene trend van interesse in wat gebeurde in 1989 en een meer kritische houding tegenover het regime in Peking. De universiteit van Hong Kong maakte afgelopen woensdag een peiling bekend waaruit blijkt dat 69% van de bevolking van Hong Kong meent dat het neerslaan van de opstand een fout was. 61% stelde dat het Chinese regime bovendien moet ophouden om de protestacties te veroordelen. Beide cijfers liggen hoger dan een jaar geleden. Een andere indicatie van wat leeft, is de interesse in de “illegale” memoires van voormalige partijleider Zhao Ziyang die vorige week werden gepubliceerd. Het boek is in Hong Kong volledig uitverkocht. We zullen op Chinaworker.org spoedig een recensie publiceren van het boek met als titel “Gevangene van de staat”. Het boek biedt een scherpe kritiek op het politieke establishment in China en dat vanwege een voormalige woordvoerder van dat establishment.
De hernieuwde interesse in wat er gebeurde in 1989 vormt een ernstige bedreiging voor het Chinese regime dat probeert om te gaan met de diepe economische crisis en bijhorende politieke uitdagingen. In het eerste kwartaal van dit jaar waren 58.000 “massa-incidenten” (stakingen, straatacties en andere sociale onrust). Dat is het hoogste cijfer ooit. De erfgenamen van Deng Xiaoping die vandaag de dienst uitmaken, proberen dan ook met alle mogelijke middelen om herdenkingen van Tienamen te vermijden. Er waren tal van arrestaties van gekende dissidenten, mensenrechtenactivisten, socialisten en democratie-activisten. Vanuit Peking vernamen we dat de repressie fors is toegenomen en zelfs sterker is dan tijdens de Olympische Spelen vorig jaar. De mediacensuur en strakke controle op het internet moeten er voor zorgen dat het regime niet te veel geconfronteerd wordt met de erfenis van 6/4 (4 juni 1989).
De repressie bleek heel sterk uit het voorbeeld van het onderzoek naar een moord in Hubei. Een 21-jarige vrouw heeft er een lokale regeringsverantwoordelijke neergestoken na seksueel misbruik. Deze zaak werd aangegrepen door tal van bloggers en mensenrechtenactivisten die opriepen tot acties op 1 juni. Het resultaat was dat tientallen activisten uit Hubei werden opgepakt en uit de regio weg gevoerd. Alle mediaberichten over het feit worden sterk gecensureerd en de regio is zo goed als afgesloten van de rest van China. Zo is het internet in de regio zo goed al volledig uitgeschakeld. Een oproep om op 4 juni een stil protest te houden door iets wit te dragen, werd meteen aangegrepen om leraars te verwittigen dat ze studenten die een witte T-shirt dragen hard moeten aanpakken. De regering heeft er blijkbaar weinig vertrouwen in.
De beweging van 1989 op straat herdenken
Op de straten van Hong Kong zijn er wel democratische rechten omwille van het speciale karakter van de stad. De inwoners kunnen er hun regering dan wel niet verkiezen, maar ze kunnen we meer vrij discussiëren en acties organiseren. In die zin vormen gebeurtenissen in Hong Kong wat een uitdrukking van wat er leeft in de rest van China. Veel betogers afgelopen zondag eisten een herziening van het standpunt van het regime tegenover de studentenbeweging van 1989, sommigen eisten een herziening van de kwalificatie van de gebeurtenissen (nu ging het officieel om “politieke onrust”). Wij volgen dit soort oproepen niet, we denken niet dat het aan de communistische partij is om een inschatting te maken van de gebeurtenissen van 1989. De beste manier om de acties te herdenken, is door op straat te komen in Hong Kong.
Aanhangers van Chinaworker.info en het CWI namen deel aan de betoging van afgelopen zondag. We hadden een petitie gericht tegen de uitspraken van Donald Tsang en met de eis van een onafhankelijk onderzoek naar wat gebeurde in 1989 en de rol van de verantwoordelijken van het Chinese regime. We eisten ook een compensatie voor de families van de slachtoffers. En tenslotte werd het einde van de éénpartijstaat en de politierepressie geëist. Wij komen op voor democratische rechten in China zoals het recht om ons te verenigen, vrije media en het recht op protestacties. Een thema dat veel steun kreeg op de actie was de oproep om arbeidersstrijd in China zelf te steunen en te bouwen aan onafhankelijke vakbonden tegenover de enorme uitbuiting. Deze eisen maken duidelijk wat er nodig is om de traditie van strijd verder te zetten.
CWI op de betoging
Onze stand op de betoging afgelopen zondag was één van de drukste. Honderden mensen tekenden onze petitie en kochten onze T-Shirts “Remember Tienanmen 1989”. We verkochten een goede 30 exemplaren van het nieuwe boek “Tienamen 1989 – Zeven weken die de wereld schokten”. Anderen hadden het boek al gekocht in de boekenwinkels. We werden geïnterviewd op onder meer Canadese radio en Radio Free Asia waarbij we onze visie mochten geven op 1989 en de beweging tegen het kapitalisme en stalinisme.