Diepste recessie sinds Wereldoorlog 2 – naar 16 miljard euro besparingen?

Terwijl het nieuws van de dag in ons land bestaat uit het feit dat enkele Franstaligen een mislukte poging deden om een verkiezingsaffiche op te hangen in de Brusselse rand, stelt het Planbureau dat er de komende jaren 200.000 werklozen zullen bijkomen. We zitten in de diepste recessie sinds Wereldoorlog 2 waarbij de overheid de komende vijf jaar minstens 16 miljard euro zou moeten besparen.

De Belgische economie volgt de negatieve trend in Europa en de wereld. Eerder werd bekend dat de Europese economie in het eerste kwartaal met 2,5% kromp waarbij werd gewaarschuwd dat dit kan betekenen dat de economie in Europa dit jaar tot 10% zou kunnen krimpen. Een waarschuwing voor een periode van depressie dus. De Belgische economie volgt die cijfers. Nu waarschuwt het Federaal Planbureau dat de economie in 2009 met bijna 4% zal krimpen. Dat cijfer blijft dus verder in het rood duiken, voorheen werd gesteld dat een economische krimp tot 2% mogelijk was.

Een dergelijke inkrimping van de economie heeft verregaande gevolgen. Het aantal werklozen zou toenemen tot 800.000 in 2011. Die voorspelling van het Federaal Planbureau is opvallend aangezien het betekent dat wordt uitgegaan van een langdurige periode van economische achteruitgang en/of stagnatie. De overheid zou volgens hetzelfde Planbureau de komende vijf jaar voor een totaal bedrag van 16 miljard euro moeten besparen.

Het Planbureau gaat uit van een economische inkrimping van 4% in 2009 en een nulgroei in 2010. Pas daarna zou er beterschap op komst zijn, maar er wordt niet echt aangegeven op welke basis langere termijnverwachtingen worden opgemaakt. Toch meent het Planbureau dat er in 2011 een groei van 2,3% zou kunnen zijn. Als dat cijfer even snel afneemt als de verwachtingen voor de groei in 2009, zou 2011 wel een moeilijk jaar kunnen worden.

De centrale vraag is natuurlijk wie zal opdraaien voor de gevolgen van deze crisis. Een eerste groep die meteen in beeld komt, bestaat uit het groeiende werklozenleger. Volgens het planbureau zullen er in 2009-2011 200.000 werklozen bijkomen. De werkloosheidsgraad zou van 11,8% toenemen tot 15,2%. Dat cijfer houdt ook rekening met niet-werkzoekende werklozen, de officiële werkloosheidspercentages zijn opgesmukt. Voor veel schoolverlaters wacht een onzekere toekomst, onder jongeren is de werkloosheid immers het grootste. Van de vorige generatie schoolverlaters was in februari 2009 nog 11,2% werkloos, onder laaggeschoolden loopt het snel op tot meer dan 30%!

Een andere groep die in beeld komt om getroffen te worden door de besparingen, wordt gevormd door uitkeringstrekkers. Het grote aantal economisch werklozen en gewone werklozen dreigt de middelen van de sociale zekerheid te ondermijnen. Uiteraard is er geen extra budgettaire ruimte voor de sociale zekerheid, de banken gingen al lopen met de budgettaire ruimte. Als er 16 miljard euro zal moeten worden bespaard, zullen neoliberale regeringen al snel denken aan de sociale zekerheid. Bij vorige grote besparingsplannen zagen we dat ook al. Daarnaast wordt nu door de strategen van het kapitalisme steeds meer gewezen op het gevaar van de vergrijzing, een weinig verdoken poging om de discussie al op te starten over de pensioenen en de gezondheidszorg.

Verder zullen de werkenden allemaal getroffen worden. Wie regelmatig economisch werkloos is, zal dit uiteindelijk voelen in het netto loonzakje. Wie wel nog een degelijke job heeft en een degelijk loon, wordt misschien niet meteen getroffen door de crisis. Maar een ondermijning van de sociale zekerheid en een groeiende polarisering in de samenleving zullen ook voor deze – jammer genoeg steeds kleiner wordende – laag gevolgen hebben. Bovendien zal steeds meer flexibiliteit worden geëist, zonder dat daar een evenredige loonsverhoging tegenover staat.

De vooruitzichten op economisch vlak zijn erg somber en dit heeft gevolgen voor alle werkenden, uitkeringstrekkers,… Er zal worden geprobeerd om ons hun crisis te laten betalen. Bij alle discussies over besparingsplannen wordt gezwegen over de recordwinsten van de afgelopen jaren. Het is blijkbaar taboe om daarnaar te verwijzen om aan te tonen dat er wel degelijk middelen zijn. Waar zijn de recordwinsten naar toe gegaan en waarom worden die vandaag niet aangesproken om de crisis te betalen? Wij willen immers niet betalen voor hun crisis.