Links in Vlaanderen – de televisiedebatten

De afgelopen dagen kregen we op de VRT maar liefst twee debatten over links in Vlaanderen. LSP was daarbij telkens niet uitgenodigd. Bij de VRT stelden ze enkele weken geleden dat we te laat gevraagd hadden om deel uit te maken van hun verkiezingsprogramma’s, een eerdere mail hadden ze over het hoofd gezien. Dat maakte natuurlijk dat de televisiedebatten wat beperkt waren.

Links en links

Zondag werd in De Zevende Dag gesproken door vertegenwoordigers van Groen, SLP, PVDA en SP.a-Rood. Nadien volgde Ter Zake 09 met SP.a, SLP en PVDA. Het centrale uitgangspunt was telkens hetzelfde: op een ogenblik van economische crisis zou links ook electoraal kunnen scoren. We zien dit overigens in de buurlanden. Blijft Vlaanderen achter op die tendens? En wat verklaart de electorale zwakte van links?

Eerste vaststelling is natuurlijk dat niet alle sprekers in de televisiedebatten met een linkse positie kwamen. Minister Vandenbroucke pleitte bijvoorbeeld voor een activeringsbeleid voor oudere werknemers, een tweede Generatiepact dus. Geert Lambert van SLP probeerde zijn liberale visie te overgieten met een sociaal sausje, maar het bleek een wel bijzonder flauwe dieetsaus te zijn.

Na een jarenlang neoliberaal beleid, met medeverantwoordelijkheid van de SP.a, worden de sociaal-democraten niet langer gezien als een alternatief voor de gewone werkende mens. De partij wordt niet meer gezien als een verdediger van de zwaksten in de samenleving. Het is geen toeval dat een aantal recente acties en strijdbewegingen zich richtten tegen het beleid van onder meer SP.a. Zo werd bij De Lijn gestaakt tegen de verhoging van de flexibiliteit van het personeel. De Vlaamse regering heeft de wachtlijsten in de welzijnssector niet aangepakt. De armoede is verder toegenomen.

Ook Groen! kwam niet bepaald links naar buiten op het debat in De Zevende Dag. Bruno De Lille beperkte zich tot een pleidooi voor een groene economie, antwoorden op de crisis hoorden we niet. Met een dergelijke linkerzijde is het niet moeilijk dat rechts op electoraal vlak kan scoren. Dat betekent niet dat er een "verrechtsing" is van de standpunten onder de kiezers, er is vooral een zoektocht naar alternatieven op het huidige beleid waarbij "officieel links" wordt geassocieerd met dat beleid.

Linkse antwoorden

Een discussiepunt in De Zevende Dag was de bankencrisis. Het meningsverschil tussen radicaal-links (De Bruyn en Mertens) en zacht-links (De Lille en Ridouani) was relatief beperkt. Zacht-links pleitte voor meer regels en een duidelijk kader voor de banken. Dat pleidooi wordt tegenwoordig zelfs gedeeld door Guy Verhofstadt en andere neoliberalen. Mertens en De Bruyn stelden het idee van een overheidsbank voorop. De kritiek op de operaties om de banken te redden, beperkte zich tot het ontbreken van garanties. Een openbare bank zou daar een fundamentele oplossing op bieden.

LSP verschilt op dat vlak van mening met De Bruyn en Mertens. Wij verzetten ons tegen de reddingsoperaties in de banksector. Uiteraard willen wij de belangen van de werknemers en de spaarders verdedigen, maar de huidige reddingsoperaties hebben daar niets mee te maken. Integendeel, na alle reddingsoperaties en miljarden gemeenschapsmiddelen voor de banken gaan deze gewoon verder met afdankingen en herstructureringen. Wij pleiten ook niet voor een terugkeer naar de tijd van de ASLK. Dat zou de crisis niet oplossen. LSP staat voor de nationalisatie van de volledige bankensector onder de controle en het beheer van de arbeiders en de gemeenschap. Bij die nationalisatie kan er slechts sprake zijn van compensaties voor de gewezen aandeelhouders op basis van bewezen behoeften, zodat de kleine aandeelhouders niet worden geraakt. Het pleidooi voor nationaliseren kwam spijtig genoeg niet aan bod in de televisiedebatten over “links in Vlaanderen”.

Wij denken ook niet dat links nood heeft aan meer populisme, een soort linkse Dedecker. Voor de rechterzijde is dat makkelijk, daar staat politiek los van acties en strijdbewegingen. Als links een sterkere kracht wil uitbouwen, zal het vanuit de arbeidersbeweging moeten zijn. Dat kan het beste met duidelijke antwoorden op de crisis: nationaliseren om jobs te redden, 32-urenweek zonder loonsverlies om het werk te verdelen, afschaffing van de fiscale cadeaus aan het patronaat (zoals de notionele intrestaftrek), afschaffing van het Generatiepact, meer publieke middelen voor onderwijs, geen commercialisering van de zorgsector,… Dat zijn stuk voor stuk eisen die naar voor worden gebracht in acties en bewegingen. De afgelopen weken waren er de betoging tegen de wachtlijsten in de zorgsector, de staking bij De Lijn of de Europese vakbondsbetoging. Daar werd de echte discussie gestart over hoe we de crisis kunnen bestrijden.

De televisiedebatten hebben jammer genoeg geen sterk beeld gebracht van hoe links verschillend kan zijn van de huidige gang van zaken. Dat ligt natuurlijk deels aan de wijze waarop de media werken: bij ons zijn er geen uitgebreide debatten waar je meer dan twee zinnen na elkaar kunt zeggen zonder onderbroken te worden. Maar het ontbrak in de debatten ook meermaals aan een scherp links antwoord.