De afgelopen 20 jaar werd de “Keltische Tijger” in heel Europa gebruikt als economisch model. Er werd massaal geprivatiseerd en de winsten van de rijksten waren erg groot. Het idyllische beeld voor de kapitalisten wordt nu echter bedreigd door een nieuw gegeven: de economische crisis.
Door Damien (Luik). Artikel uit de aprileditie van Socialistisch Links
Net als veel andere landen kent ook Ierland een stroom van problemen: een toename van de werkloosheid (tegen eind 2009 zouden er 500.000 werklozen zijn, 25% van de actieve bevolking), instorting van de financiële sector (een aandeel van de Bank of Ireland was anderhalf jaar geleden 17 euro waard was, nu wordt de waarde in eurocenten berekend), faillissementen van bedrijven,… De Keltische Tijger lijkt volledig ten onder te gaan.
De banken konden beroep doen op de middelen van de gemeenschap om niet volledig kopje onder te gaan. De herfinanciering van de banken omvat zowat 7 miljard euro gemeenschapsgeld. Maar dat volstaat niet, er wordt geschat dat er nog eens 20 tot 40 miljard euro zou moeten bijkomen. De 1% rijksten in het land beschikken samen over een fortuin van 87 miljard euro. Maar ze kunnen op beide oren slapen, de regering zal hen niet raken.
Fraudeurs gaan vrijuit
De regering lijkt zich niet te bekommeren om de fraudeschandalen bij een aantal aandeelhouders van de grote banken. Price Waterhouse Cooper (PWC) stelde een rapport op voor de regering, waarin werd gewezen op tal van schandalen bij de Anglo-Irish Bank. Zo leende de bank 300 miljoen euro aan tien zakenlieden om aandelen van Anglo-Irish Bank te kopen, de eigen directeurs kregen een lening voor in totaal 190 miljard euro. Een andere bank parkeerde 10 dagen lang 7 miljard euro bij Anglo-Irish Bank omdat dan de financiële gezondheid van deze laatste bank werd onderzocht. Zodra het onderzoek achter de rug was, verdween de 7 miljard euro opnieuw.
Financieminister Brian Lenihan was in het bezit van informatie over al deze zaken, maar maakte het niet bekend. Hij beweerde dat deel van het rapport niet gelezen te hebben… Ofwel is de minister van kwade wil ofwel kan zijn bekwaamheid in vraag worden gesteld. De media blijft overigens opvallend stil. Dergelijke schandalen zouden normaal gezien breed uitgesmeerd worden om de verkoopcijfers op te krikken, maar in dit geval leken de media ervan uit te gaan dat het niet hun taak was om te informeren. De media beperken hun rol tot het zaaien van verwarring.
Massaal verzet
De arbeiders werden misschien niet goed geïnformeerd, maar ze lieten zich niet voor de zot houden. Er werd begrepen dat er nood was aan collectieve acties om tot verandering te komen. Op 21 februari was er een massale betoging met meer dan 100.000 aanwezigen. De betogers gingen in tegen de regering omdat deze geen rekening houdt met de behoeften van de meerderheid van de bevolking.
Deze massale betoging was een reactie op de laatste aangekondigde “hervorming”: een verhoging van de belastingen voor overheidspersoneel, waardoor deze 7% van hun salaris zouden moeten inleveren. Deze aanval op de publieke sector is slechts een voorloper van ander onheil: ontslagen, besparingen, loonsverlagingen,…
De overheidsschulden zijn enorm toegenomen door de herfinanciering van de banken. Daarom wil de regering ten allen prijze geld zoeken. Nu wordt uitgehaald naar het overheidspersoneel omdat zij het relatief goed zouden hebben, wat meteen als een soort van favoritisme wordt bestempeld. Het doel is duidelijk: de werkenden verdelen om bij iedereen te besparen. En bovendien wordt een aanloop genomen om na de crisis verder te gaan met de privatisering van al wat nog in overheidshanden is.
De vakbonden lijken langzaam uit hun al te lange winterslaap te onwaken. Onder druk van onderuit werd tot de betoging van 21 februari opgeroepen maar tegelijk is de vakbondsleiding niet bereid om de strijd echt aan te gaan. Een deel van de vakbondsleiding maakt deel uit van het establishment (en riep bij het referendum over het verdrag van Lissabon bijvoorbeeld op om voor te stemmen). Dat is niet verwonderlijk voor leiders die vijf tot zes keer het loon van een gemiddelde arbeider verdienen. Voor de geplande betoging van maandag 30 maart (voor het ter perse gaan van dit blad) werd opgeroepen om geen stakingsacties te houden en slechts met een beperkt aantal militanten te betogen.
Een dergelijke opstelling zal niet volstaan om te antwoorden op de aanvallen. Dit kan leiden tot nederlagen in bedrijven waar met ontslagen wordt gedreigd. Bij Bausch & Lomb werd aangekondigd dat 195 jobs verdwijnen, een vertegenwoordiger van de vakbond beperkte zijn commentaar tot het uiten van zijn “teleurstelling” omdat “de vermindering van de arbeidsduur de ontslagen niet kon voorkomen.”
We mogen ons antwoord op de gevolgen van de crisis niet beperken tot “teleurstelling” of “vertrouwen in de goedheid van het patronaat”. De arbeidersbeweging moet zich organiseren om samen de strijd aan te gaan voor een betere toekomst!