Griekenland. Historische stakingsbeweging – steun voor links neemt toe

Op woensdag 19 maart was er in Griekenland één van de grootste algemene stakingen uit de geschiedenis. Het is onmogelijk om exacte cijfers naar voor te brengen, door de 48-urenstaking van de journalisten kwamen er ook geen kranten of elektronische nieuwsberichten. Wellicht namen zo’n 3 miljoen arbeiders deel aan de staking. In Athene trok de grote betoging zowat 200.000 manifestanten. Toch stemde het parlement de pensioenhervorming.

Andros Payiatsos, Athene

De aanleiding voor de actie werd gevormd door een wetsvoorstel dat op 20 maar werd besproken in het parlement. Het gaat om een wetsvoorstel met een aanval op de pensioenen. Deze algemene staking was de derde sinds december 2007. De staking nam historische proporties aan. De afgelopen drie weken ging de ene sector na de andere in staking om de pensioenen te verdedigen. De dokwerkers waren bij de eersten om in actie te komen. Er waren daarbij confrontaties tussen dokwerkers en de ordetroepen in de grote havensteden Pireas en Thessaloniki.

De vuilnisophalers volgden al snel met stakingsacties. Hierdoor bleven duizenden ton afval staan in de grote steden, in het bijzonder in Athene, Thessaloniki en Pireas. De rechtse regering onder leiding van de Nieuwe Democratie (ND) probeerde de staking te breken, maar had slechts beperkt succes.

De arbeiders van het elektriciteitsbedrijf zijn ook al drie weken aan het staken. De stroomtoevoer viel zowat dagelijks uit. De regering begon een lastercampagne tegen de arbeiders in de elektriciteitssector. Zo stelden ze dat deze arbeiders geen begrip hebben voor de ouderen, zieken en al wie te lijden heeft onder de winterse kou. De regering had het ook over de kleine winkeliers die schade kunnen lijden door de acties van de elektriciteitsarbeiders. De regeringspropaganda volstond niet om de publieke opinie tegen de stakers te keren: 85% van de Grieken verzet zich tegen de regeringsplannen en wil niet weten de hervorming van de pensioenen.

Bij het openbaar volgden eveneens een aantal 24-urenstakingen. Ook arbeiders in de mediasector (naast de journalisten) gingen meermaals voor 24 uur in staking.

De directie van het elektriciteitsbedrijf trok naar de rechtbank in een zaak tegen de vakbond. De directie eiste het einde van de staking. De rechters gaven de directie gelijk en stelden dat de staking moest stoppen en dat er in de toekomst geen nieuwe staking rond dezelfde eisen mag komen. Dat is democratie in de 21ste eeuw. De staking werd niet beëindigd, de lokale vakbondsafdelingen beslisten om de verantwoordelijkheid voor de staking op lokaal vlak op te nemen.

De beslissing van de rechtbank tegen de staking van de elektriciteitsarbeiders, moedigde andere patroons aan om juridische procedures op te starten tegen de stakende arbeiders. Ze werden echter al snel met een groot probleem geconfronteerd: ook de advocaten gingen een week lang in staking. Hierdoor konden de rechtbanken een week lang niet functioneren!

Historische stakingsgolf

De twee weken voor de algemene staking van 19 maart vormden een historische episode in de geschiedenis van de Griekse arbeidersklasse. Er is een enorme vastberadenheid en afkeer tegenover de rechtse regering. De omvang van deze stakingsbeweging was ongezien sinds 15 jaar. De laatste beweging van die omvang vond plaats tegen de ND-regering vlak na de val van de Sovjetunie.

De stakingsgolf gaat gepaard met politieke ontwikkelingen. Syriza, een nieuwe linkse politieke formatie die 5% haalde bij de verkiezingen van september 2007, staat intussen in de peilingen op 15%. Deze sterke stijging komt door het gebrek aan een politiek alternatief. De belangrijkste oppositiepartij, de zogenaamd “socialistische” PASOK biedt geen alternatief. Syriza evolueert intussen naar links en komt hierdoor dicht bij de eisen en de strijd van de arbeiders en jongeren te staan.

De heersende klasse is bang dat het tweepartijstelsel, dat steeds nuttig was om haar belangen te verdedigen, vandaag in gevaar is. Op basis van de peilingen van de laatste paar maanden, zou het onmogelijk zijn om een meerderheidsregering te vormen. Pasok gebruikte deze vaststelling om Syriza op te roepen om ‘samen te werken’ aan een ‘gemeenschappelijke’ regering, maar Syriza weigerde dit.

De Griekse afdeling van het CWI, Xekinima, werkt nauw samen met Syriza en riep bij de vorige verkiezingen al op om voor deze formatie te stemmen. Sinds de herfst bediscussiëren we hoe we nog sterker kunnen samenwerken.

Crisis op alle niveau’s

Griekenland kent een crisis op alle vlakken, zowel economisch, sociaal als politiek. Er is een vastberaden sfeer onder de arbeiders en jongeren die willen verdergaan met de stakingen en strijd. Dat is opvallend, zelfs indien er een parlementaire meerderheid is voor de pensioenhervorming, zullen de acties gewoon verder gaan. Velen stellen: “We gaan door tot we hen ten val brengen” (ze bedoelen de regering).

Een belangrijk obstakel daarbij is de rol van de vakbondsleiding die niet zo ver wil gaan als de meeste arbeiders en jongeren.

Deze beweging is een uitdrukking van het rotte karakter van het kapitalisme. De logica van het winstsysteem bestaat uit aanhoudende aanvallen op de levensstandaard en vroegere verworvenheden van de arbeidersklasse. Enkel een socialistische programma kan een stap vooruit aanbieden voor de arbeiders en jongeren.

Veel arbeiders en jongeren hopen dat Syriza in staat zal zijn om een alternatief te bieden. Tegelijk is er wel enig wantrouwen, in het verleden hebben “linkse” partijen te vaak verraad gepleegd. Syriza heeft geen duidelijk socialistisch programma, ook al verwijst de partij vaak naar socialisme. De discussie over het programma van de partij is belangrijk in Syriza. De partij zal een duidelijk en strijdbaar socialistisch programma moeten aannemen dat opkomt voor het omverwerpen van het kapitalisme en de opbouw van een socialistische samenleving. Zoniet kan de opkomst van de partij snel leiden tot ontgoochelingen en desillusies.

Xekinima neemt als waarnemer deel aan lokale meetings van Syriza. We werden ook uitgenodigd om te spreken op de nationale bijeenkomst van Syriza vorig weekend. Telkens leggen we daarbij nadruk op de noodzaak van een effectieve strijd tegen de neoliberale aanvallen en de nood van een socialistisch programma.