Regeringscrisis leidt uiteindelijk tot tripartite

Op 12 juni stelden we op deze site reeds dat de verkiezingsuitslag quasi enkel tot een tripartite zou kunnen leiden waarbij het mogelijk tot een breuk zou komen tussen CD&V en MR met hun respectieve nationalistische kartelpartners. Zes maanden later blijkt dit een vrij correcte inschatting te zijn geweest. Of SP.a nu al dan niet meedoet, maakt weinig verschil: een regering met drie politieke families is een vorm van tripartite.

Na zes maanden politieke crisis komt er schot in de zaak. Het witte konijn dat koning Albert bovenhaalde in de figuur van Verhofstadt lijkt succesvol te zijn in een poging om een voorlopige regering op de been te brengen. Het wordt echter geen oranje-blauwe coalitie zoals werd vooropgesteld door Leterme, maar een vorm van tripartite. Nu kan de discussie over de invulling van de postjes beginnen.

Deze regering zal geen stabiele regering worden. De PS bevindt zich in een minderheidspositie in de regering en wil gebruik maken van CDH om vanuit de regering een vorm van oppositie te voeren tegen de eigen regering. Niet dat de PS en CDH veel linkser zouden zijn. In de regionale regering vormen beide partijen samen een meerderheid en zowel de Waalse als de Brusselse regering doen er zowat alles aan om aan te tonen dat ook zij een neoliberaal beleid voeren. Toen Waals minister-president Demotte werd gevraagd waarvan hij het meest jaloers was bij het beleid van de Vlaamse regering, stelde hij zonder blozen: de activering van de werklozen. De cijfers geven ook aan dat er een toename is van de jacht op de werklozen langs Franstalige kant en de PS is bereid om dat verder op te drijven. Ook CDH stond vooraan in de aanvallen op het stakingsrecht, onder meer in de discussie die werd opgestart door Ryanair in Charleroi.

De PS en CDH zullen de federale regering gebruiken om enerzijds te stellen dat er geen regering zonder hen kan gevormd worden, maar tegelijk zullen ze gebruik maken van hun minderheidspositie om afstand te bewaren tegenover de regering. De oppositierol van SP.a zal de PS in die zin ook nuttig uitkomen. Voor de liberalen is het duidelijk dat MR haar ambities zal moeten verminderen, net zoals eerder Leterme ook al tot verregaande toegevingen werd gedwongen (onder meer door een regering te vormen zonder staatshervorming en onder leiding van Verhofstadt). MR zal niet de premier leveren en zal geen regering zonder PS kunnen vormen. Bovendien zal het de aanwezigheid van PS én CDH moeten tolereren.

Eerder moesten ook VLD en CD&V/N-VA toegevingen doen. Open VLD beweerde tegenstander te zijn van een tripartite, maar intussen is het afgezwakt tot een regering zonder SP.a. Alsof SP.a na de zware verkiezingsnederlaag en met de ervaring van het beleid waar SP.a ook voor staat in de Vlaamse regering, een dermate groot verschil zou maken. Bovendien was het makkelijk voor Somers om de pijlen op SP.a te richten, deze partij maakte eerder zelf duidelijk dat het niet stond te springen om in een regering te stappen en dat los van de houding van de PS. CD&V zal in een regering stappen zonder staatshervorming en met Leterme als minister die een staatshervorming moet voorbereiden. Zal Leterme de komende drie maanden slagen in wat hij niet kon realiseren de afgelopen zes maanden? Dat valt te betwijfelen. Bovendien zal N-VA, dat bewust buiten de regering zal blijven, harde voorwaarden stellen.

De verhouding tussen CD&V en N-VA zal mogelijk niet makkelijker worden met Leterme als minister van staatshervorming. Het falen van Leterme zou het einde betekenen van diens ambities om premier te worden. Bovendien zou een ministerschap voor de zwakke CD&V-voorzitter Vandeurzen de weg openen voor sterke man Etienne Schouppe aan het hoofd van CD&V. Tijdens deze regeringsformatie liet Schouppe al meermaals blijken dat hij niet bang is van kritiek op de kartelpartner. De Crem mag omwille zijn stemming over BHV in de Kamercommissie dan wel beloond worden met een ministerpost, de communautaire positie van CD&V blijkt ondergeschikt te zijn aan persoonlijke ambities. Getuige daarvan is het feit dat ook CD&V ervoor pleitte om CDH in de regering op te nemen. Zoveel enthousiasme voor de partij van Milquet lijkt vreemd, maar heeft natuurlijk alles te maken met de krachtsverhoudingen die anders te sterk in het voordeel van de liberalen zou zijn.

De voorlopige regering zal geen stabiele regering zijn en het is al uitkijken naar algemene verkiezingen in 2009, zowel voor het regionale als het federale parlement. Het politieke theater van de afgelopen maanden toont de noodzaak van een eigen arbeiderspartij die de belangen van de werkenden en hun gezinnen opneemt. Nu beschikken we enkel over komedianten en postjesjagers die niet eens een mooi theater brengen. Om onze koopkracht en sociale zekerheid te verdedigen, zullen we zelf moeten werken aan een politiek instrument.