Your cart is currently empty!
Arbeiders in de Balkan willen niet enkel kruimels ook brood !
Er zijn in de Balkan het laatste decennium veel interessante ontwikkelingen geweest. Een grondige analyse zal nodig zijn om de arbeidersklasse perspectief en vooral een politiek alternatief te bieden. Maar ik zal verder de recentste gebeurtenissen omschrijven, de massabetoging in Slovenië, de verkiezingen in Kosovo en de verkiezingen in Kroatië.
Schijnverkiezingen in Kosovo
De schijnverkiezingen van Kosovo werden door de internationale burgerij nauwgezet gevolgd. Er was slechts een opkomst van 45%. Vooral het Amerikaanse imperialisme ziet in Kosovo de mogelijkheid om een nieuwe afzetmarkt te creëren.
De Russisch gezinde burgerij en de Servische nationalisten zien dat echter anders en willen een onvoorwaardelijke controle over de Kosovaarse Provincie. Gezien het feit dat er maar 200.000 Serviërs wonen in Kosovo tegen 2 miljoen etnische Albanezen is onvoorwaardelijk bestuur van Belgrado pure hypocrisie!
De overwinning van de voormalige rebellenleider van het Kosovaarse Bevrijdingsleger Thaci en zijn Democratische Partij is voor de bevolking in geen enkel opzicht een vooruitgang. Thaci dreigt ermee een eenzijdige onafhankelijkheid uit te roepen als de Serviërs voor 10 december niet willen toegeven. Verder wil hij ook de economie opkrikken door goedkopere en flexibele jobs te creëren. Er moet een optimale productie komen en de vrije markt moet zijn ingang voor de volle 100% kunnen waarmaken. Hij wil buitenlands kapitaal aantrekken door de lonen laag te houden, en hij wil investeren in de infrastructuur waarvoor hij gaat lenen bij zijn vrienden van het IMF aan immens hoge intrestvoeten, dat allemaal op de kap van de arbeiders en hun gezinnen. De wegen zouden worden aangelegd door de Oostenrijkse concern Stadler dat al meerdere malen in opspraak is gekomen voor uitbuiting van de arbeiders. Kosovo moet volgens hem zich opmaken om bij de Europese Unie te gaan horen binnen 10 jaar als een gezond economisch land, waar de burgerij sterft van zwaarlijvigheid en de arbeiders van honger. Moeten we echt naar een Amerikaans model ?
> Lees ook: Kosova. After elections – before explosions
Slovenië: massale betoging
“Wij zijn voldaan, niet van brood maar wel van uitbuiting!” Dat was de strijdbare slogan waarmee de kop van de stoet betogende arbeiders studenten en gepensioneerden door de straten van Ljubljana trok.
Sinds de onafhangekelijkheid van Slovenië stapelen er zich steeds meer en meer problemen op voor de Sloveense arbeiders. De kop op de nagel was de toetreding tot de Europese Unie waar slechts 60% van de bevolking voor stemde. Sinds de toetreding zijn alle sociale verworvenheden in een stroomversnelling aangevallen door de burgerij. Op hetzelfde moment konden grote businessmannen en managers op de grootste lastenverlagingen ooit rekenen. De armoede steeg plotseling in ongeziene wijze, zo ook de werkloosheid en vooral de criminaliteit. Het toppunt was toen enkele criminelen een Mercedes stalen van op de meest bewaakte privé-parking van Slovenië, die van het nationaal politiecommissariaat.
Niet enkel in België kennen we regionale tegenstellingen, in Slovenië wordt het oosten systematisch benadeeld en kiest de burgerij ervoor om enkel in het toeristische westen te investeren.
Vorig jaar heeft de overheid een massaal verhuis georganiseerd van Roma zigeuners uit het westen van Slovenië naar het oosten Dit omdat er zich spanningen voordeden tussen de plaatselijke bewoners en de zigeuners. De zigeuners woonden volledig legaal en toch werden ze tegen wil en dank behandeld als uitschot. Het is een feit dat de meesten geen echt inkomen hebben, dit verplicht hen om het geld natuurlijk op illegale wijze en meestal in het zwart te verdienen. De overheid ondersteunt de minderheidsgroepen op geen enkel vlak. Rond de eeuwwisseling is er een beperktheid in tijd voor de uitkeringen gekomen en wordt er strenger op toe gezien als het wel “goed“ besteed wordt. De meeste kinderen van de zigeuners gaan slechts tot hun 15de naar school en zijn totaal geïsoleerd van de rest van hun leeftijdsgenoten. Daarnaast is er ook een groot cultureel verschil dat door de moeilijke economische omstandigheden door de patroons wordt uitgespeeld en de onverdraagzaamheid een vorm aan neemt die men vroeger nooit voor mogelijk zou geacht hebben. De arbeiders en hun kinderen worden voortdurend tegen elkaar opgezet, wie zich niet schikt naar de patroons kan het wel vergeten. Wie zei dat dit tijden van vrede waren?
Het parlement in Slovenië is één grote hoop hypocrisie, voor 1990 bekleedden de meeste van hen belangrijke functies binnen de socialistische federatie en enkele maanden later hadden ze hun jas binnenstebuiten gekeerd en werden ze opeens aanhangers van de vrije markt. Dit is het bewijs dat de politiek, zeker op het einde, in het oude Joegoslavië puur bureaucratisch was en de neoliberale trend al gulzig werd voorbereid.
Op dit moment ondergaan de arbeiders harde aanvallen van de patronen wat een directe aanleiding gaf om te gaan betogen. De betoging werd georganiseerd door de vakbonden en werd ondersteund door de studenten van de Universiteit van Ljubljana. De enorm lage lonen en de hoge kosten voor eten en energie waren de directe aanleiding om actie te voeren. Mocht het al vervelend klinken in uw oren dan wil ik het nog eens herhalen dat dat enkel door de toetreding tot de EU komt.
Ik zal even de situatie van mijn eigen vader schetsen. Mijn vader groeide op in een vreedzaam land waar hij genoot van gratis gezondheidszorg en gratis onderwijs, hij kon lenen van de staat zonder voorwaarden en zonder interest om een huis te bouwen voor zijn familie. Hij studeerde af als hôtel de maître, en kreeg onmiddellijk na zijn studies werk toegewezen in een plaatselijk hotel. Hij ging elke dag naar zijn werk en in de vakantie ging hij bijna voor niets op reis omdat dat georganiseerd was door de arbeidersvereniging van zijn werk. Hij kon naar een soort “resort” aan de kust dat eigendom was van de arbeiders van dat hotel, hij kon daar gratis gebruik maken van de voorzieningen en moest enkel een bijdrage betalen voor variabele kosten. Het “resort” zelf was aangekocht door de democratisch verkozen leiding van het hotel voor de arbeiders. Het stond mijn vader ook vrij om naar het buitenland te trekken zoveel hij wou. Voor hij met mijn moeder trouwde, was hij in al in heel Europa geweest, Egypte, Marokko, USA, India, Pakistan en Algerije. Vandaag, werkt mijn vader die ondertussen 50 jaar is in erbarmelijke omstandigheden voor een Oostenrijkse concern die autosnelwegen aanlegt, 10 uur per dag aan een geen enkele sociale zekerheid. Hij weet zelfs niet of hij de dag na morgen nog werk zal hebben omdat de contracten wel worden opgesteld maar niet ondertekend en er wordt ook geen termijn ingevuld op die manier kan de baas hem ontslaan wanneer en waarom hij maar wil en hoeft hij geen “extra’s” te geven als rechtmatige verlofdagen, overuren, financiële bonussen en andere extra legale voordelen. Het woord veiligheid kent geen budget op de werven waar mijn vader elke dag zijn leven riskeert, hij zou helaas niet meer de eerste zijn…En dat allemaal, het toppunt van al, aan 200 à 300 euro per maand in een streek waar er werkloosheid heerst tussen de 40 en 50 % ! In minder dan 15 jaar zijn er enkele woorden aan de Sloveense woordenboeken toegevoegd, zoals “herstructureringen”, “afvloeien”, “geen naakte ontslagen”, “vreemdelingen”, “winst”, “eigenbelang” “corrupte politici” en ga zo maar door…
De arbeiders merken een inflatie op en een groter contrast op het sociaal landschap. Hun onmiddellijke eisen waren een loonsverhoging in vergelijking met hun dagelijkse geleverde arbeid! Het protest was eerst gericht tegen zowel de regering als de werkgeversorganisaties, maar de regering die in minder dan een voormiddag 2 tegenstrijdige berichten de wereld uitstuurde, draaide haar kar toen bijna 5% van de Sloveense bevolking in de straten van Ljubljana betoogde!!!
De regering stuurde dan maar de minister van Werk en Sociale Zaken Marjeta Cotman, die zich al gauw bij de betoging aansloot. Wel raar hoe een minister bevoegd voor werk en sociale zaken nog nooit van die problematiek van de lage lonen van de arbeiders zou hebben gehoord??? Waar zou die minister zich dan mee bezig houden vroegen de arbeiders zich af.
Op het Congres-Plein vertrok de betoging en verzamelde ook de vakbondsleiding. Terwijl ze zich naar de arbeiders richtten, zeiden ze tegen de regering en de werkgeversorganisaties het volgende: “Beste kameraden, vandaag vragen wij niets meer aan hen. Beste kameraden, vandaag eisen we alleen nog maar! We eisen een onmiddellijke loonsverhoging van 3,5 % en als dat niet wordt ingewilligd dan kan de regering zich verwachten aan een algemene staking in januari!”. In de media verklaarde dezelfde vakbondsleiding nochthans iets helemaal anders. Daar eisten ze ook een loonverhoging van 3,5%, maar toen hen werd gevraagd waarom, antwoorden ze dit: “Iedere econoom met gezond verstand weet toch dat een inflatie alleen maar kan worden opgevangen als je de lonen van de werkende mensen verhoogt en zo hun koopkracht doet stijgen zodat er meer wordt geconsumeerd en uiteindelijk het land concurrentieler wordt!”. Als dat de reden is waarom de lonen omhoog moeten, dan zegt dat genoeg over de vakbondsleiding…
Premier Janez Jansa vond de acties van de vakbonden iets te gewaagd en onverantwoordelijk voor de economische activiteit van het land, wel vond hij de betoging “legaal” en hij steunde zijn minister van Werk en Sociale Zaken. Steunde hij dan ook de 70000 arbeiders? Hij vond dat de betoging niet het juiste instrument was, hij pleitte voor een dialoog tussen de werkgeversorganisaties en de vakbondsleiding, en die dialoog, zo stelde hij, wil de regering met plezier opzich nemen. Na afloop van de betoging verzamelden de betogers voor het parlement en zongen ze de Internationale, een oude traditie van de verenigde Joegoslavische vakbond.
Volgens de berekeningen in september 2007 van het Nationaal Instituut voor Statistiek van Slovenië was het laagste loon € 538,53 BRUTO en het gemiddelde loon € 1259,07 BRUTO.
In hevige sneeuwval en in koude vriestemperaturen op 26 november 2005 betoogden al 40000 tot 50000 arbeiders tegen de toenmalige regering die een éénmalige verhoging van de belastingen wilde doorvoeren. En al in 1998 betoogden ongeveer 20000 arbeiders tegen de toenmalige regering en haar hervormingen om de systeem van de pensioenberekening aan te passen. De druk op de arbeiders wordt groter en groter !
De tekst van enkele spandoeken die de arbeiders met zich mee droegen op de betoging: “Jouw zittingsgeld is meer als mijn maandloon”, “Hoe komt het dat het brood zo duur is terwijl ons eigen vlees en bloed zo spotgoedkoop”, “Jij, directeur, vertel me eens, weet jij hoe een briefje van € 100 eruit ziet ?”
Er is een socialistisch alternatief !
De arbeidersklasse heeft hard gestreden, de weg vooruit lag vroeger in het uitdrijven van de bureaucratie via een politieke revolutie, en het opbouwen van een nieuwe, vrijwillige federatie van arbeidersdemocratieën met een geïntegreerde geplande economie die tegemoet komt aan de behoeften van de arbeidersklasse van alle nationale en etnische groepen. Alleen de arbeidersklasse uit de Balkan kan oplossingen vinden voor hun eigen crisis.
De splitsing van Joegoslavië is een verloren veldslag voor de arbeiders want daarmee viel ook de federale vakbond uiteen. Maar uiteindelijk zullen de arbeiders, ziek geworden van het bloedvergiet en de ineenstorting van hun levensstandaard en dat terwijl de nieuwe profiteurs rijker worden, in actie komen tegen hun heersende klassen.
Willen ze echter een einde maken aan dit sectaire conflict dan zullen deze bewegingen van bij het begin een fijngevoelige benadering moeten aannemen tegenover het nationaliteitenvraagstuk. De ervaring van de strijd zal de arbeiders bewust maken van de noodzaak tot eenheid.
Maar om de basis te leggen voor het beëindigen van dit conflict is de bewuste tussenkomst nodig van een revolutionaire organisatie die gevoelig is voor de historische ervaring van onderdrukte nationale minderheden en die hiermee niet alleen rekening houdt bij het formuleren van haar eisen maar ook in haar dagelijkse activiteit. Garanties tegen discriminatie van alle nationale en etnische zullen de norm moeten zijn. Er zal moeten gevochten worden voor het recht van alle vluchtelingen om naar hun republieken terug te keren. Om de paramilitairen te verdrijven zullen democratisch gekozen zelfverdedigingcomités onder controle van de arbeidersklasse moeten worden opgezet. Dit zal de basis leggen voor de strijd tegen het kapitalisme in de Balkan.
Een nieuwe Joegoslavische federatie van arbeidersdemocratieën, gebaseerd op een democratisch geplande economie zou de basis leggen voor het beëindigen van het bloedbad dat dit gebied nu reeds jaren lang overspoelt. Het zou dé passende wraak zijn op alle valse ideologieën die de volkeren van Joegoslavië al meer dan een eeuw in hun greep houden.