Leterme dient ontslag in als formateur

Na ruim 70 dagen regeringvorming bleek het dan toch de week van de waarheid geworden te zijn. Vandaag heeft Leterme zijn ontslag als formateur ingediend bij de koning. Na de moeizame onderhandelingen van de afgelopen weken, bekrachtigt hij daarmee de meningsverschillen tussen de roomsblauwe partijen.

De ultieme poging van Leterme om alle partijen terug aan de onderhandelingstafel te krijgen, is mislukt. Waar enkele liberale topfiguren afgelopen weekend nog spraken van een “crisette”, is er nu duidelijk sprake van een ernstige politieke crisis. Reynders (MR) had Leterme eerder een ultimatum opgelegd om de onderhandelingen voor vandaag te hervatten. Dat ultimatum is niet gerealiseerd waarop de MR nu hoopt dat Leterme kan worden opgevolgd door Reynders zelf.

De afgelopen weken waren er heel wat tegenstellingen tussen de verschillende partijen, aangevuld met een weinig verhulde machtsstrijd. Vanuit liberale kringen wordt in Leterme en diens CD&V een concurrent gezien. Na de harde woorden voor de verkiezingen, laten de liberalen Leterme nu afzien.

Er wordt algemeen verwacht dat de koning het ontslag van Leterme als formateur zal aanvaarden (zodra hij vanuit zijn vakantiebestemming teruggevlogen is naar ons land). Mogelijk wordt Leterme dan opgevolgd door een Franstalige politicus.

De vorming van een roomsblauwe regering lijkt met deze nieuwe ontwikkeling steeds meer onzeker te worden.

Dit lijkt ons een goede gelegenheid om te verwijzen naar de analyse die we op deze website publiceerden op 12 juni, vlak na de verkiezingen. Onder het tussentiteltje “Regering vormen wordt aartsmoeilijk”, schreven we toen:

“Leterme staat voor een aartsmoeilijke opdracht: hij is het zichzelf en zijn kartelpartner verplicht een staatshervorming uit de brand te slepen. Hij moet zich echter hoeden voor de extremisten die hem in de rug porren en klaar staan om “verraad” te schreeuwen. Hij kan het zich nauwelijks veroorloven diens kartelpartner NVA met lege handen achter te laten.

“Langs Vlaamse kant was de SP.a een geschikte partner geweest, maar die ligt voorlopig uitgeteld buiten westen. De groenen liggen CD&V-NVA helemaal niet en nog veel minder hun communautaire wirwar. De VLD blijft over, net die partij, die zich op het communautaire vlak uitspreekt voor een versterking van de federatie, iets wat men in NVA kringen niet graag hoort. Lijst Dedecker is dan weer voor de VLD wellicht onbespreekbaar.

“Aan Franstalige kant kan Leterme zaken doen met de liberalen van MR, maar zal weerstand ondervinden vanwege diens eigen familie, de CdH. Hij mag zich in het scenario Rooms/blauw bovendien aan een PS verwachten die vanuit de oppositie iedere franstalige toegeving op communautair vlak genadeloos zal afstraffen. In die zin ziet het ernaar uit dat een regeringsvorming niet van een leien dakje zal lopen en lang kan aanslepen. Misschien zelfs zo lang dat Leterme voor een verscheurende keuze wordt geplaatst die hem dwingt het tot een breuk te laten komen met NVA doordat een Rooms/blauwe coalitie, eventueel aangevuld met een derde partner, stuk loop op de staatshervorming. In dat geval is een klassieke tripartite, eventueel met de SP.a toch nog op de oppositiebanken, niet uitgesloten. Een dergelijke regering zal echter onvermijdelijk een crisiskabinet zijn die er wellicht in aanloop naar de regionale verkiezingen van 2009 de brui aan geeft.

“Bovendien staat Leterme voor sociaal-economische uitdagingen die geen klein bier zijn. Zeker als er een rechtse Rooms/Blauwe meerderheid wordt gevormd, zal het patronaat die gelegenheid aangrijpen om haar verlanglijstje kenbaar te maken. Beperking van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd, een forse lastenverlaging voor de bedrijven, mogelijk uitstel van de sluiting van kerncentrales, forse afslanking van de openbare diensten… het komt er allemaal aan. Tegen het einde van dit jaar nog zou al voor 3 à 4 miljard euro moeten gevonden worden, maar of dat allemaal kan zonder de vakbonden uit hun sloffen te doen schieten, is nog maar de vraag. Bovendien staat Leterme in 2009 hoe dan ook voor Vlaamse en Europese verkiezingen waarin zijn beleid mogelijk afgestraft kan worden.”