Duitsland. 250.000 betogers tegen het asociaal beleid van de regering-Merkel

Afgelopen weekend vonden in Duitsland grote betogingen plaats om te protesteren tegen het asociaal beleid van de regering-Merkel. De “grote coalitie” van sociaal-democraten en christen-democraten ligt er onder vuur omwille van de harde besparingen die het wil doorvoeren. Vooral de verhoging van de pensioenleeftijd tot 67 jaar leidt tot ongenoegen.

De regering van sociaal-democraten en christen-democraten werd geconfronteerd met de grootste betogingsgolf sinds enkele maanden. Eind 2003 waren er grote acties tegen het besparingsprogramma Hartz IV van de toen nog rood-groene regering. Dat werd gevolgd door een hete zomer van maandagbetogingen in 2004.

De protestbewegingen zorgden ervoor dat het politieke toneel in Duitsland ernstig veranderde. Er was de opkomst van de nieuwe formatie WASG op basis van het protest tegen het asociaal beleid. In een kartel met de PDS haalde de WASG een verkiezingsdoorbraak op nationaal vlak (met een score van 8,7%). De regeringspartijen verloren waardoor er een “grote coalitie” moest gevormd worden tussen de SPD en de christen-democraten van de CDU/CSU. Die laatsten slaagden er nochtans niet in om een sterke vooruitgang te boeken.

Het werd dus een regering van de grote partijen, en ook wel van de verliezers. Samen zouden de verliezers ‘sterker’ staan in hun pogingen om de sociale verworvenheden aan te pakken. Bij de eerste plannen stuitten ze echter op massaal verzet. Vooral het voorstel om de pensioenleeftijd op te trekken tot 67 jaar kan op heel wat tegenstand rekenen.

Het verzet tegen dat soort maatregelen in Duitsland is ook voor ons van cruciaal belang. De afgelopen jaren was Duitsland wat een trendsetter op het vlak van een neoliberaal beleid waarbij de lonen en de arbeidscondities werden ondermijnd. Het is geen toeval dat het Belgische patronaat als het om de lonen gaat, steeds verwijst naar de situatie in de buurlanden. Daarmee hebben ze het niet zozeer over Frankrijk en Nederland (waar de lonen sterker stegen dan in België), maar over Duitsland.

De huidige beweging stelt de vraag naar een politiek alternatief in Duitsland. De bonden protesteren tegen het beleid van de twee grootste politieke formaties. Maar het is het straatprotest dat kan rekenen op een steun van de meerderheid van de bevolking. De betogingen mogen in die zin slechts een eerste stap zijn, die moeten worden gevolgd door een stakingsbeweging. Stakingen raken het systeem immers waar het pijn doet: in de geldbuidel.

Maar deze syndicale beweging zal haar eisen ook politiek moeten kunnen verdedigen. De PDS heeft op lokaal vlak heel wat fouten gemaakt met een deelname aan een neoliberaal beleid in twee Oost-duitse deelstaten. Dat ondermijnt haar geloofwaardigheid en met haar die van de WASG dat een snelle fusie met de PDS wil. Er zijn nochtans enorme mogelijkheden voor de WASG als het opkomt met een consequent programma en een actieve deelname aan de protestbeweging. Op die manier kan het uitgroeien tot een echt politiek verlengstuk en kan het de protestbeweging tegen de aanvallen van de regering versterken. Dat zal nodig zijn, want de vakbondsleiding heeft niet direct een beeld op hoe het verder moet.