Bereidt de VS een aanval voor op Iran?

De Verenigde Staten maken plannen voor militaire aanvallen op Iran, zo werd vorig weekend beweerd in een aantal kranten. De voorbije weken zijn we dichter gekomen bij een mogelijke confrontatie rond de nucleaire energie en mogelijke aanmaak van kernwapens in Iran. Dit heeft potentieel enorme globale gevolgen.

Per-Åke Westerlund

De voorbereidingen van het VS-leger omvatten meer dan “standaard voorbereidingen” en zijn de afgelopen maanden “veel dringender geworden”, zo stelde een hooggeplaatste bron van het Pentagon aan een journalist van de Britse krant Sunday Telegraph. “Het centrale commando en het strategische commando gaan na wat de doelwitten zijn, met welke wapens men te maken heeft en bereiden de logistiek voor een operatie voor”, zo stelde de krant.

Indien effectief een luchtaanval zou plaatsvinden, kan dit leiden tot 10.000 doden volgens de Oxford Research Group in een nieuw rapport. Dezelfde groep waarschuwde voor de oorlog in Irak voor de mogelijke gevolgen.

Een jaar geleden voorspelde de Amerikaanse journalist Seymour Hersch dat Iran het volgende doelwit zou kunnen zijn van de VS-regering. Hij deed een interview met een aantal topofficieren in de VS die stelden dat de VS in deze kwestie langs de VN zou gaan.

Senator John McCain, die zich voorbereidt voor de volgende presidentsverkiezingen, stelde reeds dat een militaire aanval op Iran een “ultieme” methode zou zijn. Ook topfiguren van de democraten steunen dit idee. Bush zelf sluit een gewapende aanval niet uit. De beruchte minister van defensie, Donald Rumsfeld, voerde de druk op Iran op door het land in januari te vermelden als een belangrijkste steun voor het terrorisme. Moest Iran over kernwapens beschikken, zou dit gezien worden als een belangrijke bedreiging voor de VS en de belangen van de VS in het Midden-Oosten.

De VS heeft de middelen voor een aanval met honderden militaire gevechtsvliegtuigen in militaire bases. Ze zouden ook B2 bommenwerpers kunnen inzetten die momenteel in Missouri staan.

Een islamitische bom?

Zelfs indien de VS-regering een aanval wil, zijn er nog steeds belangrijke politieke condities waarin wordt opgetreden. De wereldsituatie legt een aantal belangrijke beperkingen op aan de VS-regering.

De bezetting van Irak was een complete mislukking. De VS-troepen raken gedemoraliseerd en het verzet groeit. De olieproductie is er nog steeds lager dan in 2003 en de beloofde democratie is een farce.

De verkiezingsoverwinning van Hamas in Palestina en de gewelddadige reactie tegenover de Mohamed-cartoons benadrukt de breed verspreide haat tegenover het imperialisme, vooral het VS-imperialisme, in het Midden-Oosten. Er is een laag in Iran die voorheen illusies had in een mogelijke VS-interventie, maar recente peilingen geven aan dat 80% van de Iraanse bevolking op dit ogenblik gewonnen is voor het recht van het land op de aanmaak van een eigen nucleair arsenaal.

Bush staat onder druk, maar niet enkel omwille van de onstabiliteit in het Midden-Oosten en de publieke opinie tegen de oorlog, maar ook omwille van de groeiende economische problemen die niet in het minst verbonden zijn met de dure olieprijzen. Het wereldkapitalisme is afhankelijk van Iran, de vierde grootste olieproducent op wereldvlak.

Voorstanders van de oorlog stellen dat een “islamitische bom” moet worden vermeden. Maar wat hebben zij gedaan om te vermijden dat het islamitische regime in Pakistan een nucleair wapenarsenaal heeft uitgebouwd, maar op geen weerstand stuitte van de VS omdat het de “oorlog tegen het terrorisme” steunt. Bovendien blijkt dat de nucleaire technologie in Iran zou aangekocht zijn in Pakistan, bij Abdul Quadeer Khaan, een exporteur van nucleaire goederen.

Tenslotte blijkt dat het Internationaal Atoomagentschap sinds het begin van de inspecties drie jaar geleden, geen enkel bewijs heeft gevonden van de mogelijke voorbereiding van de aanmaak van een atoombom. Zelfs de CIA stelt dat het nu zo’n 5 tot 10 jaar zou duren vooraleer Iran over atoomwapens kan beschikken. Volgens het Britse Instituut voor Strategische Studies zou het minstens drie jaar duren.

Internationaal Atoomagentschap en de VN

Op 3 en 4 februari bracht het Internationaal Atoomagentschap verslag uit over deze kwestie aan de VN-Veiligheidsraad. Drie regeringen stemden tegen, Cuba, Venezuela en Syrië.

Rusland verkocht recent nog wapens aan Iran ter waarde van 1 miljard dollar en is betrokken bij de oliehandel vanuit Iran. Iran is de belangrijkste olieleverancier van China. Toch stemden beide landen voor het rapport van het Atoomagentschap, na zware druk van de VS en omdat het regime in Teheran hun advies niet volgde om zich zachter op te stellen.

De beslissing laat ruimte aan Iran om afstand te doen van haar plannen. Het land heeft daartoe tot 6 maart de tijd gekregen. Maar het is onwaarschijnlijk dat China en Rusland hierna voor sancties zouden stemmen, laat staan voor militaire acties.

De kwestie van een potentieel atoomwapen kwam sterk in de actualiteit toen de VS in 2003 bewijsmateriaal verkreeg dat uranium werd verrijkt in Natanz. Een jaar eerder noemde George W Bush Iran als één van de landen van de “as van het kwade”, samen met Noord-Korea en Irak. Het verrijken van uranium in Natanz werd bevestigd door Teheran, maar het regime stelde dat dit gebeurde met het oog op het ontwikkelen van kernenergie en niet voor kernwapens.

Washington bediscussieerde toen reeds militaire opties, maar de 3 belangrijkste Europese landen (Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland) begonnen onderhandelingen met Iran. De Europese landen verzetten zich zelfs tegen het verrijken van uranium voor kernenergie. Iran aanvaardde het Bijkomend Protocol van het nucleair non-proliferatieverdrag in november 2004. Hierdoor zijn inspecties door het Internationaal Atoomagentschap op ieder ogenblik en voor gelijk welke duur mogelijk.

Ahmedinejad

Sinds de verkiezingen van vorig jaar heeft de Iraanse president Ahmedinejad zijn verbale aanvallen op de VS en Israël opgedreven. De retoriek tegenover Israël wordt doorspekt met een openlijk anti-semitisme. Dat is een poging om de steun voor het Iraanse regime te versterken op een ogenblik dat het ongenoegen en de arbeidersstrijd in het land iedere dag toeneemt.

In de lijn van zijn retoriek is Ahmedinejad ook opnieuw begonnen met het verrijken van uranium in Natanz en dit sinds januari. Hij verklaart publiekelijk dat de Westerse machten imperialistisch zijn en tegen de islam, waarbij hij probeert een gevoel van “nationale trots” te stimuleren rond het nucleair programma.

In januari kwam het Atoomagentschap naar buiten met een rapport over het verrijken van urianium, waarbij dit kan gebruikt worden in een project rond raketten en explosieven. Vertegenwoordigers van het Agentschap lekten een ouder document over kernwapens naar de media.

Hierdoor verkreeg het VS-standpunt een meerderheid binnen het Atoomagentschap. Rusland daarentegen hoopt nog steeds op een akkoord over de invoer van verrijkt uranium vanuit Rusland. Maar Iran wil het onderzoek verderzetten, wat volgens de VS een dekmantel is voor het aanmaken van kernwapens.

Militaire aanval?

Voorstanders van een militaire aanval trekken de vergelijking met de Israëlische luchtaanvallen tegen de nucleaire centrale van Osirak in Irak in 1981. Maar de omstandigheden zijn compleet anders. Zelfs het nieuwe hoofd van de VS-Veiligheidsdienst, John Negroponte, waarschuwde voor een mogelijke uitbreiding van het conflict buiten Iran. De toegenomen steun voor de Hezbollah in Libanon en voor Hamas wijzen in die richting. De Iraanse invloed in Irak, waar de sjieten een meerderheid vormen, is versterkt en eigenlijk vormt Iran een matigende factor in het verzet tegen de VS-bezetting van Irak.

Daarom is het waarschijnlijk dat de VS niet direct zal overgaan tot een aanval, maar eerder druk zal uitoefenen om te werken aan een mogelijke verdeeldheid in het Iraanse regime.

Na een periode waarin de VN steeds faalt in het overtuigen van Iran, is het mogelijk dat er een luchtaanval komt om het Iraanse kernonderzoek te stoppen en het prestige van het VS-imperialisme te redden. Maar zelfs op militair vlak is het betwijfelbaar of de VS haar doelstellingen kan waarmaken. Iran heeft nucleaire faciliteiten op potentieel zo’n 450 verschillende plaatsen, waaronder heel wat ondergrondse faciliteiten. Iran heeft bovendien heel wat lange-afstandswapens die kunnen worden ingezet tegen de VS en bondgenoten van de VS. Bovendien is er een enorm milieurisico indien een aanval wordt uitgevoerd op nucleaire installaties.

Zelfs indien de VS-regering bereid is om op te treden, is het niet zeker dat er medestanders zullen worden gevonden. Naast China hebben ook Japan en India belangrijke oliebelangen in Iran. Het Japanse oliebedrijf Inpex (dat in staatshanden is) controleert 75% van het olieveld in Azadegan, terwijl China en India respectievelijk 50% en 20% controleren van de olievelden van Yadavaran. Die olievelden zijn bij de grootste olievelden die nog niet benut worden op wereldvlak. De EU anderzijds wil haar handel met Iran behouden en wil problemen vermijden, ook vanuit de angst voor terroristische aanslagen in eigen land.

De Iraanse regering baseert zich op de verzwakte positie van de VS en zag hoe Noord-Korea met harde onderhandelingen, waaronder nucleaire dreigementen, Washington onder druk heeft kunnen zetten. Maar het regime in Teheran verdient geen enkele steun van anti-imperialisten. Het is een brutale dictatuur die de arbeiders en de vrouwen onderdrukt. Een militaire aanval van de VS zou voor die arbeiders geen stap vooruit betekenen. Het zou het regime tijdelijk versterken en leiden tot de creatie van een tweede Irak met massale miserie en terreur. De enige weg vooruit voor de arbeidersklasse is de strijd voor het socialisme, tegen het Westers imperialisme en tegen het huidige autocratische regime in Iran.