Is Syriza klaar voor de macht?

Europarlementslid Paul Murphy voerde de afgelopen dagen mee campagne voor Syriza in Griekenland. Hij schreef tussendoor ook enkele verslagen over de situatie in Griekenland en de campagne. Samen met andere linkse Europarlementsleden was hij een gastspreker op de grote verkiezingsmeeting van afgelopen vrijdag. Hieronder publiceren we een vertaling van een artikel door Paul voor de Ierse site politico.ie.

Paul Murphy

De tweede dag van mijn bezoek begon met een persconferentie waarop de internationale gasten van Syriza het woord namen. Het ging om vertegenwoordigers van het Linkse Blok in Portugal, Izquierda Unida in Spanje, een linkse groep uit Argentinië, de ambassadeur van Venezuela in Griekenland en een lid van Occupy Wall Street, naast mezelf en leden van Syriza. Allen legden de nadruk op het belang van de strijd in Griekenland voor de werkende bevolking doorheen Europa en wat de impact van een overwinning van Syriza zou kunnen zijn.

Uit de vragen die nadien volgden, bleek de druk van de media tegenover de vertegenwoordigers van Syriza. Een journalist stelde dat Syriza-leider Alexis Tsipras aan Bloomberg zou verklaard hebben dat de euro geen fetisj is en vroeg of dat werd bevestigd. Veel Grieken zijn bang van een uitstap uit de Euro en er wordt geprobeerd om van de verkiezingen een referendum tussen de drachme en de euro te maken.

Nadien was er een vrij moment waarop ik dringend zonnecrème wou kopen. Onderweg ontmoette ik twee jonge leden van de Griekse communistische partij KKE. Ze deelden verkiezingspamfletten uit. Ik sprak hen aan, hun Engels was zoals bij de meeste Griekse jongeren het geval is uitstekend. Het ging al gauw over de kern van waar ze volgens mij fout zitten in hun benadering.

De KKE is een enorm grote organisatie met duizenden actieve leden, een groot apparaat en een sterke steun onder delen van de industrie-arbeiders. Ik passeerde later langs hun hoofdkwartier in Athene, een gigantisch gebouw. De positie van de KKE voor deze verkiezingen wordt goed samengevat in een artikel van het Britse dagblad Morning Star (zie: http://www.morningstaronline.co.uk/news/content/view/full/120199).

De activisten van de KKE hadden heel wat kritieken op Syriza waar ik het mee eens was – dat Syriza de bevolking niet heeft voorbereid op een strijd om de macht, dat er nood is aan een revolutionaire breuk met het kapitalistische systeem, dat de bevolking de macht moet nemen in plaats van een regering het kapitalisme te laten beheren. Maar naast die kritieken kwamen de KKE-militanten ook met het soort verklaringen dat ook in de Morning Star terug te vinden is, dat Syriza de vijand is, dat Syriza voor een verderzetting van het kapitalisme en de imperialistische Europese Unie staat. Dergelijke opmerkingen gaan verder dan kameraadschappelijke kritiek, het is een sectaire verdraaiing en getuigt van een benadering die eerder doet denken aan de ‘Derde Periode’ van het stalinisme [toen de stalinisten alle andere stromingen binnen de arbeidersbeweging voor sociaal-fascisten uitscholden].

Het grootste probleem is dat de KKE geen enkele poging lijkt te ondernemen om zich te richten op diegenen die tot Syriza aangetrokken zijn en tot het idee van een linkse regering op basis van een eenheidsfront ter linkerzijde. Door aan die discussie deel te nemen, zou het mogelijk zijn om kritiek te geven op het programma van Syriza terwijl tegelijk de strijd om de macht wordt aangegaan. In plaats van dat te doen, blijft de KKE tegen de achtergrond van een enorme crisis van het kapitalisme gewoon toekijken en Syriza veroordelen. Er is abstracte propaganda over de ‘macht van het volk’, maar er is geen enkel voorstel of eis die een verband legt tussen de ‘macht van het volk’ en de dagelijkse strijd van de bevolking.

Eigenlijk zegt de KKE dat de bevolking niet klaar is voor het socialisme. In plaats van de strijd aan te gaan om het bewustzijn te versterken en duidelijk te maken dat een fundamentele verandering nodig is, trekken ze zich uit de strijd terug. De benadering van Syriza is op heel wat vlakken net het tegenovergestelde. De partijleiding aanvaardt dat de bevolking niet klaar is voor het socialisme, maar helt hierna tot op zekere hoogte over naar het standpunt dat een linkse regering het kapitalisme beter moet beheren.

Dat bleek op de verkiezingsmeeting van Syriza waar ik vrijdagavond sprak. De meeting vond plaats in Neo Ilonia, historisch gezien een bolwerk van de linkerzijde waar Syriza bij de vorige verkiezingen de grootste partij werd en de KKE als tweede eindigde. Er is een linkse gemeenteraad en het was hier dat de niet-betalingscampagne tegen een nieuwe taks op de gezinnen van start ging.

De meeting in Neo Ilonia was een van de vele meetings in open lucht met honderden aanwezigen uit de wijk. Er was een gemengde aanwezigheid, van politieke activisten van Syriza en Xekinima tot anderen die gewoon kwamen luisteren. Onder de aanwezigen waren er mensen van alle leeftijden. Mijn toespraak werd op prijs gesteld door de aanwezigen.

Ik legde uit dat we in Ierland in de campagne voor het referendum ook een enorme druk zagen vanwege het establishment. Maar de les van Ierland moet zijn dat we niet vanuit angst mogen stemmen. Ik ging in tegen de leugens die zowel in Ierland als in Griekenland worden verkondigd, onder meer dat het besparingsbeleid zou werken en dat we nu eenmaal de besparingen moeten aanvaarden. De economie blijft intussen maar krimpen en ook het inkomen van de bevolking gaat naar beneden, emigratie en werkloosheid scheren hoge toppen. Toen ik uitlegde dat er een groot verzet is tegen de belasting op huishoudens en dat de helft van de Ierse bevolking zich niet wilde registreren voor die taks, kon dit op een warm applaus rekenen. De bevolking in deze wijk heeft een gelijkaardig verzet tegen een gelijkaardige taks georganiseerd.

Ik maakte van de gelegenheid gebruik om te pleiten voor een revolutionaire breuk met het kapitalisme en een strijd voor een socialistisch programma. Toen ik verklaarde dat als Syriza de verkiezingen zou zinnen en een linkse regering zou vormen, Griekenland niet geïsoleerd zou staan maar de steun van tientallen miljoenen bondgenoten doorheen Europa zou krijgen, volgde spontaan applaus. Net zoals in Ierland wordt propaganda gevoerd rond de mogelijkheid van het isolement van Griekenland. Dat benadrukt het belang van internationale solidariteit in wat onze gezamenlijke strijd doorheen Europa is.

Na mij waren er twee andere sprekers die de verschillende benaderingen binnen Syriza tot uiting lieten komen. De eerste spreker kwam van de ‘Internationale Arbeiderslinkerzijde’ (DEA), een afsplitsing van de groep die verbonden is met de Britse SWP. Deze spreker kwam met een linkse positie, hij riep op tot de nationalisatie van de banken en de sleutelsectoren onder gemeenschapscontrole en hij stelde dat een linkse regering een groot deel van de schulden zou afschaffen en een moratorium op de afbetaling van de rest zou afkondigen. Hij verklaarde dat de openbare diensten centraal zouden moeten staan en niet de terugbetaling aan de kapitalisten. Er werd ook gesproken over eengemaakte strijd van de arbeiders en de linkerzijde doorheen Europa om voor fundamentele verandering op te komen.

De volgende spreker was van Synaspismos (de grootste groep binnen Syriza, een euro-communistische afsplitsing van de KKE in 1991). Deze spreker ging hard in tegen de rechtse partijen en de politieke leiders van de EU, maar voor het overige was het een makke toespraak. Er werd gezegd dat de tijd voor socialisme nog niet rijp is in Griekenland. Er werd gezegd dat er toch heel wat ‘burgerlijk democratische’ hervormingen mogelijk zijn, zoals een hervorming van het kiesstelsel en het opdrijven van de belastingen voor de rijken. De spreker bracht in feite een tweestadiatheorie: eerst moet Griekenland ontwikkelen tot een volledig ontwikkeld kapitalistisch Europees land en dan pas kan de strijd voor socialisme op de agenda staan.

Zo’n benadering lijkt helemaal niet overeen te stemmen met de realiteit van wat zal gebeuren als Syriza de grootste partij wordt. Maandagmorgen zullen de markten in Griekenland en doorheen Europa een bilan opmaken. Het kapitalisme, in de vorm van de bankiers en de markten, alsook hun politieke vertegenwoordigers in Duitsland en elders, zal de aanval inzetten. De kwestie van het bezit en de controle op de financiële sector in het bijzonder, maar ook van de sleutelsectoren van de economie, zal onmiddellijk moeten worden gesteld als Syriza wil vermijden dat er een grote kapitaalvlucht uit het land is.

Na de meeting sprak ik met de vertegenwoordiger van DEA. Hij stelde dat er in de peilingen momenteel een nek-aan-nek strijd is tussen Syriza en de Nieuwe Democratie. Officiële peilingen mogen niet meer, maar uit de private peilingen blijkt dat het resultaat bijzonder nipt kan zijn. Een aantal kranten stelde dat ND met 1-2% voor zou liggen, maar in latere peilingen zou Syriza opnieuw het voortouw nemen omdat kiezers van KKE en Democratisch Links naar Syriza overstappen om ND van de overwinning te houden.

De vertegenwoordiger van DEA stelde dat Syriza niet voorbereid is op de situatie dat ze een regering moet vormen. De leden van Xekinima, onze zusterorganisatie in Griekenland, zijn het daarmee eens. Ik sprak ook met het Syriza-lid dat de meeting had vertaald. Hij stelde dat Syriza wel voorbereid is en een reeks maatregelen heeft die in de eerste 100 dagen van een linkse regering zouden genomen worden. Een plan voor 100 dagen gaat uit van een optimistische benadering, er zijn heel wat noodmaatregelen die veel sneller zouden moeten genomen worden om de situatie te kunnen stabiliseren.

Als Syriza de verkiezingen wint, is er een mogelijkheid voor een linkse regering. Dat zal tot heel wat vragen leiden: het voorbereiden op de macht moet niet alleen over de regering gaan, maar ook over het voorbereiden van socialistische verandering en een arbeidersregering. Dat zal meer vereisen dan een linkse overwinning bij de verkiezingen, het vraagt een fundamentele strijd op de werkvloer en in de straten om de economische en politieke macht uit de handen van het kapitalistische establishment te halen.

Is Syriza klaar voor de macht?

Lees ook:

More posts

Publieke verklaring: Over de strijd voor Nationale Bevrijding van Palestina

Publieke verklaring: Ernstige tekortkomingen in de safeguarding en interne cultuur van LSP/PSL

Een noodzakelijk – serieus en diepgaand transformatieproces

De dreiging van extreemrechts in Zuid-Europa