De Chinese premier Wen Jiabao deed ook Zweden aan in zijn tocht langs vier Europese landen op zoek naar zakelijke akkoorden en handelscontracten. In Zweden waren er verschillende protestacties van de linkse socialisten van RS (Rättvisepartiet Socialisterna) en van Chinaworker.info. Zhang Shujie van die laatste website moest China ontvluchten en heeft politiek asiel in Zweden aangevraagd. Wen Jiabao trok met tien ministers en tal van Chinese zakenlui naar Zweden.
Oeigoerse vluchtelingen en anderen betogen tegen Wen Jiabao in Stockholm
Op de protestacties had Zhang een Oscarbeeldje bij. “Dit heeft premier Wen wel verdiend met zijn inhoudsloze toespraken over ‘democratie’. Hij heeft daarbij goed geacteerd.” Terwijl Wen spreekt over politieke hervormingen wordt de repressie tegen alle oppositiestromingen opgevoerd. Vooral de linkse critici worden hard aangepakt. De machtsstrijd aan de top wordt aangegrepen om de repressie in het algemeen te versterken.
“De Zweedse politici en zakenlui aarzelen niet om mee komedie te spelen in deze show. Ze willen dat de publieke opinie hen gelooft als ze spreken over democratie en mensenrechten, maar het gaat uiteraard enkel om de winsten”, stelde Zhang die eind 2011 China is ontvlucht omdat hij daar vervolgd werd door de veiligheidsdiensten. Hij schrijft voor de in China verboden website Chinaworker.info, een website die opkomt voor onafhankelijke en democratische vakbonden.
In Göteborg werd de Chinese premier en zijn entourage opgewacht door Zhang en een twintigtal linkse socialisten die op hun protestborden uithaalden naar het gebrek aan arbeidersrechten in China en tegen de eenpartijdictatuur. Het protest kwam ook aan bod in het belangrijkste lokale dagblad, Göteborgs Posten. De actie in Göteborg kreeg zelfs enige aandacht op ‘nieuwe linkse’ of maoïstische websites in China. De meeste van die sites moesten naar Hong Kong trekken omdat ze vervolgd werden.
In Stockholm was er op 25 april een betoging van een 50-tal Chinese dissidenten en Oeigoerse vluchtelingen uit de hoofdzakelijk Turkssprekende regio Xinjiang in China. Zhang Shujie verklaarde op deze betoging: “China is de sweatshop van de wereld met omstandigheden die aan slavernij doen denken. Het arbeidersprotest en het aantal stakingen in China neemt toe. De Tibetanen en Oeigoeren kennen de ergste onderdrukking. Het regime gebruikt nationalisme en racisme om de bevolking te verdelen. Wij zijn voorstander van eenheid onder de arbeiders van alle etnische groepen om samen te strijden. We zeggen: weg met de eenpartijdictatuur, volledige democratische rechten en het recht op zelfbeschikking voor alle onderdrukte minderheden.”
Er waren in Stockholm ook sprekers van de Oeigoerse gemeenschap en van RS. Zhang en zijn collega’s wilden een protestbrief aan Wen overhandigen naar aanleiding van het feit dat meer dan 30 linkse websites in China werden verboden en gesloten, tegen de arrestatie van honderden dissidenten, bloggers en activisten. De enorme veiligheidsmaatregelen, met honderden agenten en lijfwachten – er werden zelfs helikopters ingezet, zorgden ervoor dat de actievoerders niet in staat waren om de protestbrief te overhandigen.
“Als het er op aankomt om dictators met bloed aan hun handen te ontvangen en te beschermen, zijn er blijkbaar wel voldoende middelen in Zweden”, stelde gemeenteraadslid Mattias Bernhardsson van RS die ook erg actief is in de asielbeweging. “Welke bescherming biedt de Zweedse staat aan activisten als Zhang aan?”, vroeg hij nog.
Zhang Shujie werd in februari 2011 opgepakt door de Chinese autoriteiten. Hij werd ervan verdacht banden te hebben met een “verboden organisatie”, het Committee for a Workers’ International. De veiligheidsdiensten eisten informatie over de activiteiten van het CWI in Hong Kong en onze banden met de activist ‘Long Hair’ Leung Kwok-hung, een verkozen parlementslid in Hong Kong.
De politie liet hem vrij in de veronderstelling dat ze een informant bij hadden. Zhang slaagde er in om clandestien contact te leggen met CWI-leden. Er was een kans toen de politie hem aanmoedigde om naar een socialistische bijeenkomst in Hong Kong te gaan om er de aanwezigen te bespioneren. Zhang greep de gelegenheid aan om met de hulp van Joe Higgins en Long Hair te ontsnappen. Hij vluchtte naar Zweden, waar hij in het parlement getuigde over de repressie in China. Hij heeft politiek asiel aangevraagd, maar dat is nog niet toegekend.