Hoe deze logica omkeren?
De besparingsmachine in België is op gang getrokken. De regeringen proberen de indruk te wekken dat de ingrepen niet zwaar en nauwelijks voelbaar zullen zijn. Eind vorig jaar werd met 153 verschillende maatregelen 11,3 miljard euro bespaard, waarvan 2,3 miljard in de gezondheidszorg, en vele miljaren bij onze pensioenen en uitkeringen. Bij de recente begrotingscontrole werd nog eens 2,5 miljard euro gevonden via 119 maatregelen. In het taalgebruik van de ministers leek het alsof die 2,5 miljard euro voor het grijpen lag. De enige terechte vraag leek waarom ze niet vroeger werd gevonden.
Artikel door Bart Vandersteene uit de aprileditie van ‘De Linkse Socialist’
Achter de abstracte bedragen in miljoenen en miljarden gaan concrete maatregelen schuil. Zoals bij De Lijn waar de 60 miljoen besparingen, beslist door de coalitie van CD&V, N-VA en SP.a, een grote impact heeft op het aanbod. Overal worden buslijnen geschrapt. Ook de honderden miljoenen besparingen bij de NMBS en Bpost zullen gevolgen hebben voor de dienstverlening.
Ondertussen beweren het IMF en liberale lobbygroepen dat België dit jaar nog meer moet besparen. En liefst met ‘structurele’ maatregelen zoals het afschaffen van de automatische indexering van onze lonen. Zo houden ze de druk op de ketel bij de regering en wil men de publieke opinie laten aanvaarden dat deze maatregelen noodzakelijk zijn.
Die publieke opinie is minder en minder bereid te aanvaarden dat er geen alternatief bestaat op de besparingslogica. Volgens een peiling van de VRT/De Standaard vindt 52% dat grote bedrijven te weinig belastingen betalen. De laatste jaren kwam het ene verhaal na het andere aan de oppervlakte hoe grote bedrijven profiteren van de liberale politiek van de afgelopen decennia. De tolerantie bij de bevolking tegenover die politiek neemt zienderogen af.
De biermultinational ABInbev boekte 6,45 miljard euro winst in 2011. Een miljard meer dan in 2010. In 2009 was het ‘slechts’ 2,8 miljard. Het werk van de managers die de lonen van de werknemers in bedwang hielden, lastige vakbondsafgevaardigden ontsloegen (zoals in Brazilië) en de klanten meer deden betalen voor hun bier mocht namens de aandeelhouders worden beloond. Een groep van 40 managers van ABInbev kregen een bedankje ter waarde van een miljard euro. Voor Carlos Brito de topmanager lag er 135 miljoen euro te wachten bovenop zijn jaarloon van 2,46 miljoen euro. Voor zijn jaarloon moet een werknemer (met een brutoloon van 40.000 euro) meer dan 60 jaar werken. Voor zijn premie moet je volgens het ACV 5.625 jaar werken aan 2.000 euro netto per maand.
Deze verhoudingen zijn niet meer te vatten en lokken heel wat ongenoegen uit. Zeker wanneer deze duizelingwekkende bonussen voor managers en megawinsten voor grote bedrijven en banken in crisistijden gepaard gaan met de leuze dat we nu eenmaal allemaal moeten besparen.
Dit zijn niet zomaar uitspattingen die aan banden moeten worden gelegd. Er is maar één drijfveer in de economie, de maximalisatie van de winsten. Zo zit het kapitalisme in elkaar. Het is de aard van het beestje. Je kan een leeuw in zeker mate temmen maar je kan er moeilijk een vegetariër van maken. Organisatie en strijd kunnen het kapitalisme tot toegevingen dwingen. Maar enkel echte maatschappijverandering kan een samenleving creëren waar de noden van de bevolking centraal staan.