De regering maakt zich op voor een begrotingscontrole op het einde van de maand. Dat zal geen eenvoudige discussie worden, de kranten melden vandaag dat 2,5 miljard euro moet worden gevonden. Nog voor de laatste besparingsronde volledig in kannen en kruiken is, staat er al een nieuwe te wachten. De besparingslawine is aan het rollen, hoog tijd om ze te stoppen!
Het was al even duidelijk dat de regering voor een moeilijke begrotingscontrole staat. De begroting voor 2012 werd opgemaakt met het vooruitzicht van een economische groei van 0,8%. Dat is niet veel, maar de Belgische economie zal wellicht een pak minder groeien. De Nationale Bank ging op basis van cijfers van voor de regeringsvorming uit van een groei van 0,5% maar moest toegeven dat het wellicht minder zou zijn omwille van de regeringsmaatregelen.
Econoom Peter De Keyzer van BNP Paribas Fortis gaat uit van een negatieve groei: -0,2%. De laatste twee kwartalen van 2011 was er al een negatieve groei, dit wordt momenteel voortgezet. Indien er tot midden 2011 nog sprake was van een degelijk groei in ons land, dan was dit volgens De Keyzer onder meer het gevolg van het uitblijven van een besparingsbeleid. “Ons land profiteerde als open economie van de groei van de wereldeconomie en van het feit dat saneringen hier uitbleven”, stelde hij vorige week in De Tijd.
Nu komt ook het Planbureau met cijfers naar buiten. Verschillende kranten delen mee dat het Planbureau vandaag zal bekend maken dat het een economische groei van 0,1% voorziet voor 2012. Indien dit klopt, zal de regering een extra inspanning van 2,5 miljard euro moeten doen om aan een begrotingstekort van 2,8% te komen. De regionale overheden zouden 0,5 tot 1 miljard voor hun rekening moeten nemen, de federale regering 1,5 tot 2 miljard. Di Rupo kondigde alvast aan dat zijn regering wel degelijk van plan is om aan het maximale begrotingstekort van 2,8% vast te houden.
Bij de begrotingscontrole moet de regering niet alleen rekening houden met de lagere economische groei, waardoor zowat 1,2 miljard euro moet worden bespaard, maar er is ook nog het feit dat de belastingen voor 2011 minder opbrachten dan werd aangenomen. De studiedienst van het ministerie van financiën had het vorige week over 2,15 miljard euro minder inkomsten. Dat wordt vooral toegeschreven aan het feit dat er minder inkomsten van de vennootschappen komen, onder meer door de notionele intrestaftrek.
Nog voor de besparingsronde bij de oudere werknemers volledig is doorgevoerd – de beperkte uitzonderingen op het langer werken worden nog bediscussieerd – komt er dus al een volgende ronde aan. Vandaag wordt nog actie gevoerd door de brandweer. Geen enkele Vlaamse regeringspartij is geneigd om nog toegevingen te doen, ook SP.a niet. De Standaard schrijft vandaag: “Vandaag wordt een nieuwe poging ondernomen om het pensioendebat te sluiten. De tijd dringt stilaan, want de cruciale begrotingscontrole eist straks alle aandacht op.” Kortom, de vorige besparingsronde moet worden afgesloten om aan de volgende te kunnen beginnen.
Voor de gewone bevolking is de negatieve groei geen goed nieuws. Het betekent niet alleen dat nog meer zal worden bespaard, wat nieuwe economische groei fnuikt, maar het leidt er ook toe dat een groeiend deel van de bevolking uit de boot valt. Vrieswinters waarbij doden vallen, is tot op heden vooral een Oost-Europees fenomeen. Maar in een land waar 117.400 mensen afhankelijk zijn van voedselhulp en er 3.000 dergelijke hulpbehoevenden bijkwamen op een jaar, is het een kwestie van tijd vooraleer dit fenomeen een bredere verspreiding zal kennen. Het Planbureau gaat er alvast van uit dat de werkloosheidsgraad het komende jaar zal toenemen. Met de strengere maatregelen tegenover werklozen zullen er dus meer werklozen van de rand van de samenleving vallen.
Ook voor gewone werkenden is de besparingslawine slecht nieuws. In de eerste reeks maatregelen werd vooral geopteerd om jongeren (o.a. wachttijd), vrouwen (o.a. tijdskrediet), werklozen en oudere werkenden (afbouwen brugpensioen) aan te pakken. Daarnaast worden enkele belangrijke onderdelen van sociale dienstverlening (gezondheidszorg, spoor,…) aangepakt. Maar wellicht zal nu nog een stap verder moeten worden gegaan. Dan komt de oude discussie over een indexsprong, een directe aanval op onze levensstandaard, al snel terug aan de oppervlakte.
In Griekenland zien we wat een besparingslawine betekent. Zelfs de meest fervente tegenstanders van stakingsacties bij ons, hebben hierdoor enig begrip voor de Griekse staking van vandaag. Paul Geudens, die niet van enige syndicale sympathie verdacht kan worden, schreef in zijn edito in Gazet van Antwerpen vandaag: “Vooraleer de vakbonden de diensten platleggen, zou ik hen aanraden even met hun Griekse collega’s contact op te nemen. Dat ze dáár staken, dat kan ik begrijpen. Maar hier? In vergelijking met de Grieken leven de meeste Belgen in luilekkerland. Op het Helleense schiereiland weten ze pas wat inleveren betekent. Wat de Grieken het jongste jaar hebben meegemaakt, grenst aan het onmenselijke. Ze worden behandeld als het uitschot van Europa. Gisteren nog hebben ze, in ruil voor een nieuwe lening van 130 miljard euro, de al zeer lage minimumlonen nog eens met 22 procent verlaagd en werden 15.000 ambtenaren meer afgedankt dan oorspronkelijk gepland.” Geudens wilde zich hiermee vooral tegen de actie van de brandweer uitspreken, maar het is opvallend dat hij moet erkennen dat het besparingsbeleid in Griekenland de levensstandaard wel bijzonder hard raakt terwijl dit geen uitweg uit de crisis biedt.
De Griekse besparingen gaan inderdaad heel ver. Als we de markten laten beslissen en het besparingsbeleid doortrekken, dan wordt telkens nog een stap verder gegaan. Het is moeilijker om een besparingslawine te stoppen als deze op zodanige kruissnelheid komt dat het zelfs rechtse commentatoren begint te dagen dat er ergens iets fout is gegaan. Waarom zouden we zo lang wachten? Laat ons het verzet meteen doorzetten. Na de succesvolle staking van 30 januari is er nood aan een actieplan met een volgende afspraak gekoppeld aan een langdurige campagne tegen het besparingsbeleid.