Tag: Spanje

De Spaanse sociaaldemocraten (PSOE) zijn volop in crisis zoals veel van hun Europese geestesgenoten. De PSOE heeft de electorale nederlagen aan elkaar geregen sinds 2011. Deze afstraffing is het gevolg van haar deelname aan het besparingsbeleid en de constitutionele hervormingen waar enkel de banken en de kapitalistische elite voordeel uit haalden. Begin oktober brak de crisis uit op een bijeenkomst van het federaal comité van de PSOE. De algemeen secretaris, Pedro Sanchez, werd gedwongen af te treden na een machtsgreep van diverse regionale leiders en historische figuren van de partij. We spraken hierover met Viki Lara van Socialismo Revolucionario, onze zusterorganisatie in Spanje.

Interview door Marisa (Brussel)

Wat zijn de redenen voor de interne strijd bij PSOE?

“De cyclus van sociale strijd en bewegingen tussen 2011 en 2014 heeft geleid tot een crisis van het tweepartijensysteem van PP (rechtse conservatieven) en PSOE en tot een institutionele blokkering. Het land zit al meer dan 300 dagen zonder regering. Ofwel gaan we voor de derde keer naar verkiezingen ofwel wordt er een minderheidsregering van PP gevormd. De PSOE heeft de keuze in handen en dat leidde tot een interne crisis. Uit de machtsgreep die tot het ontslag van Pedro Sanchez leidde, bleek dat een deel van de partijleiding bereid is om de eigen organisatie op te offeren voor de “stabiliteit” van het regime. Dat wil zeggen voor de voortzetting van het besparingsbeleid opgelegd door de EU.”

Wat is de houding van de partijbasis?

“Een belangrijk deel van de kiezers komt nog uit de arbeidersklasse, ondanks de omvorming van de partij tot een burgerlijke partij. De meerderheid van de basis verwerpt duidelijk het beleid van de PP en wil een verandering van regering. Er bewoog heel wat binnen de partij, met grote lokale vergaderingen, open brieven, … Een petitie om een bijzonder congres van de partij bijeen te roepen en nieuwe voorzittersverkiezingen te houden, waar Sanchez kon bevestigd worden als voorzitter, heeft meer dan 80.000 handtekeningen verzameld. Maar er is geen stemming geweest op federaal niveau.”

Kunnen we Sanchez vergelijken met Jeremy Corbyn?

“Een deel van de leiding voelt de druk van de basis tegen een nieuwe PP-regering van Rajoy. Pedro Sanchez weerspiegelt ook een deel van de leiding die zich meer bewust is van het gevaar dat de partij van de kaart wordt geveegd zoals gebeurde met PASOK in Griekenland.

“Maar Sanchez heeft zijn val heel snel geaccepteerd. Er werd geen echte strijd gevoerd in de partij, zoals het geval was met de campagne ter ondersteuning van Corbyn. We zijn eerder getuige van een enscenering van de interne tegenstellingen en de desintegratie van de PSOE. Bovendien is er een belangrijk verschil met het Verenigd Koninkrijk. In Spanje bestaat er met Unidos Podemos een nieuwe linkse formatie die de helft – dikwijls de jongste helft – van de socialistische kiezers heeft overgenomen.”

Pablo Iglesias van Podemos komt de laatste tijd linkser uit de hoek in zijn toespraken. Wat is de reden voor deze verandering?

“Het resultaat van de laatste verkiezingen voldeed niet aan de verwachtingen, omdat het resultaat van de linksere lijsten die van de PSOE niet kon overschrijden en de PP opnieuw de grootste partij was. Dit betekende niet dat er in de samenleving een tendens naar rechts is, maar wel dat de linkse lijsten onvoldoende konden overtuigen.

“Binnen Podemos is er een strijd aan de gang. De groep rond Pablo Iglesias is van mening dat de politieke terughoudendheid tijdens de verkiezingscampagne niet de weg vooruit is. Onlangs benadrukte Pablo Iglesias de noodzaak van een algemene staking mocht de PP winnen. En daarbij zei hij dat de partij deze staking zou ondersteunen en helpen voorbereiden, iets dat hij nooit eerder had verdedigd en dat is heel positief.

“Deze verandering duidt op de druk vanuit de basis van Podemos om de mobilisaties in de samenleving terug op te bouwen. Om te garanderen dat de gewijzigde retoriek niet tot woorden beperkt blijft, is strijd van onderuit noodzakelijk.”

Op 26 oktober was er in Spanje een studentenstaking georganiseerd door de Sindicato de Estudiantes, de studentenvakbond. De staking was gericht tegen de besparingen op het onderwijs en de afbraak van de toegankelijkheid van het onderwijs, onder meer via een terugkeer naar de algemene examens die onder dictator Franco van toepassing waren om een te grote doorstroming van studenten naar het hoger onderwijs te stoppen. De studentenstaking was bijzonder succesvol. We publiceren een vertaling van het eerste verslag door de Sindicato de Estudiantes. Het CWI ondersteunde deze belangrijke jongerenactie, er waren solidariteitsacties in meer dan 20 landen (waaronder ook in ons land).  

Het was een echte tsunami. De algemene staking van de Sindicato de Estudiantes (SE) was een historisch succes. Bijna 2 miljoen scholieren gingen niet naar school. Het was echter niet alleen een stakingsdag, er waren ook meer dan 60 betogingen waartoe SE had opgeroepen. Deze waren bijzonder succesvol. Doorheen het land waren er meer dan 200.000 deelnemers. De cijfers zijn uitzonderlijk.

In Baskenland waren er meer dan 10.000 betogers in Bilbao, 5.000 in Donostia en duizenden anderen in Vitoria/Gasteiz en Iruna. In Catalonië waren er 50.000 betogers in Barcelona en daarnaast ook duizenden in Tarragona en Girona alsook in andere steden. In Valencia waren er 10.000 betogers en in Alicante eveneens duizenden. De betoging in Madrid was met 60.000 deelnemers de grootste studentenbetoging in jaren. In Galicië: 5.000 in A Coruna, 3.000 in Ferrol en duizenden in andere steden. 5.000 in Zaragoza. In Andalucia was het spectaculair: 15.000 in Granada, 10.000 in Sevilla, 7.000 in Malaga, 2.000 in Cadiz en meer dan 1.000 in Almeria en Huelva. Er ware nook duizenden betogers in Extremadura, de Canarische Eilanden, de Balearen, Murcia, Castilla y León, Castilla La Mancha, Cantabria, …

De staking was een stevig succes. Het toonde de kracht van de jongeren en hun antwoord op de conservatieve regering van de PP. De jongeren eisten de onmiddellijke schrapping van de algemene  toelatingsexamens in het secundair onderwijs. Ze eisen ook de intrekking van LOMCE, de vorige besparingswet in het onderwijs. De studentenvakbond eist het onmiddellijk ontslag van de minister van onderwijs in de regering ‘van lopende zaken’. Maar we gaan verder: we eisen het intrekken van LOMCE en alle andere besparingsmaatregelen, het intrekken van alle besparingen, een drastische verhoging van de publieke middelen voor onderwijs met het opnieuw aanwerven van de duizenden leerkrachten die de afgelopen jaren hun job verloren.

De PP-regering heeft een oorlog tegen het openbaar onderwijs uitgeroepen. In deze context vinden we het compleet schandalig dat de leiding van de PSOE heeft gecapituleerd en zich op laffe wijze zal onthouden in het parlement waardoor Rajoy de macht kan behouden. Deze leiders keren hun basis de rug toe, maar ook hun kiezers en de miljoenen werkenden en jongeren, waaronder de beweging in het onderwijs en al wie opkomt voor het publieke onderwijs. We zullen hun stemgedrag onthouden, dit kan immers leiden tot jaren van een regering geleid door een partij van corruptie en besparingen.

De staking werd gesteund door CEAPA, de nationale oudervereniging. Dat was erg belangrijk. Jammer genoeg was de houding van de leiding van de vakbonden CCO, UGT en STE niet gelijkaardig. Enkel in Madrid werd opgeroepen tot een volledige onderwijsstaking, net als in Andalucia waar de STE hetzelfde deed. De houding van de vakbondsleiders was niet gerechtvaardigd. Waarom het personeel niet oproepen om samen met de scholieren en de ouders te staken? Leraars gaan toch onder dezelfde aanvallen gebukt? De vakbondsleiders moeten hun fout rechtzetten en luisteren naar het ongenoegen onder de basis om met alle mogelijke krachten de strijd aan te gaan in plaats van zich te beperken tot verklaringen die slechts de gallerij van persverklaringen vervoegen.

We zeggen klaar en duidelijk dat de strijd niet voorbij is. Vandaag was een groot succes, maar we gaan door tot de algemene toelatingsexamens en de besparingen geschrapt worden. Het nationale stakerscomité houdt onmiddellijk een nieuwe bijeenkomst. Indien de regering de besparingen en aanvallen niet intrekt tegen 31 oktober, volgt er in de daaropvolgende weken een nieuwe staking die groter en sterker zal zijn. We roepen de lerarenvakbonden en de ouderverenigingen die in CEAPA georganiseerd zijn op om samen nieuwe acties te organiseren.

Tenslotte bedanken we de duizenden activisten van de studentenvakbond die deze actie mogelijk maakten. Er werden honderdduizenden pamfletten en tienduizenden affiches verspreid. De voorbije weken sloten 2.000 nieuwe leden zich bij de studentenvakbond aan. Samen kunnen we bouwen aan de grootste, meest vastberaden en meest consistente studentenorganisatie die de beweging niet verraadt en de studentenbeweging niet laat verdelen langs nationale of sectaire lijnen. We geloven in onze eigen kracht en de capaciteit van de jongeren om te strijden tegen de PP en de besparingen, en tegen het systeem dat leidt tot de sociale onrechtvaardigheden waarmee we geconfronteerd worden: het kapitalisme.

Op zondag 26 juni trok de Spaanse bevolking opnieuw naar de stembus, zes maanden na de verkiezingen van december 2015. De politieke instabiliteit als gevolg van de groeiende afkeer tegen de twee gevestigde besparingspartijen, maakt het bijzonder moeilijk om een regering te vormen. We zijn nog ver van het Belgische record van 541 dagen zonder regering, maar voor Spanje is dit toch een primeur.

door Boris (Brussel)

Geen herstel van het tweepartijenstelsel

De verkiezingen van december 2015 werden gekenmerkt door het einde van het tweepartijenstelsel van de conservatieve PP en de sociaaldemocratische PSOE. Daarnaast was er ook de linkse doorbraak met Podemos dat 20,7% van de stemmen behaalde. Het was een uitdrukking van de radicalisering van een brede laag van de bevolking en het kwam voort uit verschillende massale bewegingen. De nieuwe verkiezingen eind juni bevestigden dit proces in grote lijnen, ondanks de erg volatiele campagne en kiespubliek.

De PP kon haar positie als grootste partij consolideren ondanks een reeks corruptieschandalen. In december verloor de PP 3,6 miljoen stemmen en de PSOE haalde haar slechtste resultaat ooit. De Spaanse burgerij en het Europese establishment drongen aan op een grote coalitie van PP en PSOE, eventueel aangevuld met de kleine rechtse populistische partij Ciudadanos. Zo zou het besparingsbeleid trouw verdergezet worden.

De nieuwe verkiezingen moesten de gevestigde partijen opnieuw wat versterken. De PP slaagde er effectief in om 700.000 stemmen terug te winnen en van 28,7 naar 33% te gaan. Maar dat is nog ver van de absolute meerderheid die ze voorheen had. Een rechtse minderheidsregering is echter niet uit te sluiten. De sociaaldemocratische PSOE behield haar 22%, volgens de partij een succes aangezien de peilingen aangaven dat ze zou verliezen en voorbijgestoken worden door Unidos Podemos. Die laatste partij is een alliantie van Podemos, Izquierda Unida (IU, Verenigd Links) en de regionale linkse eenheidslijsten in Catalonië, Galicië en rond Valencia. Het aantal kiezers dat niet stemde, nam toe met 3,7%. Dit had vooral gevolgen voor het resultaat van Unidos Podemos. Ondanks het feit dat Unidos Podemos een miljoen stemmen verloor waardoor het 21,1% behaalde en ondanks het verlies van 400.000 stemmen voor Ciudadanos dat 13% behaalde, is het establishment er niet in geslaagd om het tweepartijenstelsel te herstellen en een einde te maken aan de diepgaande politieke instabiliteit.

Podemos is niet tevreden over het resultaat, zelfs indien de radicale linkerzijde zijn 71 zetels behoudt. Zeker na de peilingen die volgden op de aankondiging van de alliantie tussen Podemos en IU is een zekere ontgoocheling begrijpelijk. Die peilingen hadden Unidos Podemos voor PSOE geplaatst en zelfs nek aan nek met de PP. Het leidde tot paniek waarop het volledige establishment een intimidatiecampagne voerde tegen Unidos Podemos en het “spook van het communisme.” Het resultaat blijft echter opmerkelijk en toont het potentieel voor links. Op de avond van de verkiezingen stelde Pablo Iglesias van Podemos terecht dat de alliantie met IU een goede zaak was. Ook Alberto Garzon, de nieuwe voorzitter van IU, riep op tot verdere linkse samenwerking.

Unidos Podemos: naar een nieuwe sociaaldemocratie of een antikapitalistische breuk?

Dat de radicale linkerzijde in heel Spanje samenwerkt, is een belangrijke stap vooruit. Dit werd mogelijk door een groeiende steun voor samenwerking onder de basis van zowel Podemos als IU, maar ook door het afnemende gewicht van Podemos tegenover IU in de peilingen.

Het proces van “matiging” van Podemos werd tijdens de periode van mislukte pogingen om een regering te vormen vertaald in toegevingen met het oog op een coalitie met PSOE, zogezegd om de rechterzijde tegen te houden. Het leidde zelfs tot een korte crisis toen een deel van de leiding zich uitsprak voor een coalitie met PSOE en Ciudadanos. PSOE is echter niet bereid om een einde te maken aan het besparingsbeleid, het akkoord met Ciudadanos bevestigde dit. Deze opstelling is inherent verbonden met het proces van verburgerlijking van de sociaaldemocratie.

Tijdens de campagne stelde Pablo Iglesias Podemos voor als de “nieuwe sociaaldemocratie” die aan PSOE een “vierde weg” voorstelt op basis van publieke inveteringen die gefinancierd worden door nieuwe belastingen op de hoogste inkomens en door de begrotingsdoelstellingen in overleg met de EU wat uit te stellen. Syriza volgde in Griekenland een gelijkaardige benadering, met als resultaat dat een regering onder leiding van Syriza nu een besparingsbeleid voert. Veel activisten vresen het scenario van een Spaanse Tsipras.

Anderzijds was er bij Alberto Garzon van IU een linksere retoriek te horen en kwam IU met een links programma dat lessen trekt uit de capitulatie van Syriza. IU stelt dat de EU niet kan hervormd worden en dat het “bereid is om de gevolgen te dragen van een eigen economisch beleid in het voordeel van de meerderheid van de bevolking, zoals een uitsluiting van Spanje uit de EU.” Tegelijk verdedigt IU socialistische maatregelen zoals de nationalisatie van sleutelsectoren van de economie. IU kan een belangrijke rol spelen met deze linkse kritieken op de leiding van Podemos.

Er was een dynamiek van lokale campagnecomités, zoals bij de lokale verkiezingen. Er waren verschillen van stad tot stad, maar het is een belangrijke stap. Onze Spaanse zusterorganisatie, Socialismo Revolucionario, nam actief deel aan de campagne met een socialistisch programma (massale publieke investeringen, weigering om de staatsschulden te betalen, recht op zelfbeschikking van de volkeren, nationalisatie van de banken en sleutelsectoren van de economie, …).

Als Unidos Podemos kan uitgroeien tot een echte linkse samenwerking van onderuit, met open comités voor al wie zich wil verzetten tegen het besparingsbeleid waarbij linkse militanten, strijdbare syndicalisten en activisten van nieuwe sociale bewegingen bijeenkomen, dan zal deze dynamiek zich niet beperken tot kiescampagnes. Het kan dan ook een grote rol spelen in de strijd op straat en in de bedrijven om zo een einde te maken aan de besparingen en de voorwaarden te creëren voor een toekomstige arbeidersregering.

Na de vorige verkiezingen volgde een politieke crisis in Spanje. Er kwam geen regering tot stand waardoor er op 26 juni nieuwe parlementsverkiezingen zijn. Opmerkelijk element is het totstandkomen van een linkse eenheidslijst met Podemos, Izquierda Unida (IU, Verenigd Links) en de regionale linkse eenheidsinitiatieven: Unidos Podemos (vrij vertaald: ‘samen kunnen we het’). We spraken met Ángel Morano van Socialismo Revolucionario in Barcelona.

Interview door Marisa uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

Hoe reageerden de activisten en basismilitanten op de nieuwe verkiezingen en de linkse eenheidslijst?

“De verkiezingen van 20 december werden gezien als een stap vooruit voor al wie jarenlang op straat kwam en al wie na jaren van rechtse regering onder leiding van de conservatieve PP verandering wilde. Podemos, de regionale linkse eenheidslijsten en IU haalden samen meer dan 6 miljoen stemmen. Ondanks de goede resultaten, zorgden de impasse in de regeringsvorming en het algemene gevoel dat er niets zou veranderen met nieuwe verkiezingen tot een gevoel van apathie en berusting. Alle peilingen gaven dit aan.

“Het akkoord dat leidde tot Unidos Podemos veranderde dit beeld compleet. Het eenheidsinitiatief kent nog veel onzekerheden, maar de meest politiek bewuste mensen zijn erg enthousiast. De peilingen geven meteen een vooruitgang aan voor dit nieuwe initiatief. Er worden overal in het land campagnecomités opgezet en er is een gevoel dat er zich een historisch moment voor links aandient.”

Waarom kwamen Podemos en IU niet eerder tot een samenwerking? En waarom was het nu dan wel mogelijk?

“Vaak proberen politieke verantwoordelijken de realiteit aan hun visie en perspectieven aan te passen, maar vroeg of laat moeten ze de werkelijkheid onder ogen zien. Rond de kwestie van linkse samenwerking was het niet anders. Tegelijk was er onder de basis in beide organisaties een groeiende steun voor samenwerking. Dat weegt natuurlijk ook sterk door.

“De invloed van de basis kan niet ontkend worden. Maar het proces om tot een coalitie te komen, is door de leiding gevoerd, zelfs indien de basis nadien geconsulteerd werd en zich massaal uitsprak voor samenwerking. Het zal er nu op aankomen om het samenwerkingsverband op te bouwen. De houding van de basismilitanten in de campagne is de sleutel tot succes. Als de basis zich beperkt tot het opvolgen van de richtlijnen van de leiding, dan wordt niet veel meer gedaan dan affiches plakken. Maar als de basis de campagne zelf mee in handen neemt en een sterke mobilisatie op gang brengt, kan de impact een pak groter zijn.”

Socialismo Revolucionario roept al langer op tot linkse samenwerking. Die is er nu. Wat betekent dit voor deelname aan de verkiezingscampagne?

“SR is uiteraard heel tevreden met deze samenwerking. Het bestaan van een alliantie is op zich een positieve stap die de strijdbaarheid versterkt. Verschillende delen van links zullen nu samenwerken en op natuurlijke wijze elkaars ideeën en gevoeligheden leren kennen. Wij willen deelnemen aan dat proces, het is immers een situatie waarin het bewustzijn onder zowel activisten als bredere lagen van de bevolking sterk kan vooruitgaan.”

Denk je dat Unidos Podemos de sociaaldemocratische PSOE kan inhalen?

“Een eengemaakte campagne is in staat om PSOE, historisch gezien de grootste linkse kracht in het land, voorbij te steken. Het is zelfs niet uitgesloten dat Unidos Podemos in de buurt van het resultaat van de PP komt doorheen de verkiezingsstrijd. Kijk maar naar de resultaten bij de vorige verkiezingen voor de radicale linkerzijde die op regionaal vlak eenheidslijsten had ingediend. In die regio’s waren er uitstekende resultaten.”

In de regeringsonderhandelingen stelde de leiding van Podemos voor om een coalitie te vormen met PSOE, maar die weigerde en probeerde liever om tot een akkoord te komen met Ciudadanos (rechtse populisten) om het besparingsbeleid verder te zetten. Hoe moet links zich verhouden tot de sociaaldemocratie? Kan er een antibesparingsregering gevormd worden met PSOE?

“Als we naar vorige campagnes kijken, lijkt het waarschijnlijk dat de leiding van Unidos Podemos een abstracte oproep tot politieke verandering zal doen, zonder dit te concretiseren. Eenheid tegen de conservatieve PP zal wellicht centraal staan. Aangezien een meerderheidsregering praktisch uitgesloten lijkt te zijn, zal er wellicht een nieuw voorstel komen aan PSOE om samen een regering te vormen.

“SR beseft dat dit gevaarlijk is. De boodschap die we met de basis willen bediscussiëren, is dat de strijd voor een echte democratie en voor het einde van de besparingen enkel tor resultaat kan leiden als we gaan voor een programma dat echt breekt met dit systeem en overgaat tot socialistische maatregelen: nationalisatie van de banken en de sleutelsectoren van de economie, weigering om de schulden te betalen, een grootschalig programma van publieke investeringen, het recht op zelfbeschikking.

“Dat alles is onmogelijk binnen een regering met een pro-besparingspartij als PSOE. De sociaaldemocratie  wil de besparingen wat afzwakken, maar zonder de wortel van de problemen aan te pakken: de onmogelijkheid van het kapitalisme om de overgrote meerderheid van de werkenden in Spanje een degelijk leven aan te bieden. PSOE is nauw verbonden met het Spaanse establishment en zal als politieke vertegenwoordiger van dat establishment de officiële koers van het wereldkapitalisme niet loslaten. Een regeerakkoord tussen Unidos Podemos en PSOE, los van de exacte numerieke verhouding tussen beiden, zal niet leiden tot een bocht naar links bij PSOE maar eerder tot een capitulatie voor rechts door Unidos Podemos.

“We mogen geen enkele illusie creëren in de mogelijkheid van echte politieke verandering indien dit niet vertrekt van een voldoende sterke krachtsverhouding doorheen sociale mobilisatie. Opdat een linkse regering de arbeidersbeweging kan vooruithelpen, moet zo’n regering een programma hebben dat breekt met de besparingen en in staat is om de eisen van de arbeidersbeweging volledig door te voeren.”

Strijd van onderuit nodig voor een massabeweging die een einde kan maken aan dit systeem!

Ingekorte versie van het editoriaal van ‘La Brecha’, de krant van onze Spaanse zusterorganisatie (vertaald door Marissa)

De parlementsverkiezingen van 20 december kondigen zich aan als het afsluitende hoogtepunt van de vele verkiezingen die Spanje dit jaar kende. Aangezien politiek zich baseert op de belangen van verschillende sociale klassen, zullen de resultaten uitdrukking geven aan de staat van de beweging van de werkenden, jongeren, werklozen en alle onderdrukten. We komen actief op voor het maximaliseren van de resultaten van de linkerzijde.

We moeten tegelijk ook beseffen dat een verkiezingsresultaat slechts een momentopname is van het bewustzijn van brede lagen van de bevolking: een stilstaande foto van een levendig proces. De massale strijdbewegingen van de afgelopen vijf jaar en de enorme steun voor de acties gaven het beste beeld van de kracht van de werkende bevolking. Er is momenteel wat een afname van de strijd, maar de acties van de voorbije jaren blijven hun stempel drukken.

Bij alle verkiezingen die dit jaar plaatsvonden, van lokale en regionale tot nu ook nationale, verdedigde Socialismo Revolucionario, de Spaanse zusterorganisatie van LSP, de nood aan een eengemaakte kandidatuur van de consequente linkerzijde. Zo’n kandidatuur die van onderuit wordt opgebouwd, zou de krachten die zich tegen het besparingsbeleid verzetten verenigen. Het zou de draad opnemen die werd gestart door de linkse eenheidslijsten bij de lokale verkiezingen van mei. Die brachten in verschillende steden, zoals Madrid en Barcelona, linkse kandidaten aan de macht.

Jammer genoeg was er voor de parlementsverkiezingen van 20 december geen dergelijke eenheid mogelijk. Dat komt niet door onoverkoombare politieke meningsverschillen, maar door organisatorische redenen en bureaucratische beslissingen van bovenaf gericht op het vermijden van eenheid van onderuit. Politiek gezien is er geen enkele objectieve rechtvaardiging voor het bestaan van verschillende linkse lijsten. Zeker niet in een context waarin het eerste doel moet zijn om het tweepartijenstelsel (van de conservatieve PP en de sociaaldemocratische PSOE) te breken, alsook om de opkomst van de nieuwe rechtse partij Ciudadanos af te blokken.

De lijst ‘Volkseenheid’, de lijst van Izquierda Unida (Verenigd Links), staat het dichtste bij een antibesparingspolitiek en een breuk met het huidige beleid. Het programma van de lijst – of toch de aanzet voor het programma – herneemt veel elementen die de leiding van Podemos, de nieuwe linkse formatie, de afgelopen maanden geleidelijk aan overboord gegooid heeft. Podemos liet verschillende programmapunten vallen omdat het een gematigde positie wilde innemen en zich sterker wilde centraliseren. Maar anderzijds gaat Izquierda Unida gebukt onder het historische gewicht van fouten zoals coalities met besparingspartijen. Dit ondermijnt het potentieel van IU terwijl Podemos het imago heeft van een nieuwe en frisse formatie.

Geen van beide linkse lijsten brengt een concrete benadering om een einde te maken aan het kapitalisme. In de huidige context van crisis toonde de Griekse ervaring nochtans dat zelfs de kleinste hervorming om onze levensvoorwaarden te verdedigen of te verbeteren een verregaande confrontatie met het systeem en zijn instellingen vereist. De eisen van de bevolking verdedigen, kan niet in het kader van de dictatuur van de trojka en de markten. Dat is de les die we uit de Griekse ervaringen moeten trekken. Breken met die heerschappij van de markten – en dus ook met de Europese Unie en de euro – is noodzakelijk om degelijke voorwaarden af te dwingen voor de werkenden in Spanje en de rest van Europa.

De meest pragmatische stemmen van het Spaanse kapitalisme beseffen dat hun gevestigde orde in vraag wordt gesteld. Ze stellen openlijk dat een grondwethervorming nodig is. Alle instellingen en partijen verliezen aan vertrouwen. Het Catalaanse volk wil democratisch over haar eigen lot beslissen. Dit alles zet druk op het Spaanse regime dat in 1978, na het einde van de dictatuur, werd gevestigd. Delen van het establishment willen dit regime wat hervormen om strijd tegen heel het systeem te stoppen.

Links en de arbeidersbeweging moeten er zich bewust van zijn dat de huidige problemen niet opgelost worden door de grondwet te hervormen, ook niet door een grootschalige aanpassing ervan. De problemen waarmee de werkenden en hun gezinnen geconfronteerd worden, zitten niet in de instellingen of de structuur van het land maar in het fundament van het kapitalisme: het feit dat een handvol mensen het leeuwendeel van alle rijkdom bezit terwijl een steeds groter deel uit de boot valt. We moeten daar iets aan doen door de bestaande middelen in publieke handen te brengen zodat we er democratisch over kunnen beslissen. Dat is het punt waarvan een socialistische oplossing moet vertrekken, zowel op nationaal, Europees als wereldwijd vlak.

Socialismo Revolucionario stelt dan ook dat stemmen voor de radicale linkerzijde belangrijk is, maar niet volstaat. We moeten verder gaan en een politieke strijd voeren voor een programma dat breekt met dit systeem. Tegelijk moeten we bouwen aan de beweging op straat met de traditionele methoden van de arbeidersbeweging – betogingen, bezettingen en stakingen – in een strijdplan dat van onderuit wordt beslist en gedragen.