Griekenland lag vorige week woensdag en donderdag volledig plat. Er was een algemene 48-urenstaking van de vakbondsfederatie GSEE en de vakbondsfederatie in de publieke sector ADEDY. Een half miljoen arbeiders en jongeren kwamen woensdag op straat in Athene. Een dag later waren er opnieuw 100.000 betogers. De betoging afgelopen woensdag was de grootste vakbondsbetoging in Griekenland sinds de val van de militaire dictatuur in 1974. Na de volksopstand in 1965 was het de grootste betoging sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog.
De arbeiders aarzelden niet om in staking te gaan en de straat op te trekken om te protesteren tegen een nieuwe golf van harde besparingen waardoor de lonen in de publieke sector nog eens worden aangepakt, de belastingen verder de hoogte ingaan, personeel in de publieke sector wordt afgedankt en de collectieve akkoorden in de private sector worden opgezegd. Tienduizenden personeelsleden uit de publieke sector worden ‘geschorst’ van hun huidige job met groot loonverlies en de waarschijnlijkheid dat ze hun job binnen een jaar volledig kwijt zullen zijn. Er zullen meer afdankingen volgen in 2012 en 2013. De Trojkanen (uitvoerders van het besparingsbeleid dat wordt geëist door de trojka van IMF, EU en ECB) eisen dat er 250.000 jobs in de publieke sector verdwijnen en dit op een totaal van 650.000 (waaronder 200.000 in het leger, politie, gerecht en de kerk). Dit zou zogezegd de nationale schuldencrisis moeten stoppen. Het zal een omgekeerd effect hebben: de diepe recessie trok het bbp op drie jaar tijd met bijna 15% naar beneden en dat leidt tot zowel een groot begrotingstekort als een toename van de overheidsschulden. De enige ‘remedie’ waar de Trojkanen mee afkomen, is nog meer besparingen. Intussen beschuldigen ze de Grieken, de armste bevolking van de Eurozone, dat ze “boven hun standaard” leven.
Een volledige nationale staking
De algemene staking kreeg steun in alle sectoren, zowel publiek als privaat. Het land lag volledig plat met een brede sociale betrokkenheid bij de acties. Zelfs delen van de bevolking die doorgaans als ‘conservatief’ worden gezien (zoals rechters, taxichauffeurs of kleine winkeliers) kwamen in actie.
De fantastische stakingsactie kwam er na weken van opeenvolgende stakingsacties van verschillende delen van de arbeidersklasse. De meeste regeringsgebouwen worden al bezet sinds het begin van de maand. Ook belangrijke gebouwen zoals het ministerie van financiën of van justitie worden bezet. De regering probeerde om de aanhoudende staking van de afvalophalers te breken. Die zijn al drie weken aan het staken waardoor de afvalbergen in Athene steeds groter worden. Pogingen om die staking te breken, mislukten. Ook buschauffeurs, dokters en ander personeel uit de gezondheidszorg, leraars, zeevaartpersoneel en andere sectoren gingen de afgelopen weken in staking.
De sfeer op de straten van Athene en andere steden werd gekenmerkt door woede. De situatie wordt steeds meer explosief. De meeste arbeiders hebben het gevoel dat ze na alle drastische besparingsplannen en de sterk dalende levensstandaard “niets te verliezen” hebben als ze in actie gaan. De zogenaamde “schoktherapie” heeft de Griekse nationale financiën niet op een “duurzaam” pad gebracht. Het heeft enkel geleid tot een nooit geziene recessie met een grote menselijke en sociale tol.
De werkloosheid en het aantal faillissementen neemt toe. De inkomsten voor de belastingen nemen af en de recessie wordt dieper. Het officiële werkloosheidscijfer is volgens de regering al toegenomen tot 16,5%. Dat is een onderschatting van de reële werkloosheid die wellicht zowat 25% bedraagt. Tot 60% van de werklozen weigert zich te registreren omdat ze er het nut niet van inzien. Bovendien is er sprake van breed verspreide ‘ondertewerkstelling’ die bijna even sterk staat als het aantal volledig werklozen. De armoedecijfers, aantal drugverslaafden en zelfmoordcijfers gaan allemaal scherp de hoogte in. Veel mensen hebben gezondheidsproblemen omdat ze zich geen medische zorgen kunnen veroorloven als gevolg van de dalende levensstandaard en de besparingen in de publieke gezondheidszorg. De Trojkaanse hakbijl heefft de helft van de publieke ziekenhuisbedden vernietigd. Kinderen klagen op school dat ze honger hebben. De lerarenvakbond bracht getuigenissen van leraars die meemaakten dat kinderen in hun klas flauw vielen door ondervoeding.
Woede en explosieve stemming
De situatie in Griekenland kent revolutionaire elementen. De regering van PASOK staat totaal geïsoleerd van de bevolking, ook van de middenklassen. De vakbondsleiders hadden gemakkelijk een stap verder kunnen gaan om de regering ten val te brengen en alle besparingen te stoppen. In de plaats daarvan kwam er geen duidelijk ordewoord. De honderdduizenden betogers in Athene mochten na een paar uur gewoon terug naar huis. Dat werd versterkt door de rellen tussen ‘anarchistische’ groepen (vaak ging het om provocateurs) en de oproerpolitie. De politie maakte gebruik van de 100 tot 200 ‘anarchisten’ om tienduizenden arbeiders op traangas te trakteren.
Op de tweede dag van de 48-urenstaking waren er 100.000 betogers. Die omsingelden het parlement. Leden van de Griekse communistische partij (KKE) besloten voor het eerst in jaren om met andere linkse activisten en vakbonden mee te doen in een gezamenlijke betoging. Ze organiseerden een ordedienst rond hun eigen delegatie. Sommige anarchisten zagen dat als een provocatie en het kwam tot gewelddadige confrontaties tussen anarchisten en aanhangers van de KKE. Daarbij vielen 70 gewonden. Een bouwvakker kwam om het leven als gevolg van een hartaanval. De gewelddadige confrontaties haalden het wereldnieuw om de verdeeldheid ter linkerzijde te benadrukken en om de staking te discrediteren.
Ondanks de algemene staking en de grote protestacties werd het besparingsplan goedgekeurd in het parlement. Er werden zowat 15.000 agenten opgetrommeld om de “dieven en leugenaars” in het parlement te beschermen tegen de woede van de Griekse massa’s. De besparingen werden goedgekeurd met 153 tegen 144 stemmen. Hierdoor kan de regering van Papandreou voorlopig verder. Er waren heel de week geruchten over een mogelijke val van de regering. De heersende klasse en de elite doorheen de rest van de EU beseft dat een val van de regering zou worden gezien als een overwinning voor de massabeweging. Dat zou anderen aanzetten om deel te nemen aan het protest tegen de besparingen in Griekenland en elders.
Wat zal er nu gebeuren? De besparingen zijn gestemd, maar de acties zullen voortgaan. Veel arbeiders hopen dat de meer strijdbare vakbonden zullen doorgaan met de acties. Maar er komen geen duidelijke ordewoorden van de vakbondsleiders of van de linkse partijen. De arbeiders willen de strijd aangaan en tot het einde vechten, maar er is weinig optimisme. Alle linkse partijen roepen op om de regering ten val te brengen, maar dat blijft bij lege retoriek als er geen specifieke eisen komen om de massastrijd concreet te ontwikkelen.
Welke slogans en eisen?
Xekinima komt voor het verderzetten van de bezettingen en stakingen om de regering ten val te brengen en we pleiten voor een revolutionaire regering van arbeiders en armen. Dat waren de centrale slogans op drie grote spandoeken van Xekinima op de grote betogingen tijdens de algemene staking. Het was ook de voorpaginatitel van onze krant en we verdeelden 20.000 pamfletten.
Jammer genoeg zijn wij de enige kracht ter linkerzijde met duidelijke voorstellen over hoe de beweging verder kan worden ontwikkeld. Tot onze verrassing spreken andere linkse krachten zich zelfs uitdrukkelijk uit tegen de voorstellen van Xekinima. Een week voor de algemene staking was er een belangrijke coördinatievergadering van vakbondsmilitanten met vertegenwoordigers van een 200-tal lokale vakbondsafdelingen. Militanten van radicaal-linkse groepen maar ook van Syriza (een brede alliantie) verzetten zich tegen onze concrete voorstellen om de massa-acties te laten escaleren. Onze vakbondsmilitanten riepen op tot coördinatie van de verschillende bezettingsacties en stakingen, opeenvolgende stakingsacties van verschillende sectoren, wekelijkse 48-urenstakingen en waar mogelijk algemene stakingsacties en bezettingen van onbepaalde duur. We roepen ook op tot het democratisch organiseren van de arbeidersbeweging waarbij verkozen comités van de basis de strijd leiden.
Xekinima legt het verband tussen deze acties en politieke eisen zoals de weigering om de schulden te betalen en de nationalisatie van de banken onder democratische arbeiderscontrole en –beheer, een geplande economie ten dienste van de meerderheid van de bevolking in de plaats van de grote winsten voor een handvol bankiers en multinationals.
De vertegenwoordigers van de verschillende linkse groepen en partijen op de bijeenkomst van vakbondsafdelingen stelden dat het gezien het brede verzet tegen de besparingen niet nodig was om onze voorstellen over te nemen. Met andere woorden werd een discussie over een actieplan aan de kant geschoven waardoor het initiatief in de handen van de met PASOK verbonden vakbondsleiding blijft. Deze weigering kwam ook van de radicale linkerzijde die nooit aarzelt om met grote woorden over “revolutie” te spreken. Als het op concrete acties aankomt, hebben ze een sectaire benadering en methode en hebben ze geen besef van het belang van eisen, tactieken of strategie.
Perspectieven voor de strijd
De enorme druk van onderuit wordt aangevoeld. De leiding van de vakbonden was daarom verplicht om algemene stakingen te organiseren, maar dit werd meer gezien als een manier om de regering schrik aan te jagen en tot beperkte toegevingen te dwingen. De vakbondsleiding heeft niet de intentie om de enorme macht van de arbeidersklasse ook effectief te gebruiken. Dat zou nochtans de regering ten val kunnen brengen en het besparingsbeleid een halt toeroepen.
Gezien de explosieve situatie en de snelle veranderingen is het niet mogelijk om een exact beeld te hebben van wat er nu zal gebeuren. Nieuwe golven van woede van arbeiders tegen de besparingen kunnen leiden tot meer bezettingsacties, lokale stakingsacties, betogingen van studenten en van scholieren. Er is een vulkaan van ongenoegen die tot utibarsten kan komen. Mogelijk zullen de vakbondsleiders dat aangrijpen om nieuwe algemene stakingen te organiseren.
De afwezigheid van een vastberaden militante leiding in de vakbonden en ter linkerzijde betekent dat er een reëel gevaar is dat de acties en bezettingen dood bloeden, de besparingen worden doorgevoerd en veel arbeiders een tijdlang gedemoraliseerd zullen zijn.
De noodzaak van een democratische coördinatie van de arbeidersstrijd van onderuit en de opbouw van een massale internationalistische linkse kracht die de strijd tot het einde voert, stelt zich meer dan ooit. Het is op deze manier dat we de kapitalistische aanval kunnen stoppen en bouwen aan een socialistische samenleving.