Breng de banken in publieke handen

Speculanten gijzelen onze levensstandaard

Artikel uit de oktobereditie van ‘De Linkse Socialist’. Abonnees kunnen deze krant morgen (ten laatste overmorgen) in hun bus verwachten. Waarom zou ook jij geen abonnement nemen?

In 2012 moet volgens het Federaal Planbureau in ons land voor zeven tot acht miljard euro bespaard worden. Dat zal onvermijdelijk tot moeilijke en harde maatregelen leiden terwijl er nu al op alle vlakken tekorten zijn. Er is een tekort aan kinderopvang, aan scholen, aan infrastructuur voor hoger onderwijs, aan betaalbare woningen, aan werk, aan betaalbare opvangplaatsen voor bejaarden,…

De besparingen zijn mee het resultaat van de financiële en economische crisis. Dit systeem werkt niet en wil haar falen afwentelen op de gemeenschap, op onze levensstandaard dus. In de eerste fase van de recessie in 2007-8 werden overal ter wereld banken gered door hun private schulden over te nemen met de gemeenschap. De besparingen vandaag zijn daar mee het resultaat van. Bovendien dreigt een nieuwe bankencrisis als gevolg van de economische vertraging en de publieke schuldencrisis, een nieuwe fase van de recessie.

De prijs die aan de werkende bevolking wordt gevraagd voor de crisis is bijzonder hoog. Steeds opnieuw moet de gewone bevolking inleveren als de financiële markten daarom vragen. Via de ratingkantoren en andere onverkozen organen wordt de dominante besparingslogica opgedrongen. Zelfs premier Leterme moet erkennen dat “de financiële markten zelfdestructief” zijn.

Voor 2008 gebruikten de banken onze middelen om te gokken op de beurzen en te handelen in derivaten. Dat leverde monsterwinsten en bijhorende bonussen voor de top op. Toen de kredietcrisis toesloeg en het kaartenhuisje ineenstortte, moesten de belastingbetalers de banken redden. De opgang van de financiële sector en het bijhorende casinokapitalisme werd destijds versterkt door neoliberale ‘hervormers’ zoals Thatcher en Reagan die een einde maakten aan iedere vorm van regulering. Vandaag houdt de financiële sector de hele economie in haar greep. De speculatie bedreigt zelfs volledige landen zoals Griekenland, Italië of Spanje.

Sommigen pleiten ervoor om meer regels op te leggen aan de banken, anderen willen een openbare bank naast de private banken. Lapmiddelen volstaan niet, een ziek systeem krijg je er niet bovenop met enkele aspirines. De enige effectieve manier om de banken te reguleren, is door ze volledig in publieke handen te nemen onder democratische controle en beheer zodat ze ten dienste van de gewone bevolking staan in plaats van een klein kliekje superrijken. Hierdoor zou kunnen worden tussengekomen voor gezinnen die moeite hebben om hun hypotheek af te betalen en zouden goedkope leningen mogelijk zijn voor kleine bedrijven en publieke werken zoals de massale bouw van sociale huisvesting.

Als we de dictatuur van de markten willen stoppen en de financiële sector een maatschappelijk nuttige rol willen laten spelen, dan moeten we de sector uit de handen van de financiële haaien halen. De volledige sector moet in publieke handen worden genomen. Niet om de schulden op de gewone bevolking af te wentelen, maar om een einde te maken aan de greep van de speculanten op onze levensstandaard en als onderdeel van de strijd voor een samenleving waarin de behoeften en noden van de meerderheid van de bevolking centraal staan.

LSP meent dat er nood is aan een nieuwe arbeiderspartij om op basis van een breed gedragen actief verzet tegen het besparingsbeleid een socialistisch programma uit te werken met onder meer de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie, waaronder de banken, met democratische controle en beheer door de meerderheid van de bevolking.