Miljardenwinsten maar amper groene transitie?! Nationaliseer de hele energiesector

Energie, voedsel, huisvesting… Het zijn allemaal sectoren die een grote invloed hebben op ons dagelijks leven, en allen zijn ze in private handen, al dan niet na een privatisering die de belofte van prijsdalingen nooit waarmaakte. Neem nu de energiesector. Die kan de doodsteek geven aan gezinnen en kleine handelszaken. We hoorden allemaal over bakkerijen en andere zelfstandigen die waanzinnig hoge energierekeningen kregen.

door Maxime (Luik)

Het gaat ondertussen goed met de energiesector. In 2022 verdubbelde TotalEnergies zijn winst. Shell boekte in 2022 maar liefst 38,4 miljard euro winst. Engie verdubbelde zijn nettowinst vorig jaar tot 5 miljard euro, tegenover 2,3 miljard euro een jaar eerder. Het Saoedische Aramco spant de kroon. Deze energiemultinational maakte maar liefst 150 miljard euro winst, een vierde van het BBP van België! Het maakt plannen om nog meer te investeren in olie en gas. 

De recordwinsten zijn mee het resultaat van onze energiefacturen. Ze worden niet aangegrepen om het gebruik van fossiele brandstoffen te verminderen. Dat deze onze longen en onze planeet elk jaar wat meer aantasten, weegt voor hen niet op tegen de winsten en dividenden. “Shell betaalt dit jaar meer aan zijn aandeelhouders uit dan dat het investeert in hernieuwbare energie,” merkte analist Russ Mould van het investeringsbedrijf AJ Bell op. Fossiele-brandstoflobby’s geven ondertussen veel geld uit om bij het Europees Parlement te lobbyen om elke klimaatvriendelijke regelgeving af te zwakken: 170 miljoen euro tussen 2015 en 2021.

In het IPCC-rapport van 2022 werd benadrukt dat om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C (wat in veel opzichten al een ramp is), het gebruik van steenkool tegen 2050 met 95% moet verminderen, dat van olie met 60% en dat van gas met 45%. Dat gebeurt echter niet omdat deze bedrijven steeds de voorkeur geven aan onmiddellijke winst.

Sommige kapitalisten proberen de hebzucht te rechtvaardigen met retorische kunstgrepen en taalkundige pirouettes. Darren Woods van ExxonMobil, dat aan zijn 40ste opeenvolgende dividendverhoging toe is, verklaarde in oktober: “Er is in de VS discussie gevoerd of onze industrie een deel van de winst direct aan het Amerikaanse volk zou moeten teruggeven. Dat is precies wat we doen met ons driemaandelijkse dividend.” Als cynisme kon spreken, had het dit niet beter kunnen zeggen.

Nationaliseer de hele energiesector!

De private eigendom van de productiemiddelen is een absoluut obstakel voor de groene energietransitie. Waarom zou een kapitalist zijn euro investeren in onderzoek en ontwikkeling van hernieuwbare energie, als diezelfde euro meer oplevert door te investeren in fossiele brandstoffen? Massale investeringen in de productie en distributie van groene energie en betaalbare prijzen: dit alles is noodzakelijk en perfect mogelijk, maar het zal nooit rendabel zijn in het licht van de concurrentie. 

Kapitalistische regeringen zullen ons niet helpen. Binnen de nauwe grenzen van de “vrije concurrentie” kunnen ze alleen met BTW spelen. De gemeenschap kan niet controleren wat ze niet bezit.

Een sector die zo belangrijk is als energie mogen we niet overlaten aan de winsthonger van bedrijven die er niet op uit zijn om ons van energie te voorzien, maar om ons meer te laten betalen voor hun winstcijfers. Deze sector mogen we niet toevertrouwen aan kapitalisten die elkaar bestrijden, maar het toch vooral gemunt hebben op onze portemonnee. Nationaliseer de hele energiesector, van onderzoek over productie tot distributie! Zo halen we de winstlogica uit onze energie en worden onze koopkracht en onze planeet niet langer bedreigd door hun winsthonger.

Meer weten over onze standpunten en voorstellen voor de strijd? Kom naar Socialisme 2023!

Commissie op zaterdag om 11u: Vervuilende energiesector nationaliseren en groen maken! Rol van de werkende klasse en hoe arbeiderscontrole kan werken.