Half miljoen Britse stakers en dit is pas het begin!

Met een half miljoen stakers op 1 februari was de aanzet naar meer gecoördineerde acties van de Britse werkenden een groot succes. De golf van acties die vorig jaar begon, wordt hiermee krachtig verdergezet. Nu is er een verdere escalatie nodig. Dit kan bijvoorbeeld met een nog sterkere stakingsdag op 15 maart, de dag waarop de begroting wordt besproken. De vakbonden zouden daarvoor moeten oproepen en van het momentum gebruik maken om de strijd te versterken. Hieronder een artikel door Matt Kilsby van Socialist Alternative in Salford.

1 februari is slechts het begin

De stakingsgolf van 2022 leidde tot de meeste stakingsdagen in Groot-Brittannië sinds het begin van de jaren tachtig en deze trend zet zich in 2023 voort. Tegen het einde van vorig jaar hadden honderdduizenden verpleegkundigen, postmedewerkers, spoorwegpersoneel, machinisten, paramedici en grenswachters gestaakt. Dit ging in januari verder en 1 februari werd een cruciale dag van gecoördineerde stakingsacties. Het toont de kracht van gezamenlijke actie en het doet de regering vrezen voor wat er hierna kan komen.

De actiedag had nog een groter effect kunnen hebben indien alle sectoren in actie hadden meegedaan, in het bijzonder het zorgpersoneel dat enkele dagen later actie voerde. Maar het feit dat zoveel vakbonden actie voeren is een stap voorwaarts en er staan nog sectoren klaar om de beweging te vervoegen, onder meer de brandweer en de dokters in opleiding.

Ondanks de leugens van de Tories is de steun groot

Ondanks een enorme propagandacampagne van de Tories, de kapitalisten en hun media, blijft de publieke steun voor de stakingen in de meeste sectoren zeer groot. Je kon niet omheen de overweldigende sympathie van de bevolking voor het zorgpersoneel. Zelfs de mainstream kapitalistische media werden gedwongen om dit gedeeltelijk weer te geven in hun berichtgeving – voornamelijk omdat ze moeite hadden om iemand te vinden die geen parlementslid van de Tory was en die bereid was om geïnterviewd te worden op televisie om tegen de stakingen te spreken.

De stakersposten werden begroet door toeterende auto’s en werden overspoeld met donaties van voedsel, koffie enz. Uit onderzoek van Savanta voor kerstmis bleek dat iets minder dan de helft (47%) de spoorstakingen steunde, terwijl 34% tegen was. De steun voor stakingen van het zorgpersoneel, brandweerlieden en leraren was nog hoger.

Deze stakingsgolf heeft miljoenen mensen geïnspireerd. Er staat ongelooflijk veel op het spel. Voor duizenden werknemers is de situatie uiterst uitzichtloos – de uitkomst van de stakingen zal het verschil betekenen tussen het hoofd boven water houden of ten onder gaan. Voor de Tories en de kapitalisten, die er alles aan doen om de vakbonden te verzwakken en de arbeiders te laten betalen voor hun laatste crisis, is de uitkomst ook ongelooflijk belangrijk.

Tories zijn nog steeds diep verdeeld

Ondanks Sunak’s gedeeltelijke stabilisatie van de situatie, blijft zijn regering ongelooflijk precair – de diepe interne verdeeldheid van de Tory Party is nog steeds niet opgelost. Een overwinning (zelfs een beperkte) voor een belangrijke groep arbeiders die bij een geschil betrokken is, zou het vertrouwen van de hele arbeidersklasse aanwakkeren en de sluizen openen om meer af te dwingen. Een algemene staking – of iets wat daarop lijkt – zou beslissend kunnen zijn om de Tories eindelijk aan de kant te schuiven. De regering staat voor enorme dilemma’s over hoe de actie tot stilstand te brengen.

In de eerste week van het nieuwe jaar werd de regering naar de onderhandelingstafel gedwongen, ondanks haar eerdere weigering om met de vakbonden over lonen te praten. In een poging om verdeeldheid te zaaien, werd een beledigende eenmalige premie aan het zorgpersoneel beloofd en meteen gekoppeld aan de voorwaarde van ‘productiviteitsstijgingen’. Andere stakers werd niets concreet aangeboden. Ondertussen kondigde Sunak op dezelfde dag aan dat zijn regering nieuwe anti-vakbondswetten zou invoeren.

De voorgestelde wetgeving zou “minimumdienstverlening” afdwingen in sectoren waar werknemers stakingsacties hebben gevoerd, waaronder vervoer, onderwijs, de zorg, de brandweer en aan de grenzen. Deze plannen zouden de bazen in de gezondheidszorg, het onderwijs, de brandweer, de ambulancesector, de spoorwegen en de nucleaire sector in staat stellen vakbonden aan te klagen en werknemers te ontslaan als de minimale dienstverleningsniveaus niet worden gehaald, en zouden kunnen worden gebruikt om vakbonden te beboeten en beslag te leggen op vakbondsfondsen.

Natuurlijk zijn er geen plannen om bijvoorbeeld de particuliere spoorwegmaatschappijen te dwingen een minimale dienstverlening te garanderen op alle dagen dat er niet gestaakt wordt!

Antidemocratische aanvallen op het stakingsrecht

Interessant is dat deze nieuwste wetgeving niet zo ver gaat als gepland in het oorspronkelijke wetsvoorstel, opgesteld door de voormalige minister van Handel Jacob Rees-Mogg vorig jaar, dat ook nog hogere stakingsdrempels bevatte. Samen met de toenemende strijdbaarheid van de arbeidersklasse zal de verdeeldheid in het hart van de Tory-partij in 2023 voortduren. Bovendien zullen sommige van de meer vooruitziende elementen van de kapitalistische klasse nerveus zijn dat verdere aanvallen op vakbondsrechten een averechts effect kunnen hebben en een sterke reactie van de beweging uitlokken. Ze zijn ook bang dat de publieke opinie zich niet tegen de stakers keert, zoals ze hadden voorspeld, en dat aanvallen op de vakbonden hun partij nog minder populair maken dan ze al is.

Hoewel de stakingsdrempels (het aantal personeelsleden dat moet deelnemen aan een referendum over stakingsacties en het aantal dat daarbij voor staken stemt) die de Tory-regering van David Cameron in 2015 heeft ingevoerd stakingsacties veel moeilijker hebben gemaakt, wordt elke actie die wordt ondernomen als meer legitiem beschouwd omdat een veel groter aantal vakbondsleden ervoor heeft gestemd. Een reden voor de aanhoudende publieke steun voor de huidige stakingsgolf kan zijn dat ze heel duidelijk zijn gestemd door ongeziene aantallen vakbondsleden. De stakingen kunnen niet echt worden gekarakteriseerd als het werk van ‘militante vakbondsbaronnen’ die hun leden tegen hun wil en beter weten in van de werkplek afleiden.

Maar zelfs in enigszins afgezwakte vorm moeten we ons geen illusies maken: Sunaks nieuwe wetten zijn draconisch en een regelrechte aanval op de vakbeweging, doodsbang als hij is voor het groeiende vertrouwen en de bereidheid van de werkenden om te vechten. Bij stakingen  in de zorg en andere nood- of veiligheidskritische diensten stemmen de vakbonden  in met uitzonderingen voor werkenden die alsnog werken om de belangrijkste zorgen en diensten te verrichten. Onder de nieuwe wetgeving zullen werknemers door de bazen aangeduid worden, ongeacht of zij van plan waren om te staken of niet.

Als de vakbonden deze werknemers vervolgens niet aanmoedigen om tijdens stakingen effectief te gaan werken, kunnen ze aansprakelijk gesteld worden. Mick Lynch van de militante transportbond RMT sprak terecht over “dienstplicht” om de bazen in staat te stellen wettige stakingsacties te ondermijnen en te breken.

Vertrouw op onze collectieve kracht, niet op de rechtbanken, om de Tory-plannen te verslaan

Gevraagd naar een reactie op de nieuwe wetgeving, verklaarde Labour-partijleider Keir Starmer: “We zullen kijken naar wat ze voorstellen, maar als het verdere beperkingen zijn, zullen we er ons tegen verzetten.” Hoewel deze (dubbelzinnige) toezegging tot verzet voorzichtig zal worden toegejuicht, mag niet worden vergeten dat Starmer tot dusverre nul steun en solidariteit heeft betuigd aan de stakingen. Bovendien wijst niets erop dat een nieuwe Labourregering iets zal doen om de bestaande anti-vakbondswetgeving, die tot de meest repressieve ter wereld behoort, in te trekken.

De reactie van Paul Nowak, het nieuwe hoofd van het Trades Union Congress (TUC), was al even weinig inspirerend. In een interview met de Financial Times begin dit jaar zei hij: “Onze vakbonden zullen nog steeds manieren vinden om effectieve actie te voeren. Maar we zullen het juridisch aanvechten.” In hetzelfde artikel werd ook gemeld dat “Nowak de gesprekken over een algemene staking bagatelliseerde, erop wijzend dat een dergelijke massale staking waarschijnlijk in strijd zou zijn met de vakbondswetgeving.”

In het licht van dergelijke brutale aanvallen van de heersende klasse zal elke strategie die uitsluitend of hoofdzakelijk gebaseerd is op rechters van het Hooggerechtshof (of een toekomstige Labourregering) die de wetgeving ongedaan maakt, waarschijnlijk mislukken. Alleen een vastberaden en gecoördineerde reactie van de vakbeweging kan de miljoenen werkenden die het zwaar te verduren hebben mobiliseren om de anti-vakbondswetten te verslaan, ook door onwillige rechters of Labour-politici te dwingen om te handelen.

1 februari als basis voor algemene 24-urenstaking

Socialist Alternative hoorde bij stakingen in het hele land uit de eerste hand van zorgpersoneel, spoorwegarbeiders, onderwijspersoneel, postmedewerkers, enz. dat gecoördineerde stakingsacties – en een algemene staking – nodig zijn om degelijke loonsverhogingen te krijgen en om diensten te verdedigen.

De protesten en stakingen van 1 februari tillen de stakingsgolf naar een nieuw niveau getild en moeten het begin zijn van een campagne van gecoördineerde actie om de basis te leggen voor escalatie en om meer werkenden in de strijd te betrekken. De vakbonden moeten bereid zijn om op te roepen tot massale stakingsacties, desnoods op illegale basis. Als de leiders niet bereid zijn, zullen de vakbondsleden en -activisten uit de achterban hen moeten omzeilen door gezamenlijke comités op te richten om plannen te maken voor de coördinatie van de strijd op nationaal en lokaal niveau, te beginnen met lokale solidariteitsdemonstraties en delegaties naar elkaars stakersposten.

Er is duidelijk woede en verontwaardiging van miljoenen mensen uit de arbeidersklasse over de aanvallen van de Tories. Meer dan 150.000 mensen ondertekenden een petitie ter verdediging van het stakingsrecht, binnen 24 uur na de lancering ervan door Enough is Enough. Gecoördineerde stakingsacties en het vaststellen van een datum voor een algemene staking kunnen deze massale woede beginnen organiseren, de aanvallen stoppen, het stakingsrecht verdedigen en overwinningen afdwingen in de lopende koopkrachtstrijd.

Socialist Alternative zegt:

• De Tories staan onder druk – voer de actie op, vecht voor loonsverhogingen boven de inflatie als antwoord op de koopkrachtcrisis.
• Geen nieuwe draconische anti-vakbondswetten – bouw massale strijd op om onze rechten te verdedigen en anti-vakbondswetten te trotseren. Intrekking van alle bestaande anti-arbeiderswetgeving
• Verbreed, escaleer en coördineer stakingen: 1 februari toont wat mogelijk is. Nu hebben we een algemene staking nodig.