Brutale slachtpartij in het vooruitzicht in Oost-Oekraïne

Op moment van schrijven zijn meer dan drie weken verstreken sinds Poetin zijn aanval op Kiev staakte en zijn leger zich verslagen uit Noord-Oekraïne terugtrok. “Russische troepen zijn nu begonnen aan de slag om de Donbas,” verklaarde de Oekraïense president Zelensky op 18 april. Op dit moment gooit het vermoeide Russische leger zich op Oost-Oekraïne in de hoop nog iets van Poetins oorlog te redden. Dit zal wellicht leiden tot de bloedigste gevechten in de Donbas sinds het begin van de oorlog daar in 2014.

door Fabian

Op 14 april kondigde het Russische leger aan de stad Marioepol (in het Zuiden van Oekraïne) te hebben ‘bevrijd’. Van de 400.000 inwoners die de stad telde, blijft er nog een kwart over. De burgemeester van Marioepol beschuldigde de Russen al meermaals van oorlogsmisdaden en claimde op 21 april dat het Russisch leger 9000 lijken in een massagraf had gedumpt. Enkele honderden Oekraïense troepen hebben zich verschanst in de Azovstal fabriek, nu omsingeld door een dozijn Russische bataljons. Poetin wil ze daar vasthouden, eerder dan nog meer troepenverliezen te riskeren met een bestorming. De bezetters zullen mogelijk nog wekenlang een doorn in het oog van het Poetin-regime blijven.

De menselijke tol van de Russische verovering van een tweede grote stad in Oekraïne was alleszins vreselijk hoog. Enkele dagen voordien was het Russische vlaggenschip in de Zwarte Zee – de Moskva – nog gezonken door een voltreffer. Het betekent dat het Russische plan voor een amfibische aanval op de havenstad Odessa uitgesteld of zelfs opgeborgen wordt. In dezelfde week werd een achtste Russische generaal gedood in Oekraïne. Volgens de Oekraïense kant zijn er al meer dan 22.000 Russische troepen gesneuveld en meer dan 800 Russische tanks vernietigd sinds het begin van de invasie op 24 februari. Die cijfers zijn onmogelijk te bevestigen: op basis van de oorlogspropaganda van beide zijden is het moeilijk een exact beeld te krijgen van de situatie ter plaatse. Dat het Russische leger zware tegenslagen lijdt, wordt echter enkel in de Russische media nog ontkend.

In Belarus saboteerden spoorwerkers op georganiseerde manier de aanvoerlijnen van het Russisch leger. Dit werd in Rusland door enkele individuen overgenomen. Spontane protesten van soldatenmoeders blijven opflakkeren. In Rusland circuleren steeds meer geruchten over bataljons die dienst weigeren en bewust van het front worden weggehouden. Eind april zijn er naar schatting 80.000 Russische soldaten in Oekraïne, minder dan de helft van het aantal dat oorspronkelijk werd ingezet. Kapot materiaal blijkt moeilijk vervangbaar. Er worden nu tanks uit de jaren 1970 naar het front gestuurd. Oekraïense troepen heroveren gebied op enkele plekken en hun moraal lijkt veel hoger dan aan Russische kant.

Het Oekraïens leger begint echter ook met materiaaltekorten te kampen. Sinds de beschuldigingen van oorlogsmisdaden in Boetsja werden de beloften van wapenleveringen aan het regime van Zelensky opgevoerd. Er worden ook steeds zwaardere wapens zoals tanks geleverd. Voor de NAVO viel het onderscheid tussen ‘defensieve’ en ‘offensieve’ wapens weg. Het wordt steeds duidelijker dat Oekraïne het terrein is van een botsing tussen twee imperialistische krachten. Het risico op een verdere escalatie en een rechtstreeks conflict tussen Rusland en de NAVO is alleen maar groter geworden.

Biden’s beschuldigingen van genocide dienden om nog eens 1,3 miljard dollar militaire steun aan Zelensky door te duwen. Ook zijn ‘slip of the tongue’ over de noodzaak van een regimewissel in Moskou was een uitdrukking van het concrete doel van het Amerikaans establishment. Of er een paleiscoup komt in Moskou is moeilijk in te schatten. Poetin zoekt een uitweg en misschien zal hij verdere gedeeltelijke veroveringen in het Zuiden en Oosten van Oekraïne voldoende vinden om de overwinning uit te roepen of om zich meer op onderhandelingen richten. Tegelijk kan hij zich niet veel verliezen meer permitteren. Evengoed kan hij overgaan tot een verdere zuivering van het staatsapparaat om zijn greep te verstevigen, maar de sociale basis voor zijn heerschappij wordt steeds smaller.

Vooral de snel achteruitgaande levensstandaard in Rusland zal een rol spelen. In de regio rond Moskou verloren al 200.000 mensen hun job als gevolg van alle sancties. Poetin heeft op dit moment nog geen buit binnen in Oekraïne die kan dienen om het ‘succesvolle einde’ van de ‘speciale militaire operatie’ (zoals het conflict in de Russische media moet genoemd worden) aan te kondigen. Poetin heeft evenmin veel in handen om extra toegevingen van Zelensky te bekomen aan de onderhandelingstafel. Zelfs indien er een vredesakkoord komt, zal het VS-imperialisme de voorkeur geven aan een verdere destabilisatie van het Poetin-regime boven het bevorderen van vrede.

Intussen worden de werkenden en hun gezinnen geconfronteerd met steeds verdergaande gevolgen van deze oorlog. Voor de Oekraïense bevolking is de situatie rampzalig met enorme vernielingen en doden. De Russische werkenden en hun gezinnen gaan gebukt onder ellende, werkloosheid en dictatuur. Ook wij voelen de gevolgen met de steeds verder escalerende inflatie en de opvang van ondertussen meer dan 5 miljoen Oekraïense vluchtelingen. Oorlog betekent voor de overgrote meerderheid van de bevolking ellende en ontbering.