Het feestje teveel voor Boris Johnson? Britse premier balanceert op afgrond

In de afgelopen weken is de regering van Boris Johnson geconfronteerd met een groeiende crisis, waarbij de publieke steun afbrokkelt door een reeks verwoestende schandalen over ministers die hun eigen COVID-19-regels overtreden.

Door Connor Rosoman (Socialist Alternative, ISA en Engeland, Wales en Schotland)

Deze schandalen kwamen naar buiten op het ogenblik dat het aantal COVID-19 gevallen de pan uit rees, en de crisis van de stijgende prijzen een somber 2022 voor de arbeidersklasse voorspelt. We hadden het eerder over de onthulling van het conservatieve kerstfeest in 2020. Terwijl Johnson zelf een kerstquiz organiseerde in Downing Street 10, zat de rest van het land noodgedwongen thuis omwille van de pandemie. De omvang van de maatregelen was mee het resultaat van incompetentie, vriendjespolitiek en nadruk op de woekerwinsten door de regerende Tories.

Als ze dachten dat het volstond om de toenmalige perschef, Allegra Stratton, als zondebok van dienst aan de kant te schuiven, hebben ze zich volkomen vergist. Het is ondertussen duidelijk dat inbreuken op de beperkingen als gevolg van de pandemie veelvuldig voorkwamen in Downing Street 10, en geen eenmalige gebeurtenissen waren.

Onlangs is een e-mail opgedoken waaruit bleek dat meer dan 100 mensen door Martin Reynolds, hoofd van Johnson’s kantoor in Downing Street, waren uitgenodigd voor een “neem je eigen drank mee”-tuinfeest in Downing Street in mei 2020. Meer dan 40 mensen zouden aanwezig zijn geweest, waaronder Boris Johnson en de minister van Volksgezondheid Matt Hancock. Ze vierden dat “het virus werd teruggeslagen.” Boris Johnson gaf inmiddels toe dat hij dit feest bijwoonde.

Dat dit feestje plaatsvond direct na een persconferentie waar de regering herhaalde dat sociaal contact nog steeds beperkt moest blijven tot één persoon buitenshuis, versterkt het gevoel van de bevolking dat er ‘één regel voor ons is en een andere voor hen’. Slechts twee dagen later veroorzaakte Dominic Cummings massale verontwaardiging nadat hij zelf de Covid-beperkingen aan zijn laars lapte.

Houdt Boris Johnson het vol?

De publieke steun voor de premier is gekelderd. Peilingen wijzen uit dat 56-66% voorstander is van zijn aftreden.

Er zijn berichten dat Tory-parlementsleden begonnen zijn met het indienen van moties van wantrouwen binnen de partij. Er zijn 55 handtekeningen nodig om een formele motie van wantrouwen in te dienen.

Maar hoewel veel mensen, ook socialisten, blij zouden zijn om Johnson te zien vertrekken, moeten we er niet op vertrouwen dat de door en door verrotte Tory-partij voor enige verandering zal zorgen. De zaden voor de catastrofale aanpak van de pandemie zijn gezaaid door opeenvolgende conservatieve en Blairistische Labour-regeringen die de gezondheidszorg en de sociale sector hebben uitgekleed en jarenlang zorgden voor een dalende levensstandaard voor mensen uit de werkende klasse.

Dit gaat veel verder dan een individuele leider. Voor de parlementsleden van de Tories zou het zoeken naar een vervanger voor Johnson een manier zijn om de levensduur van hun rampzalige regering te verlengen. Om een echte uitweg uit deze crisis te vinden, mag het niet tot Johnson beperkt blijven.

Schop Johnson en de Tories eruit

Als Johnson zo lang aan de macht blijft, toont dit ook het falen van Labour onder Keir Starmer. De oppositiepartij vormt geen sterke oppositie tegen de regering en gaat niet in tegen het status quo. Nu de bodem onder Johnson is weggeslagen, zijn Starmer en Labour erin geslaagd een voorsprong te nemen in de peilingen. Maar er zijn al tekenen dat die voorsprong afbrokkelt: van 9% een maand geleden tot nog maar 4% vandaag. De totale passiviteit van Starmer, samengevat in de nietszeggende slogan “Veiligheid, welvaart, respect”, die meer van hetzelfde biedt terwijl miljoenen op zoek zijn naar radicale oplossingen, maakt het de Tories gemakkelijk om terug overeind te kruipen. Er is echter nood aan een beweging die ervoor zorgt dat de Tories er niet zomaar mee weg geraken. Berichten dat Jeremy Corbyn eindelijk overweegt een nieuwe politieke partij op te richten zijn bemoedigend en wijzen de weg voorwaarts voor de opbouw van een echt politiek alternatief voor de Tories.

De afgelopen twee jaar van aanhoudende crisis heeft een enorme woede opgewekt, niet alleen tegen Johnson, maar ook tegen deze regering en het systeem als geheel. Als reactie daarop was er een inspirerende opgang van vakbondsstrijd met een golf van collectieve conflicten en ook de verkiezing van een meer strijdbare leiding bij de vakbond Unite, waar Sharon Graham als nieuwe algemeen secretaris werd verkozen. Dit ging gepaard met sociale strijd tegen racisme, gendergerelateerd geweld en massale milieuprotesten tijdens de COP26 in november.

De beste garantie om Johnson weg te krijgen, is door druk van onderaf op te bouwen door deze woede te kanaliseren in betogingen, protesten en gecoördineerde strijd tegen deze regering en dit systeem als geheel.

Dit houdt onder meer in dat er een onafhankelijk onderzoek moet worden geëist, samengesteld uit zorgpersoneel, vakbonden en families van slachtoffers, naar schendingen van de Covid-beperkingen door ministers en naar hun aanpak van de pandemie als geheel. Daarnaast moeten we strijden voor volledige publieke eigendom en democratische controle van de gezondheidszorg, inclusief tests en de productie van vaccins, om een planmatige aanpak van de pandemie mogelijk te maken in plaats van de rampzalige aanpak onder de Tories die leidde tot het hoogste dodental in Europa.

Tegelijkertijd moeten we strijden voor een echt leefbaar loon van 15 pond per uur, de hernationalisatie van geprivatiseerde nutsbedrijven, samen met de nationalisatie van de banken en financiële instellingen, om de economie te plannen in het belang van de arbeidersklasse, als onderdeel van een socialistische Green New Deal, waarmee ook de stijgende prijzen kunnen aangepakt worden.

De markt en het kapitalistische systeem dat de Tories verdedigen is door deze pandemie volledig blootgelegd als een systeem dat in het beste geval werkt in het belang van de superrijken, en in het slechtste geval nauwelijks werkt, zoals blijkt uit de crisis in de toeleveringsketen die Groot-Brittannië nog steeds in zijn greep houdt. Alleen door de strijd tegen dit systeem zelf op te bouwen, en het te vervangen door een democratisch geplande, socialistische economie, kunnen we een uitweg vinden uit de eindeloze crises waar we vandaag mee te maken hebben.