Cultuurprotest legt zwakte van regeringen bloot

Na breed gesteund protest vanuit de culturele wereld en de entertainmentsector moesten de regeringen terugkomen op de genomen beslissing om de sector te sluiten. Daarmee werd de zwakte van de verschillende regeringen extra in de verf gezet. Het toonde bovendien aan hoe de maatregelen in de strijd tegen de pandemie er vooral op gericht zijn om niet aan de winstbelangen te raken. Cultuur wordt als een optioneel luxeproduct gezien, iets waarmee de regeringen weinig tot geen voeling hebben. Vlaams minister van Cultuur Jambon werd reeds omschreven als ‘minister van cancelcultuur’.

Het Overlegcomité, waarin alle regeringen van het land vertegenwoordigd zijn, wilde voor de kerstvakantie maatregelen nemen om duidelijk te maken dat de pandemie niet voorbij is en het gevaar van de nieuwe Omikron-variant dreigt. Beperkende maatregelen nemen lag echter gevoelig, waardoor gekozen werd voor een schijnbaar ‘gemakkelijke’ oplossing: er kwamen geen nieuwe maatregelen, behalve voor de culturele wereld en de entertainmentsector. Dit gebeurde zonder overleg met de sector en het was evenmin opgeworpen in de adviezen van de experten van de GEMS. Het wetenschappelijk instituut Sciensano merkte op dat theaters, bioscopen en concertzalen niet de plaatsen zijn waar massaal besmettingen opgelopen worden.

Het protest van de culturele sector kon op brede steun rekenen: er was de grote protestactie van 26 december in Brussel en de dreiging van burgerlijke ongehoorzaamheid door ondanks het verbod open te blijven. Verschillende politici, ook van regeringspartijen, keerden zich van de beslissing af. PS-voorzitter Magnette verklaarde dat de politici zich op het Overlegcomité collectief vergist hadden en steunde de kritiek van de culturele wereld. Tegelijk schoof hij de verantwoordelijkheid grotendeels door naar de cultuurministers die nalieten om ‘hun’ sector te verdedigen. Een beslissing van de Raad van State maakte de impasse compleet en verplichtte de regering om de sluiting van de culturele sector in te trekken.

Dit is niet alleen een blamage voor de federale regering-De Croo, maar voor alle regeringen. Het komt op een ogenblik dat die regeringen zwak staan. De tandem De Croo-Vandenbroucke sputtert met interne oppositie vanuit de regeringspartijen, waaronder de onberekenbare MR-voorzitter Bouchez die eerder ook de Waalse regering bijna deed ontploffen en druk op de PS om zich rond sociaaleconomische thema’s te profileren. Wat de Vlaamse regering zelf doet, doet ze niet beter. Jambon is niet bepaald de ‘sterke Jan’ van de N-VA-marketing. VLD-kopstuk Somers haalde in de media uit naar de Vlaamse regering waar hij deel van uitmaakt: “Op deze manier wordt Jambon I geen succes.”

Het cultuurprotest legde de zwakte van de regeringen nog scherper bloot. De arbeidersbeweging kan dit aangrijpen om op een offensieve wijze de belangen en bekommernissen van de werkende klasse te verdedigen. Is het nu niet hét moment om de strijd voor een massaal en onmiddellijk plan van publieke investeringen in de zorg en het zorgpersoneel op te voeren? Waarom geen oproep tot een nationale betoging hiervoor gekoppeld aan eisen zoals de opheffing van de patenten op vaccins en nationalisatie van de farmasector? Tegen de achtergrond van snel stijgende inflatie groeit het ongenoegen over de achterblijvende lonen en koopkracht. Ook daarrond is er nood aan een ernstig actieplan dat zich niet beperkt tot wat stoom aflaten, maar dat het protest opbouwt rond eisen die een verschil maken, zoals de afschaffing van de loonwet van 1996 of nog voor een energiesector in publieke handen zodat een groene transitie mogelijk wordt en de energieprijzen betaalbaar blijven. Als de arbeidersbeweging (zowel de vakbonden als de linkerzijde) de strijd voor verandering niet aangaat, dan zullen andere krachten inspelen op het ongenoegen en de frustraties.

Elke crisis toont het falen van het systeem en versterkt andere crisissen. De klimaatactivisten die voor ‘system change’ opkomen, hebben gelijk. Er is nood aan een ander systeem waarin niet de private winstbelangen tellen en waarin niet de patronale lobbyisten beslissen. Waartoe dat leidt zien we in de aanpak van de gezondheidscrisis, maar evengoed in de beslissing van de Europese Commissie om gas en kernenergie een ‘groen label’ te geven … Een ander systeem moet vertrekken van de belangen en noden van de meerderheid van de bevolking. De middelen hiervoor bestaan: in 2021 werden de tien rijkste mensen op de planeet nog eens 400 miljard dollar rijker. Beeld je in wat er mogelijk wordt indien de beschikbare middelen op deze planeet democratisch aangewend worden om voor iedereen een gezond en degelijk leven mogelijk te maken. Hiervoor is strijd nodig: socialistische verandering zal ons niet gegeven worden door de superrijken, we zullen er ons voor moeten organiseren en de strijd aangaan zodat eindelijk het doek valt voor het kapitalisme.